آتش، گروگانگیری و گلوله: ایران و تاریخ خونبار حمله به اهداف دیپلماتیک

٢٢ بهمن ١٢٠٧

پس از عهدنامه ترکمانچای در دوران قاجار، الکساندر گریبایدوف، که فرستاده دیپلماتیک روسیه تزاری در ایران بود، در حمله جمعیتی خشمگین به سفارت روسیه در تهران کشته شد.

٢٧ تیر ١٣٠٣

رابرت ویتنی ایمبری نایب کنسول آمریکا در تهران بود و در آشوبی که در ضدیت با بهاییان به راه افتاده بود به دست جمعیت خشمگین و سربازان قزاق کشته شد.

۲۵ بهمن ۱۳۵۷

تنها سه روز پس از پیروزی انقلاب ایران چند فرد مسلح، که احتمالا از هواداران سازمان چریک‌های فدایی خلق بودند، به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند. آنها پس از چند ساعت سفارت آمریکا را تخلیه کردند.

١٣ آبان ۱۳۵۸

در ١٣ آبان ۱۳۵۸ گروهی از هواداران آیت‌الله خمینی به نام “دانشجویان پیرو خط امام” به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و حاضران را گروگان گرفتند. دولت موقت بازرگان ساقط شد و آنها با حمایت حکومت گروگانگیری را ۴۴۴ روز ادامه دادند.

۱۰ تا ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۹

در ۱۰ اردیبهشت شش فرد مسلح از یک گروه طرفدار خودمختاری یا استقلال خوزستان به سفارت ایران در لندن حمله کردند و حاضران را گروگان گرفتند. گروگانگیری ظرف شش روز و با مداخله نیروهای ویژه ارتش بریتانیا پایان یافت. پنج گروگانگیر کشته و گروگان‌ها آزاد شدند. دو نفر از کارکنان ایرانی هم کشته شدند.

۶ دی ۱۳۵۹

در جریان تجمع اعتراضی هزاران شهروند افغان ساکن ایران علیه اشغال افغانستان توسط شوروی، عده‌ای به سفارت شوروی حمله کردند. شوروی معترض بود که مقام‌های ایرانی با وجود اطلاع قبلی کاری برای حفاظت از جان دیپلمات‌هایش نکردند.

۲۴ آذر ۱۳۶۰

یک بمبگذار انتحاری باعث انفجار بزرگی در سفارت عراق در لبنان شد. شمار قربانیان بین ۴۰ تا ۶۰ نفر گزارش شد. حزب الدعوه، که یک گروه شیعه مخالف صدام و حامی ایران بود، به طور وسیعی مسئول حمله قلمداد شد. مسئولیت حمله به کردهای عراق هم نسبت داده شد. عراق ایران و سوریه را متهم کرد.

۲۹ فروردین ۱۳۶۲

مدتی پس از مداخله آمریکا در جنگ داخلی لبنان، خودرویی انتحاری خود را به محوطه سفارت آمریکا رساند و باعث انفجاری بزرگ شد. بیش از ۶۰ نفر، از جمله کارکنان سفارت، نظامیان آمریکایی و ماموران سیا در این انفجار کشته شدند. حرکت جهاد اسلامی لبنان مسئولیت حمله را پذیرفت. سال‌ها بعد دادگاهی در آمریکا حزب الله لبنان و حکومت ایران را مسئول حمله دانست.

۲۱ آذر ۱۳۶۲

در آذر ۱۳۶۲ حملاتی همزمان در کویت انجام شد که اگر مطابق برنامه پیش رفته بود بسیار مرگبار بود. سفارت آمریکا و سفارت فرانسه، بزرگترین پالایشگاه نفت و تاسیسات اصلی آب کویت و همچنین دو فرودگاه آن هدف حمله بودند. انفجارها مطابق نقشه رخ ندادند و آسیب زیادی ایجاد نشد. تصور این بود که به دلیل حمایت کویت از عراق، ایران این حملات را ترتیب داده بود. افرادی از حزب الدعوه عراق و حزب الله لبنان به عنوان عوامل حملات بازداشت شدند.

۲۹ شهریور ۱۳۶۳

پس از بمبگذاری سال ۱۳۶۲ ، آمریکا سفارت خود در بیروت را به ساختمانی جدید منتقل کرد که امنیتش بالاتر تلقی می‌شد. اما یک خودروی انتحاری با صدها کیلوگرم مواد منفجره خود را به محوطه سفارت رساند و انفجار بزرگی ایجاد کرد که ۲۴ نفر در آن کشته شدند. حرکت جهاد اسلامی لبنان مسئولیت حمله را پذیرفت. اما آمریکا حزب الله لبنان و حکومت ایران را عامل حمله دانست.

۱۰ مرداد ۱۳۶۶

به دنبال کشته شدن صدها زائر ایرانی در عربستان، معترضان به سفارت عربستان در تهران حمله کردند و سفارت کویت را هم به آتش کشیدند. یک دیپلمات سعودی در این حمله کشته شد. چند ماه بعد عربستان روابطش را با ایران قطع کرد.

۱۶ اسفند ۱۳۶۶

در جریان موشکباران شهرهای ایران توسط عراق و انتشار اخباری مبنی بر فروش موشک‌های شوروی به عراق، به سفارت شوروی در تهران و کنسولگری آن در اصفهان حمله شد. مهاجمان به سوی سفارت و کنسولگری سنگ و مواد آتش‌زا پرتاب کردند.

۲۷ اسفند ۱۳۷۰

یک خودروی انتحاری خود را به سفارت اسرائیل در آرژانتین کوبید و باعث کشته شدن ۲۹ نفر شد که عمدتا شهروندان آرژانتینی بودند. جهاد اسلامی لبنان مسئولیت حمله را پذیرفت و آن را انتقام سوء قصد به عباس موسوی، دبیرکل حزب الله لبنان خواند. آرژانتین و اسرائیل، ایران و حزب الله لبنان را مسئول دانستند.

۱۶ و ۱۷ فروردین ۱۳۷۱

پس از بمباران اردوگاه سازمان مجاهدین خلق در نزدیکی بغداد توسط نیروهای نظامی ایران، هواداران این سازمان به چندین سفارت و کنسولگری ایران در آلمان، بریتانیا، فرانسه، کانادا و چند کشور دیگر و همچنین مقر دیپلماتیک ایران در نیویورک حمله کردند، افرادی را گروگان گرفتند و به ساختمان‌ها خسارت‌های شدیدی زدند.

۱۷ مرداد ۱۳۷۷

با تسلط یافتن طالبان بر مزار شریف در افغانستان، کارکنان کنسولگری ایران در این شهر به همراه یک خبرنگار ایرنا کشته شدند. به دنبال این رویداد تصور می‌شد که ایران وارد درگیری نظامی با طالبان شود، اما چنین نشد.

۱۸ بهمن ۱۳۸۴

پس از انتشار چند کاریکاتور از پیامبر اسلام در یک مجله دانمارکی، موجی از اعتراضات در کشورهای اسلامی به راه افتاد و به سفارت دانمارک در چند کشور از جمله ایران حمله شد. در تهران بسیجی‌ها به سفارت‌های دانمارک و اتریش سنگ و مواد آتش زا پرتاب کردند. دلیل حمله به سفارت اتریش ریاست دوره‌ای این کشور بر اتحادیه اروپا بود.

۳۰ بهمن ۱۳۸۷

عده‌ای طلبه و طرفداران حکومت ایران مقابل سفارت پاکستان در تهران تجمع کردند و به خشونت ها علیه شیعیان در پاکستان اعتراض کردند. آنها با پرتاب سنگ به سفارت حمله کردند. چند هفته پیش از آن یکی از کارکنان کنسولگری ایران در پیشاور به قتل رسیده بود.

۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۹

به سفیر پاکستان در خیابانی تهران حمله شد. گزارش شد که فرد مهاجم یک شهروند افغان بوده است. سفیر پاکستان در این حمله زخمی شد اما آسیبی جدی به او نرسید.

۸ آذر ۱۳۹۰

با بالا گرفتن تنش در پرونده هسته‌ای ایران و تشدید تحریم‌ها، عده‌ای بسیجی به سفارت بریتانیا در تهران و باغ سفارت بریتانیا در شمال شهر تهران حمله کردند و اموال آن را به غارت بردند و تخریب کردند. بریتانیا سفارتش در تهران را بست و دیپلمات‌های ایرانی را اخراج کرد.

۲۸ آبان ۱۳۹۲

با اوج گیری جنگ داخلی در سوریه خشونت‌ها به لبنان کشید. حزب الله لبنان در دفاع از بشار اسد در سوریه می‌جنگید، در حالی که احساسات ضد اسد در لبنان قوی بود. دو انفجار پیاپی مقابل سفارت ایران در بیروت خرابی شدیدی به بار آورد و ۲۳ نفر کشته و ده‌ها نفر زخمی شدند. یک گروه اسلامگرای سنی مسئولیت این بمبگذاری را به عهده گرفت.

۳ اسفند ۱۳۹۳

در زمستان ۱۳۹۳ پیکارجویان متحد گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) رشته حملاتی علیه اهداف دیپلماتیک در طرابلس، پایتخت لیبی انجام دادند. آنها از جمله مسئولیت بمبگذاری مقابل محل اقامت سفیر ایران در لیبی را پذیرفتند. در این بمبگذاری به سفیر آسیبی نرسید.

۱۳ دی ۱۳۹۴

پس از اعدام شیخ نمر، روحانی شیعه منتقد حکومت عربستان، عده‌ای بسیجی و حزب اللهی در حضور ماموران امنیتی به کنسولگری عربستان در مشهد و سفارت آن در تهران حمله کردند و ساختمان‌ها را به آتش کشیدند. عربستان سفارتش در ایران را بست و دیپلمات‌های ایرانی را اخراج کرد. چند کشور عربی و مسلمان دیگر هم رابطه دیپلماتیک خود را با ایران قطع کردند.

۱۸ اسفند ۱۳۹۶

پس از بازداشت پسر صادق شیرازی، روحانی شیعه منتقد حکومت ایران، چهار نفر از هواداران او با ورود به سفارت ایران در لندن پرچم ایران را پایین کشیدند. آنها پس از چند ساعت بازداشت شدند و به کسی آسیبی نرسید.

۲۰ اسفند ۱۳۹۶

یک شهروند اتریشی مصری تبار به محل اقامت سفیر ایران در وین حمله کرد و پس از درگیری با یک محافظ، به ضرب گلوله کشته شد.

۱۶ شهریور ۱۳۹۷

در تابستان ۱۳۹۷ موجی از اعتراضات در عراق به راه افتاد. معترضان خواسته‌های معیشتی داشتند و با مداخلات خارجی در کشورشان مخالف بودند. گروهی از معترضان به کنسولگری ایران در بصره حمله کردند و ساختمان آن را به آتش کشیدند.

۱۳ آبان،۷ و ۱۰ آذر ۱۳۹۸

در پاییز ۱۳۹۸ موج دیگری از اعتراضات گسترده در عراق به راه افتاد. معترضان همچنان با طرح خواست بهبود رفاه همگانی و خدمات عمومی، مخالف مداخله قدرت‌های خارجی در کشورشان بودند. گروهی از معترضان در ۱۳ آبان به کنسولگری ایران در کربلا حمله کردند. نیروهای امنیتی عراق به سوی آنها آتش گشودند و سه نفرشان را به ضرب گلوله کشتند. چند هفته بعد هم معترضان عراقی دو بار کنسولگری ایران در نجف را به آتش کشیدند.

۱۰ دی ۱۳۹۸

در دی ماه ۱۳۹۸ سلسله حملات و رویدادهای امنیتی که آمریکا و شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران درگیر آن بودند شدت گرفت و از جمله یک پیمانکار آمریکایی در پرتاب چند راکت در کرکوک کشته شد. کمی بعد آمریکا به اهداف گروه کتائب حزب‌الله حمله کرد. این حملات هم یورش اعضا و هواداران حشد شعبی به سفارت آمریکا در بغداد را به دنبال داشت. این روند فزاینده تنش‌ها در نهایت به کشتن قاسم سلیمانی به دستور دونالد ترامپ و حمله موشکی سپاه به پایگاه عین الاسد و کمی بعد سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی در آسمان تهران انجامید.

۷ بهمن ۱۴۰۱

صبح روز جمعه، ۷ بهمن ۱۴۰۱، فردی مسلح به یک تفنگ وارد سفارت جمهوری آذربایجان در تهران شد و مسئول حفاظت سفارت را به ضرب گلوله کشت و دو نفر را هم مجروح کرد. باکو سفیر ایران را احضار و اعلام کرد تمام کارکنان سفارتش در تهران را تخلیه می‌کند.