سازمان عفو بین‌الملل روز سه‌شنبه ۲۶ مهر در بیانیه‌ای از مقامات حکومت جمهوری اسلامی خواست فوراً به ناظران مستقل بین‌المللی اجازه دسترسی بدون مانع به زندان‌های ایران را بدهند، تا در مورد برخورد «وحشتناک و غیرقانونی» نیروهای امنیتی با زندانیان در زندان اوین تهران در شنبه گذشته تحقیق کنند.
این نهاد بین المللی مدافع حقوق بشر همچنین بر لزوم محافظت از زندانیان در برابر «کشتار فراقانونی، شکنجه و سایر بدرفتاری‌ها» تاکید کرده است.
در بیانیه عفو بین‌الملل تصریح شده است: حادثه مرگبار اخیر بار دیگر لزوم رسیدگی فوری به جنایات انبوه انجام شده توسط مقامات جمهوری اسلامی از طریق یک مکانیسم مستقل تحقیق، گزارش و پاسخگویی را بیش از هر زمانی برجسته می‌کند.
آتش سوزی در زندان اوین در شمال تهران در شامگاه شنبه نگرانی‌های گسترده داخلی و بین المللی را درپی داشته است.
مقامات جمهوری اسلامی از زمان آغاز این آتش سوزی تاکنون روایت‌های متفاوت و متضادی از ابعاد این واقعه در معروف ترین زندان ایران ارائه کرده‌اند.
قوه قضائیه ایران می‌گوید در این حادثه هشت نفر از زندانیان جان باخته و ۶۱ نفر نیز مجروح شده‌اند.
عفو بین الملل در این بیانیه تاکید کرده است، «برخورد خودسرانه و توهین‌آمیز» نیروهای امنیتی و مسئولان زندان علیه زندانیانی که در درون دیوارهای این زندان در حال آتش‌سوزی گرفتار بودند و راهی برای فرار نداشتند، شواهد مضاعفی از «وحشیگری شدید مقامات» حکومت جمهوری اسلامی برای سرکوب مخالفان نشان می‌دهد.
عفو بین‌الملل در ادامه خواستار برگزاری یک نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای بررسی و رسیدگی به این «جنایت» شده است.
مصطفی نیلی، وکیل شماری از زندانیان سیاسی محبوس در اوین، در گفت‌وگو با روزنامه «اعتماد» یکی از مناطق آسیب‌دیده از حریق را بند هشت زندان معرفی کرد ولی گفت غیر از برخی از محکومین مالی، شماری از زندانیان سیاسی نیز در این مکان نگهداری می‌شدند.
به گفته آقای نیلی، زندانیان سیاسی محبوس در بند شماره چهار اوین نیز بر اثر استنشاق گاز اشک‌آور آسیب دیدند. خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه پاسداران نیز نوشته بود که بندهای شش و هفت اوین هم در رویداد شنبه شب تا بامداد یکشنبه خسارت دیدند.
از زمانی که اعتراضات اخیر به جانباختن مهسا (ژینا) امینی در گشت ارشاد، آغاز شده تا کنون دست‌کم سه برخورد شدید و مرگبار درون زندان‌ها صورت گرفته است.
پیش از آتش سوزی در زندان اوین، ابتدا گزارش شد که در روز ۱۶ مهر در زندان سنندج در حمله زندانبانان دست‌کم «۶۱ نفر زخمی» شده‌اند. همچنین در زندان لاکان رشت نیز درگیری‌های گسترده‌ای روی داد که هنوز ابعاد آن روشن نیست.
