«اثرِ راجر فدرر»؛ از ویمبلدون تا بورس نیویورک

اما نگاهی دقیق‌تر به فعالیت‌های بیرون زمین او در ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد که او خیلی زود مشغول برنامه‌ریزی زندگی حرفه‌ای پس از دوران بازی‌اش بوده و راهی متفاوت از سایر ورزشکاران را در پیش گرفته است.

راجر فدرر بین سال‌‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۸ در ۲۰ تورنمنت گرنداسلم قهرمان شد و در مجموع ۳۱۰ هفته نفر اول جهان بود. او بدون شک محبوب‌ترین بازیکن تاریخ تنیس به شمار می‌رود. چیزی که این تنیس‌باز سوییسی را به پردرآمدترین بازیکن تاریخ تنیس هم تبدیل کرد.

مجموع درآمدهای ورزشی و تجاری در برخی از سال‌ها به صد میلیون دلار هم می‌رسید. او در سال ۲۰۲۰ به اولین تنیس‌باز تاریخ تبدیل شد که در لیست معروف نشریه فوربز در مورد پردرآمدترین ورزشکاران جهان بالاتر از هر بازیکن فوتبال، گلف‌باز و بوکسوری پردرآمدترین ورزشکار جهان شد. فدرر با قراردادهایی که با کمپانی‌هایی نظیر مرسدس بنز، رولکس و شکلات لینت بسته، یک مجموعه اسپانسر دارد که در جهان ورزش بی‌نظیر است.

سبک زیبای بازی فدرر، شخصیت محبوب او و این واقعیت که همیشه به دور از جنجال و رسوایی بود، این فوق‌ستاره سوییسی را به یک برند تبدیل کرد که به شدت در بازار قابل فروش بود. پدیده‌ای که حتی در مورد آن یک کتاب هم تحت عنوان «اثرِ راجر فدرر» نوشته شده است که فراتر از آثار اقتصادی این اسطوره می‌رود.

در این کتاب که یکی از گزینه‌های بهترین کتاب ورزشی ساندی تایمز است، ۴۰ نفر از رقبا، دوستان و طرفداران راجر فدرر درباره نقش او در زندگی‌شان حرف می‌زنند.

فدرر برخلاف خیلی از ورزشکارهای دیگر در دوران بازی به قراردادهای تجاری بسنده نکرد و خیلی زود برای دوران بعدِ بازی خود برنامه‌ریزی کرد. او برخلاف دو رقیب دیرینه‌اش نواک جوکوویچ و رافائل نادال نه آکادمی تنیس تاسیس کرد و نه مانند بسیاری از تنیس‌بازان بزرگ دیگر مثل بوریس بکر، جان مک‌انرو و استفان ادبرگ مربی یا مفسر شد.

فدرر سال ۲۰۱۳ در ۳۲ سالگی (۹ سال پیش از کناره‌گیری‌اش از تنیس) به همراه مدیر برنامه‌های آمریکایی خود تونی گادسیک از شرکت غول بازاریابی ورزشی آمریکایی «آی‌ام‌جی» جدا شدند و شرکت مدیریت ورزش خودشان را به نام «تیم۸» تاسیس کردند.

در همان سال‌های ابتدایی راه‌اندازی، شرکت «تیم۸» موفق شد با خوان مارتین دل پوترو، ستاره آرژانتینی، و گریگور دیمتروف، بازیکن بلغارستانی تنیس، قرارداد ببندد.

«تیم۸» کارش اما تنها قرارداد بستن با بازیکنان و فروش حقوق اسپانسرینگ آنها نیست. شرکت راجر فدرر با برگزاری تورنمنت «لیور کاپ» خیلی زود وارد کسب‌وکار برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی هم شد.

«لیور کاپ» که نام راد لیور، اسطوره استرالیایی تنیس را یدک می‌کشد، یک تورنمنت نمایشی تیمی بین اروپا و جهان است که هر سال دو هفته بعد از مسابقات اوپن آمریکا و هر سال در یک شهر متفاوت برگزار می‌شود.

اولین دوره این رقابت‌ها در سال ۲۰۱۷ برگزار شد و حالا بعدِ پنج سال به یکی از پرطرفدارترین و جذاب‌ترین رقابت‌های تنیس تبدیل شده و به تقویم رسمی مسابقات تنیس هم اضافه شده است.

اینکه راجر فدرر این تورنمنت را پارسال برای خداحافظی انتخاب کرد بی‌دلیل نبود. پیش از آن فدرر اعلام کرده بود که شاید در تورنمنت رسمی بازل سوییس که زادگاهش است، برای آخرین بار به میدان برود.

برای طرفداران فدرر و به ویژه هموطنان او، مسابقات بازل که در آن در کودکی توپ‌جمع‌کن بوده و بعد‌ها بارها در آن قهرمان شده بود، مناسب‌ترین و زیبا‌ترین مکان برای خداحافظی بود. اما فدرر لیور کاپ را برگزید. تنها تورنمنتی که محصول شرکت‌اش است و حالا بعدِ میزبانی بازی خداحافظی او در کنار رافائل نادال و ایجاد صحنه‌های احساسی و دراماتیک، به یک رویداد افسانه‌ای بزرگ تبدیل شد.

یکی از عواملی که باعث بزرگ‌تر شدن راجر فدرر شد شرکت تولیدکننده ورزشی نایکی بود که از ۱۳ سالگی با او قرارداد بست. فدرر بدون نایکی هم به همه این افتخارات می‌رسید، اما با ماشین بازاریابی این شرکت آمریکایی بسیار مشهورتر شد و بیشتر در معرض دید قرار گرفت.

نایکی حتی برای فدرر برند شخصی معروف «RF» را ساخت. چیزی که پس از او تبدیل به یک روند در تنیس شد و بعدها رافائل نادال، نواک جوکوویچ، اندی ماری و دومنینک تیم هم قراردادهای مشابهی با اسپانسرهای تامین‌کننده پوشاک خود بستند و صاحب برندهای شخصی خود شدند.

این رابطه اما بعد ۲۴ سال در تابستان ۲۰۱۸ به طرز غیرمنتظره‌ای به پایان رسید و فدرر و نایکی از هم جدا شدند. از قرار معلوم نایکی از بستن قرارداد مادام‌العمر با فدرر، مشابه قراردادهایی که با مایکل جردن و تایگر وودز دارد، سرباز زد.

مایک ناکاجیما، مدیر وقت بخش تنیس شرکت نایکی، یکی از آن ۴۰ نفری است که در کتاب «اثر راجر فدرر» خاطراتش را درباره او بازگو کرده است. ناکاجیما در آن کتاب جدایی نایکی از فدرر بعد ۲۴ سال را «بی‌رحمانه» دانسته و گفته که برای او یک «شوک» بود.

مدیر سابق تنیس نایکی در این کتاب گفته که شخصاً مخالف تصمیم جدایی بود: «این اتفاق هرگز نباید می‌افتاد. راجر فدرر تا آخر باید جزیی از نایکی می‌بود. دقیقا مثل مایکل جردن. مثل لبرون جیمز. مثل تایگر وودز. جای او آن بالا در کنار این ورزشکاران بزرگ نایکی است. من هنوز هم از این مسئله ناراحتم.»

برای فدرر اما جدایی از نایکی ختم به خیر و منجر به اتفاقات بهتر شد. او بعدِ آن با کمپانی پوشاک ژاپنی «یونیکلو» یک قرارداد ۱۰ ساله به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار بست و در سال‌های پایانی بازی‌اش با لباس‌های این تولیدکننده به میدان رفت. علاوه بر آن این درآمد هنگفت به او اجازه داد که در شرکت سوییسی تولیدکننده کفش ورزشی «آن» هم سرمایه‌گذاری کند.

فدرر در سال ۲۰۱۹ در این شرکت سرمایه‌گذاری کرد و یک شراکت استراتژیک بلندمدت را با آن آغاز کرد. گفته می‌شود او در ازای ۳۰۰ میلیون دلار صاحب سه درصد از سهام این شرکت شد.

شرکت «آن» با فناوری ابری و یک طراحی خاص کفش‌های دوی بسیار باکیفیتی را تولید می‌کند و خیلی زود توانست در بازار پررقابت کفش دو با وجود غول‌هایی مانند نایکی، اسیکس، نیوبالانس و آدیدادس عرض اندام کند و سهم بازار خود را افزایش دهد. با ورود راجر فدرر این موفقیت گسترش یافت.

این تولیدکننده کفش‌های ورزشی با کمک راجر فدرر کفش تنیس را هم به محصولات خود اضافه کرد و برند «راجر» را ایجاد کرد که بسیار پرفروش است.

این شرکت سوییسی دو سال پیش وارد بورس هم شد و سهام‌اش در همان روز اول عرضه در بورس نیویورک با ۴۶ درصد رشد به ۳۵ دلار رسید. به این ترتیب ارزش سرمایه‌گذاری فدرر هم افزایش چشم‌گیری یافته است.

درآمد شرکت «آن» پارسال با ۶۹ درصد افزایش به ۱/۳ میلیارد دلار رسید و سود خالص این شرکت نیز بالغ بر ۶۲ میلیون دلار بود. در سال ۲۰۲۱ «آن» ۱۸۴ میلیون دلار زیان ضرر کرده بود.

حالا کمپانی «آن» موفق شده با ایگا اشواینتک، ستاره جوان لهستانی و نفر اول تنیس زنان جهان، و همین طور بن شلتون، پدیده ۲۰ ساله آمریکایی تنیس، که یکی از بزرگ‌ترین استعدادهای تنیس مردان به شمار می‌آید، قرارداد ببندد.

این دو بازیکن اولین سفیران تنیس این شرکت سوییسی هستند و در مسابقات با پوشاک «آن» به میدان می‌روند. در اطلاعیه‌ای که شرکت «آن» از بستن قرارداد با این دو ستاره خبر داد، از راجر فدرر نقل قول کرد: «ایگا و بن نماینده نسل آینده استعدادهای با کلاس جهانی تنیس هستند. هر دو بازیکن روحیه رقابتی آن را دارند و تجسم قهرمانان فعلی و آینده این ورزش‌اند.»

ناکاجیما، مدیر سابق تنیس نایکی که فدرر را از ۱۳ سالگی می‌شناسد، در خاطراتش در کتاب «اثر راجر فدرر» پیش‌بینی کرده بود که او بعدِ دوران بازی هم موفق خواهد شد، می‌گوید: «نمی‌توانم تصور کنم که راجر یک مفسر ورزشی می‌شود. مطمئن‌ام که به چیزهای دیگری فکر می‌کند. او خیلی آدم باهوشی است. چه کسی هست که یک شرکت داشته باشد و دوست نداشته باشد با فردی مثل راجر کار کند؟ من فکر می‌کنم او کارهای دیگری خواهد کرد. و نام او به عنوان یکی بهترین ورزشکاران تمام دوران زنده خواهد ماند.»