منبع تصویر، Tasnim
پهپاد شاهد-۱۳۶
روزنامه بریتانیایی گاردین در گزارشی اختصاصی با استناد به اسناد دولت اوکراین، به مشارکت شرکتهای اروپایی در ساخت پهپادهای مورد استفاده روسیه در جنگ اوکراین پرداخته است؛ در این گزارش گفته شده در پهپادهای انتحاری ساخت ایران که اخیرا در حمله به شهرهای اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است، قطعاتی وجود دارد که ساخت اروپاست.
این گزارش بر اساس اسنادی است که این روزنامه بریتانیایی گفته دولت اوکراین بطور «محرمانه» برای متحدان خود ارسال کرده است.
این اسناد مشتمل بر ۴۷ صفحه است که دولت اوکراین آن را در ماه اوت برای هفت کشور صنعتی جهان-موسوم به گروه هفت- ارسال کرده؛ کی‌یف مدعی شده طی سه ماه گذشته حدود ۶۰۰ مورد حمله پهپادی به شهرهایش انجام شده که در آنها از فن‌آوری غربی استفاده شده است.
بر اساس اسنادی که به دست گاردین رسیده، در پهپاد شاهد-۱۳۱ ساخت ایران ۵۲ قطعه الکتریکی ساخت شرکتهای غربی به کار رفته است؛ این رقم برای پهپاد شاهد ۱۳۶ حدود ۵۷ قطعه اعلام شده است.
در این گزارش از ۵ شرکت اروپایی نام برده شده؛ از جمله یک شرکت لهستانی که زیرمجموعه‌ای از شرکت مادر بریتانیایی است و گفته شده این شرکت‌ها اصلی‌ترین تولیدکنندگان قطعات شناسایی شده در این پهپادها بوده‌اند.
در این گزارش آمده است: «در میان تولیدکنندگان، شرکت‌هایی هستند که مقر آنها در کشورهای ائتلاف تحریم‌هاست: ایالات متحده، سوئیس، هلند، آلمان، کانادا، ژاپن و لهستان.»
بر اساس این اسناد، ایران از قبل تولید خود را از طریق استفاده از یک کارخانه سوری که اقلام را به بندر نووروسیسک روسیه می‌رساند، تغییر داده است. اما تولید پهپادها به روسیه و به منطقه مرکزی تارتار آلابوگا منتقل می‌شود؛ اگرچه تهران به تامین قطعات ادامه می‌دهد.
این گزارش می‌گوید که دولت ایران تلاش می‌کند «خود را از ارائه سلاح به روسیه منفک کند» و «نمی‌تواند با تقاضای روسیه و شدت استفاده در اوکراین کنار بیاید.»
بر اساس این اسناد، از جمله پیشنهادات عملی به متحدان غربی اوکراین-حمله موشکی به کارخانه‌های تولید این پهپادها در ایران، سوریه و همچنین به یک سایت بالقوه تولید در روسیه بوده است.
در ادامه این سند آمده: «اگر شرکا ابزار لازم برای تخریب را فراهم کنند، این اقدام می‌تواند توسط نیروهای دفاعی اوکراین انجام شود.»
هیچ نشانی درباره تخلف شرکتهای غربی که قطعات آنها شناسایی شده است وجود ندارد.
در این گزارش همچنین آمده در تولید پهپادهای ایرانی بیشتر از قطعات تجاری موجود استفاده شده که «عرضه آنها ضعیف است یا اصلاً کنترل نمی‌شود.»
گزارش دولت اوکراین به اطلاعات گمرک اشاره کرده و گفته تقریبا تمامی واردات ایران از ترکیه، هند، قزاقستان، ازبکستان، ویتنام و کاستاریکا انجام می‌شود.
سند دولت اوکراین- به‌روزترین تحلیل را از تغییر تاکتیک و برنامه‌های تولید پهپاد روسیه از زمان اولین استفاده از پهپادهای شاهد در منطقه خارکیف در ۱۳ سپتامبر ارائه می‌کند.
این سند مدعی شده توقف حملاتی که از ۱۷ نوامبر تا ۷ دسامبر سال گذشته ادامه یافت «احتمالاً به دلیل سازگارکردن هواپیماهای بدون سرنشین طراحی شده برای آب و هوای گرم با زمستان اوکراین بوده است» و این «ممکن است نشان دهنده همکاری بیشتری بین روسیه و ایران در تولید و بهینه‌سازی شاهد-۱۳۶/ ۱۳۱ باشد.»
اخیرا هم روزنامه واشنگتن پست در یک گزارش به قرارداد تسلیحاتی میلیارد دلاری روسیه و ایران پرداخته بود.
در این گزارش به پروژه‌ای در منطقه تاتارستان اشاره شده که هدف آن ساخت ۶۰۰۰ پهپاد تا تابستان ۲۰۲۵ است تا از این طریق کمبود پهپادهای روسیه در جنگ جبران شود.
در تیر ماه امسال آمریکا، فرانسه و بریتانیا از سازمان ملل متحد خواستند تا درباره کاربرد پهپادهای ساخت ایران در جنگ اوکراین تحقیق کند.
منابع اوکراینی در مواردی از یافتن قطعات پهپادهای ساخت ایران ساقط شده در حمله به زیرساخت‌های غیرنظامی خبر دادند و ایران را رسما به تحویل پهپادهای جنگی به روسیه متهم کرده‌اند.
ایران می‌گوید این تسلیحات پیش از شروع جنگ اوکراین در اختیار مسکو قرار گرفته است.
آمریکا و اتحادیه اروپا تاکنون چندین تحریم را علیه را برنامه پهپادی ایران به اجرا گذاشته‌اند.
