اعتراضات ایران؛ «فشار و تهدید» برای جلوگیری از برگزاری مراسم سالگرد مهسا امینی

فرین عاصمی،‌ خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی، به نقل از یک فرد مطلع می‌گوید که علاوه بر خانواده کشته‌شدگان اعتراضات سراسری، خانواده بازداشت شده‌های اعتراضات سراسری هم احضار و تهدید می‌شوند.

او می‌گوید که آنها تهدید شدند که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت نکنند و از آنها تعهد گرفته شده که در اعتراض‌ها و تجمعات سالگرد مهسا امینی شرکت نکنند.

به گفته فرین عاصمی، حتی در یک مورد با خانواده یکی از بازداشتی‌ها که بعد از آزادی از زندان به طرز مشکوکی کشته شد، تماس گرفتند و خواستند که «فرد بازداشتی سابق برود و تعهد بدهد که در سالگرد اعتراض‌ها شرکت نمی‌کند. تعهد گرفتن از کسی که دیگر زنده نیست.»

بازداشت یا تهدید به بازداشت نزدیکان کشته‌شدگان برای ساکت کردن خانواده،‌ تهدید وکلا،‌ جلوگیری از برگزاری مراسم یادبود حتی با بستن مسیر و جاده،‌ تخریب سنگ مزار کشته شدگان،‌ ممانعت از کسب و کار و حتی اخراج اعضای خانواده‌های داغدار از محل کاراز جمله ستم‌هایی است که طی یکسال گذشته به طور رسمی یا غیررسمی براین خانواده‌ها رفته است.

شامگاه شنبه ۲۱ مرداد ماه هم شیرین نجفی، خواهر حدیث نجفی از کشته شدگان اعتراضات در کرج و برادر حمیدرضا روحی،‌ که در غرب تهران کشته شد در استوری‌هایی در اینستاگرام از مردم ایران برای همراهی با آنها در طول ماه‌های گذشته قدردانی کردند و نوشتند که در آستانه سالگرد‌ آنها هیچ فعالیتی در شبکه‌های اجتماعی خود نخواهند داشت.

آنها در پیام‌هایی با متن مشابه که می‌تواند حاکی از «دستور نیروهای امنیتی برای انتشار این یادداشت‌ها» باشد گفتند که برای عزیزانشان مراسم سالگرد برگزار نمی‌کنند و از مردم خواستند که بر سر مزار آنها نروند.

حدیث نجفی روز ۳۰ شهریور بر اثر اصابت گلوله‌ نیروهای امنیتی در کرج کشته شد. ماموران امنیتی مانع حضور جمعیت انبوهی شدند که برای مراسم چهلم او قصد تجمع در بهشت سکینه کرج را داشتند. ده‌ها نفردر این مراسم کشته و تعداد زیادی بازداشت شدند.

حمیدرضا روحی،‌ ۲۶ آبان پارسال،‌ در شهرزیبا در غرب تهران هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. حکومت جمهوری اسلامی ابتدا سعی داشت او را بسیجی معرفی کند اما بعدا گفته شده که او از معترضان بوده است. مراسم تولد ۲۰ سالگی او بر سر مزارش که بهار امسال برگزار شد به تجمع اعتراضی و سرکوب حاضران توسط ماموران منجر شد.

ایران وایر، رسانه فارسی زبان خارج از ایران هم از «احضار و تهدید» پدر مهرشاد شهیدی،‌ جوانی که در اراک در اثر ضربات باتوم و شوکر کشته شد خبر داده است. ایران وایر می‌گوید که روز ۵ مرداد همزمان با تاسوعا مراسمی بر مزار مهرشاد برگزار شده و شماری از حاضران در این مراسم توسط ماموران بازداشت یا با اتهامات ساختگی رو به رو شدند.

صفحه اینستاگرام یادبود علی سیدی، از کشته شدگان اعتراضات در شهر پرند هم در یک استوری اینستاگرامی بدون هیچ توضیحی تاکید کرده است که برادر علی سیدی این صفحه را اداره نمی‌کند و هیچ نقشی در اداره این صفحه اینستاگرامی ندارد.

علی سیدی چهارم آبان ماه پارسال در اعتراضات شهر پرند هدف گلوله قرار گرفت و جان باخت.

روز جمعه گذشته،‌ در آستانه سالگرد تولد مهدی ببرنژاد از کشته شدگان در قوچان،‌ برادرش «با ضرب و شتم» در خانه‌شان بازداشت شد.

هه نگاو، سازمان حقوق بشری، به نقل از منابع مطلع گزارش داد که « نیروهای اطلاعات سپاه با یورش و ورود بدون مجوز قضایی به منزل خانوادگی رضا ببرنژاد، شیشه‌های منزل را شکسته و برخی وسایل شخصی وی را در حین بازداشت، ضبط کرده و با خود بردند.»

فشار و تهدید برای ساکت کردن اعتراضات و دادخواهی خانواده‌ها از ماه‌ها پیش تشدید شده است.

پیشتر آتش شاکرمی،‌ خاله نیکا شاکرمی در استوری اعلام کرده بود که در اینستاگرام پستی نخواهد گذاشت.

ماه منیر مولایی،‌ مادر کیان پیرفلک،‌ کودک کشته شده در ایذه هم که در اینستاگرام فعالیت داشت و دادخواه خون پسرش بود،‌ خرداد ماه گذشته و در پی برگزاری جشن تولد کیان بر سر مزارش به همراه همسرش میثم پیرفلک احضار شدند و پس از آن اینستاگرام او از دسترس خارج شد.

پویا مولایی راد،‌ پسرعموی مادر کیان در مراسم تولد هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. عموی کیان پیرفلک هم برای مدتی بازداشت شد. با تهدید مقامات امنیتی مراسم خاکسپاری پویا مولایی راد در سکوت برگزار شد.

در ادامه تشدید فشارها بر فعالان سیاسی و بازداشت‌شدگان سال گذشته در ایران آتنا دائمی، فعال مدنی و زندانی سابق سیاسی از احضار تلفنی خواهرش،‌ هانیه دائمی از بازداشت شدگان اعتراضات سال گذشته به پلیس امنیت خبر داد.

او دیروز،‌ یکشنبه ۲۲ مرداد ماه در توییتی نوشت که وقتی خواهرش «احضاریه رسمی و قانونی خواسته» مامور به او گفته که «دستور از دادسرای اوین» دارند و اگر او خودش مراجعه نکند،‌ «همچون ۳۰ شهریور پارسال در خانه‌اش او را بازداشت می‌کنند.»

این فعال مدنی در ادامه نوشته که هفته گذشته هم از وزارت اطلاعات با مادرش تماس گرفتند و او و خانواده اش را تهدید کردند.

آتنا دائمی فشار بر خانواده خود را در راستای نزدیک شدن به سالگرد کشته شدن مهسا امینی زمان بازداشت به دست گشت ارشاد و افزایش فشار حکومت برای جلوگیری از حضور مردم در خیابان ارزیابی می‌کند.

او نوشته: «دیدن حقارت و دست و پا زدن عُمال ج.ا برای جلوگیری از شروع اعتراضات در سالگرد کشته شدن ژینا امینی و سایر عزیزانمان نشان دهنده قدرت مردم است.»

انسیه دائمی،‌ خواهر دیگر آتنا هم پیشتر در توییتی نوشته بود که هفته گذشته به مادرش زنگ زدند و او را به بازداشت و کشتن بچه هایش تهدید کردند.

روز شنبه ۲۱ مرداد ماه،‌ حسن درافتاده،‌ پدر کومار درافتاده،‌ نوجوانی که آبان سال گذشته و همزمان با عتراضات در شهر پیرانشهر هدف گلوله قرار گرفته و کشته شد،‌ برای چند ساعت بازداشت شد.

بازداشت این پدر داغدار در آستانه سالگرد تولد پسرش انجام شد و به گزارش هه‌نگاو ماموران امنیتی به او هشدار دادند که برای تولد پسرش در ۲۵ مرداد ماه «مراسمی برگزار نکند.»

تصاویری از سوگواری و سخنان حسن درافتاده در مراسم خاکسپاری پسرش در گورستان روستای زیوکه پیرانشهر در شبکه های اجتماعی به طور گسترده انعکاس یافت و موجی از تاثر ایجاد کرد.

او به زبان کردی گفت که درد جگرسوز مرگ فرزندش را هیچکس نمی‌فهمد، اما خوشبخت است که پسرش «در راه آزادی و خاک شهید شده» است.

جمعیت زیادی در مراسم خاکسپاری او حضور داشتند و که شعارهایی از جمله مرگ بر دیکتاتور سر دادند.

پاییز گذشته،‌ مراسم خاکسپاری هر یک از کشته شدگان به تجمع مردم معترض و کشته شدن تعداد دیگری از مردم منجر می‌شد. نهادهای امنیتی بارها خانواده هایی را که دادخواه خون عزیزانشان بودند تهدید و مرعوب کردند و مانع برگزاری مراسم یادبود آنها شده است.

سازمان حقوق بشری هه‌نگاو هم امروز دوشنبه ۲۳ مرداد ماه از بازداشت دو خواهر دوقلوی دانشجو در سنندج خبر داده است.

بر اساس این گزارش زریان و زیلان ملایی که ۲۱ ساله و دانشجوی دانشکده فنی دخترانه سنندج هستند، یکشنبه در خانه‌شان بازداشت شدند. برگه قضایی برای بازداشت آنها ارائه نشده و خانواده از اتهامات آنها اطلاعی ندارند.

فشار بر خانواده زندانیان،‌ کشته شدگان و معترضان در ایران اتفاق تازه‌ای نیست.

از جمله در سالگرد اعتراضات آبان ۹۸ خانواده کشته شدگان احضار و بازداشت می‌شدند. منوچهر بختیاری و ناهید شیرپیشه، پدر و مادر پویا بختیاری از کشته شدگان آبان ۹۸ هر دو در پی دادخواهی خون پسرشان در زندان هستند.

مقامات جمهوری اسلامی آماری از تعداد کشته شدگان و بازداشت شدگان اعتراضات پاییز ۴۱ منتشر نکردند و هیچ گزارشی از محاکمه و یا پیگرد قضایی عاملان کشتن معترضان منتشر نشده است.

فقط اواخر اسفند ۱۴۰۱ غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه ایران، برای نخستین بار تایید کرد که دستکم ۲۲ هزار نفر از کسانی که در فهرست عفو قرار گرفتند، بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری در ایران بودند.