اوین؛ انعکاس خبرهای شب هولناک در روزنامههای تهران؛ ابهام درباره صداهای انفجار و تیراندازی
از معدود تصاویر منتشر شده پس از آتشسوزی در زندان اوین
هنوز ابعاد آنچه که شنبه شب در زندان اوین اتفاق افتاده روشن نیست و روایت رسمی با تصاویر منتشر شده و «صداهای تیراندازی و انفجارهایی» که شنیده شده و روایت شاهدان در اطراف زندان اوین تناقضاتی دارد.
در حالیکه تعداد زیادی از زندانیان سیاسی سرشناس در تماسهایی کوتاه با خانوادههای خود از سلامت خود خبر دادند اما همچنان درباره سرنوشت زندانیان به ویژه زندانیان بند ۷ اوین که به گفته مقامات رسمی حادثه از آنجا شروع شده، ابهامات و نگرانیهایی وجود دارد.
مقامهای حکومت هم روایتهای ضد و نقیضی ارائه دادهاند.
در همین رابطه یک زندانی به بی بی سی گفت که بند هفت زندان اوین از چند روز قبل ناآرام بود و از صبح چندین بار آژیر زدند. به گفته او پیش از ظهر روز جمعه «نگهبانان با عجله به بند چهار آمدند و کپسولهای آتشنشانی را از اندرزگاه بردند.» این شاهد میگوید که اقدام مسئولان زندان در شرایطی است که در آن زمان هنوز خبری از آتشسوزی نبود.
او در عین حال تاکید کرد که زندانیان بند هفت را به کارگاه خیاطی نمیبرند و ادعای خبرگزاریهای رسمی حکومت درباره آتشسوزی در داخل این کارگاه توسط زندانیان این بند را رد کرد.
امروز دوشنبه (بیست و پنج مهر) و در تازه ترین واکنش غلامحسین محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه ایران آتشسوزی در زندان اوین را «جنایتی» خوانده که «به دست عوامل دشمن» اتفاق افتاده است و خواهان شناسایی عوامل این حادثه شد.
بعضی از روزنامههای امروز چاپ تهران از جمله روزنامه همشهری و روزنامه کیهان فقط در صفحه حوادث و آن هم به بازنشر روایت رسمی دیروز قوه قضائیه از این اتفاقات بسنده کردند.
اما در مقابل بعضی از روزنامهها از جمله شرق با اشاره به «صدای انفجارها و تیراندازیها» توضیحات مقامات رسمی را «قانع کننده» ندانست.
تناقض روایت «مامور آتشنشانی» با روایت رسمی
روزنامه هممیهن در چند گزارش میدانی به ابعاد مختلف آتشسوزی در اوین پرداخته است
روزنامه هممیهن در گزارشی با عنوان «مردیم و زنده شدیم» به نقل از «یک مامور آتشنشانی» که در خاموش کردن آتش در اوین نقش داشته نوشت که شب حادثه «۸ جنازه را تحویل دادند» اما درباره اینکه آیا تعداد کشته شدگان بیشتر بوده یا نه اطلاعی ندارد.
او همچنین گفت که ۲۰ نفر از مصدومان این حادثه به بیمارستان منتقل شدند.
این در حالی است که دیروز مرکز رسانه قوه قضائیه ایران از مرگ ۴ و مصدومیت ۶۱ زندانی خبر داده بود و اعلام کرده بود که ۱۰ نفر از مجروحان در بیمارستان بستری شدند.
دوشنبه ۲۵ مهرماه اما قوه قضائیه ایران اعلام کرد که ۴ نفر از مصدومان که حالشان وخیم بود در بیمارستان جان باختند.
این فرد که به نوشته روزنامه هممیهن «صورتش تاول زده» و صدایش به خاطر دود و گاز اشکآور «گرفته» است میگوید «چند نفر بهدلیل شدت دود دچار خفگی شدند و چند نفر را هم با تیر زدند. یکی از کسانی که با دود خفه شد پیرمردی بود.»
این مامور آتشنشانی آتشسوزی شنبه شب را بسیار گسترده توصیف میکند و میگوید: «واقعا وحشتناک بود. زندانیها خیاط خانه را آتش زده بودند. تخریب زیاد بود. نتوانسته بودند جلوی آتش را بگیرند و برای همین به جاهای دیگر هم سرایت کرده بود. ما سه، چهار دقیقه بعد از شروع آتشسوزی آمدیم و تا ساعت چهار، چهاروربع صبح اینجا بودیم.»
روزنامه هممیهن در گزارش دیگری هم با تیتر «شب آتـش و دود» به ابعاد مختلف آتشسوزی در اوین پرداخته است.
این روزنامه در گزارش خود به نقل از «یک منبع آگاه» در اورژانس تهران نوشت که در گزارش اولیه علت آتشسوزی «انفجار» عنوان شده بود.
در گزارش این روزنامه به نقل از این منبع آمده که برای این آتشسوزی نزدیک به ۲۳ کد نیروی اورژانس ارسال شده است.
او گفت: ««آنطور که در گزارشهای اولیه مشخص شده، تعدادی از مصدومان از کارکنان زندان اوین بودند، اما معلوم نیست چه تعداد بودند. موارد مصدومیت هم سوختگی و استنشاقی گزارش شده و مصدومان را به بیمارستانهای بقیهالله و طالقانی منتقل کردهاند.»
روزنامه دولتی ایران درباره حادثه زندان اوین میگوید: «پروژه باستیلسازی از زندان اوین شکست خورده است.»
روزنامه دولتی ایران اما زندان اوین را با زندان باستیل در دوران انقلاب فرانسه مقایسه کرده و ادعا کرده که «پروژه باستیلسازی از زندان اوین شکست خورده است.»
قلعه باستیل که از آن به عنوان زندان استفاده میشد در دوران انقلاب فرانسه مورد حمله مخالفان لوئی شانزدهم قرار گرفت و سقوط قلعه باستیل به عنوان نماد آغاز انقلاب فرانسه نامیده میشود.
این روزنامه میگوید که «آنچه شنبه شب در زندان اوین رخ داد را نباید یک حادثه یا رویدادی پیشبینی نشده و اتفاقی دانست».
این روزنامه آتشسوزی در زندان اوین را «جدیدترین دستاویز برای دشمنان ایران برای سناریونویسی ضد ایرانی» خواند.
روزنامه ایران در مطلبی با عنوان «شکست پروژه اوین» بدون روشنگری و ارائه جزئیات حادثه ای که روی داده به تحلیل سیاسی و گمانه زنی در باره آن پرداخته است.
در این مطلب آمده که «شورش در زندان اوین» درست در شامگاه روز شنبه اتفاق افتاده و میگوید که در آن روز «فراخوان آشوبهای خیابانی با شکستی سنگین رو به رو شد.»
این روزنامه میگوید: «شنبه گذشته تهران روز کاملاً آرامی را سپری کرد و این امر به همراه شواهد دیگر نشان میدهد که آشوبها کاملاً از نقطه اوج خود گذشته و وارد فرایند حضیض خود شده است.»
روزنامه فرهیختگان هم همین رویکرد را داشته و نوشته که آتش گرفتن اوین در شرایطی بوده که از فراخوان سراسری برای روز شنبه «استقبال نشده بود.»
این در حالی است که روز شنبه ۲۳ مهرماه با وجود جو امنیتی در چند دانشگاه در تهران تجمع اعتراضی برگزار شد و خیابانهای چندین شهر از جمله تهران، کرج، همدان و اردبیل شاهد تظاهرات و تجمعات ضد حکومتی بود.
روزنامه فرهیختگان در مطلبی با عنوان «اوین؛ خباثت براندازها و بحران روایت» به انتشار «اخبار ضدونقیضی» در ساعات اولیه وقوع حادثه اشاره کرد و نوشت: «بعد از انتشار چند خبر تایید نشده درباره کشته شدن زندانیان فراری حین عبور از میدان مین و انفجار چند مین، نهایتا مرکز رسانه قوه قضائیه فرمان خبررسانی را در دست گرفت تا بیش از این رسانههای رسمی و غیررسمی به انتشار اخبار تاییدنشده دامن نزنند.»
ابهام «در رابطه با صدای انفجارها و تیراندازیها»
روزنامه شرق هم در گزارشی با عنوان «اوین در دود و آتش» می گوید که «همچنان توضیح قانعکنندهای در رابطه با صدای انفجارها و تیراندازیها منتشر نشده؛ بهخصوص که در میان تصاویر پربازدید شنبه شب، پرتاب شیئی آتشین از بیرون اوین به داخل مشهود است و هنوز مشخص نیست چرا و چگونه این اتفاق رخ داده است.»
در گزارش این روزنامه آمده که «با توجه به صدای ممتد تیراندازی و چهار بار انفجار، احتمال درگیری میان زندانیان و نیروهای امنیتی زندان اولین گزینه بود و قوه قضائیه در اولین واکنش خود به ماجرای اوین، منکر درگیری نشد، اما دلیل حادثه را آتشسوزی در بخش خیاط خانه اوین عنوان کرد.»
روزنامه شرق این پرسش را مطرح کرده که «هرحال هنوز مشخص نیست آتشسوزی باعث درگیری در زندان شده یا درگیری باعث آتشسوزی شده است.»
روزنامه شرق در گزارش خود نوشت: «زندان اوین از مهمترین و البته مشهورترین زندانهای ایران، شنبهشب غرق آتش و دود بود و تصاویری که افراد محلی از اوین منتشر میکردند، نشان از واقعهای فراتر از یک آتشسوزی ساده داشت.»
این روزنامه در رابطه با شنیده شدن صدای انفجار در فیلمهای منتشر شده از شنبه شب نوشت: «صدای تیراندازی و انفجار به میزانی بود که خانواده بسیاری از بازداشتشدگان اعتراضات اخیر را به سمت اوین کشاند تا از سلامت عزیزان خود اطلاعی کسب کنند.»
شرق «پیگیری و شفافسازی» درباره آنچه در اوین اتفاق افتاده را حداقل انتظار افکار عمومی میداند.