اوین؛ روایت تکان‌دهنده یاشار و کاوه دارالشفا از «شب فاجعه»

توران کبیری به نقل از مشاهدات فرزندانش گفت «ما صدای تیراندازی می‌شنیدیم. از بند هشت که آنجا زندگی می‌کنیم، پنجره کوچکی وجود دارد که توانستیم داخل بند هفت را ببینیم. و ‌می‌دیدیم که آنجا تیراندازی می‌کنند و آدم‌ها می‌افتند».

مرکز رسانه قوه قضاییه علت این حادثه را «بر اثر استنشاق دود ناشی از آتش سوزی‌ها» عنوان کرد.

یاشار و کاوه دارالشفا روایت کرده‌اند که «گازاشک‌آور پخش شد، صدای تیراندازی‌های مدوام می‌آمد. گاز اشک‌آور و دودی که از زیر بند داخل شد، ما را به جنب و جوش انداخت.»

به روایت این دو زندانی سیاسی که دوران حبس خود را در بند هشت می‌گذراندند «اولین فکری که ما می‌کردیم این بود که ما خودمان را بیرون بیاوریم و به بند هفت کمک کنیم. تصور اینکه این درباره بند هشت و سایر بخش‌های دیگر است به مغزمان خطور نمی‌کرد.»

با این تجسم ما به در که قفل شده بود فشار آوردیم. از سه روز قبل در بندها را قفل می‌کردند. به محض آمارگیری درها را قفل می‌کردند. و این را برای بچه‌های ما سوال شده بود. آن روز هم همین طور شده بود. آن روز هم چنین بود، در بسته بود.

مادر این دو زندانی سیاسی می‌گوید «هجوم می‌آورند که در را باز کنند. برای اینکه از گاز اشک‌آور خفه نشوند، برای نجات خودشان، نزدیک‌ترین چیزهایی که به دستشان بود را می‌سوزاندند.»

خانم کبیری در ادامه می‌گوید که فرزندانش و سایر زندانیان به محض خروج از بند، نه تنها از سوی نیروهای نظامی حاضر در زندان، بلکه از سوی خود پرسنل داخل زندان، از جمله دو نفر به نام‌های محمودی و کربلایی (مسئولان بند هشت زندان)، مورد توهین و ضرب و شتم قرار گرفته‌اند.

«زندانیان مجبور می‌شوند روی هم ادرار کنند»

یاشار و کاوه دارالشفا گفته‌اند «تیراندازی‌ها به سوی زندانیان پنج مجروح برجا گذاشت. باقی زندانیان به شدت با لگد و باتوم پرسنل زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.»

به گفته ای دو زندانی سیاسی «در نهایت زندانیان بند هشت نه تنها نتوانستند به زندانیان بند هفت کمک کنند»، بلکه زندانیان جان‌بدربرده بند هفت و هشت با زور و فشار به محل وزرشگاه منتقل می‌شود.

خانم کبیری نقل کرد که یاشار و کاوه دارالشفا گفته‌اند «تعدادمان حضور دو هزار نفر بود. و تمام مدت ما آنجا بودیم. آدم‌های مسن تر اگر می‌خواستند بشینند یا دراز بکشند، کتک می‌خوردند. و توهین و تحقیرهای وحشتناک. می‌گفتند تا ما نخوابیم شما هم نمی‌توانید بخوابید. فحش‌های بسیار رکیک می‌داند. چند نفر از بچه‌ها را همان مواقع کتک زدند.»

آنها روایت کرده‌اند «هیچ امکاناتی در این شب برای بچه‌ها ایجاد نشده. به جای آتش‌نشانی، تیراندازی می‌کردند. زندانیان را می‌زدند و هول می‌دادند به جایی می‌بردند که امکان نفس‌کشیدن وجود نداشت. دمپایی‌ها را از آنها می‌گیرند.»

بنابر این روایت در حالی که «آتش به همه جا شعله می‌کشید و آنها را در این زمین داغ پابرهنه نگه می‌دارند.»

خانم کبیری که به شدت در این ویدیو متاثر است، روایت می‌کند در آن شرایط «آنها مجبور می‌شوند روی هم ادرار کنند.»

او می‌گوید «بچه‌های من چندین بار به زندان رفتند و هرگز این اتفاق به این بعد وحشتناک غیرانسانی پیش نیامده بود».

توران کبیری هشدار داد «ابعاد واقعی این فاجعه بسیار وسیع‌تر» از آن چیزی است که تا کنون منتشر شده است.

او می‌گوید «به زندانیان نه تنها کمک نشده که تلاش شده این‌ها نابود شوند. به اینها نه تنها کمک نشده که بلکه با تفنگ کلاشنیکف به بچه‌ها شلیک شده.»

به گفته خانم کبیری، به نقل از فرزندانش، «زخمی‌ها تا ساعت ۱۲ ظهر روز بعد، برای درمان منتقل نشده‌اند و همراه با شمار دیگری از زندانیان از زندان اوین تهران به زندان گوهردشت منتقل شدند اما رئیس زندان گوهردشت هم حاضر نشده زخمی‌ها را پذیرش کند.. با همان زخمی‌ها را به زندان اوین می‌بروند و حتی حاضر نمی‌شوند به بیمارستان انتقال دهند.»

این ویدیو بخش اصلی شرحی است که توران کبیری از قول فرزندانش درباره وقایع اوین گفته است و از ویدیوی منتشر شده اصلی کوتاهتر است.

پیشتر یک منبع آگاه نزدیک به خانواده سپیده قلیان، زندانی در اوین، به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود که او در تماسی گفته است که «دیشب وضعیت زندان مثل جنگ بود». او گفته «آن قدر سروصداهای مهیب می‌آمد که بعضی برای نجات خود در را شکستند و خود را به محوطه هواخوری رساندند. ولی تک تیراندازها شلیک می‌کردند و گاز اشک آور می‌زدند.»

مرکز رسانه قوه قضائیه در نخستین اطلاعیه خود درباره این حادثه ادعا کرده بود شماری از زندانیان قصد «فرار» داشتند و آنها را «زندانیان جرایم خشن و خطرناک» معرفی کرده. این مرکز مدعی شده این زندانیان «با توجه به تمهیدات حفاظتی اتخاذ شده موفق به فرار نشدند.»

بلافاصله پس از انتشار خبر آتش‌سوزی بسیاری از شهروندان راهی خیابان‌های اطراف اوین شدند به طوری که مسیرهای منتهی به این زندان درون شهر تهران بند آمد. قطعی یا اختلال شدید در دسترسی به اینترنت به نگرانی‌ها درباره وقایع جاری افزود.

سپس اخبار ضد و نقیضی درباره رفتن تعدادی از زندانیان روی مین در تپه‌های شمال زندان اوین منتشر شد. این خبر را نخستین بار، خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران منتشر کرد. اما شبکه شرق به نقل از یک مقام مطلع آن را رد کرد.

در روایت رسانه‌های حکومتی حریقی که در ویدیوها دیده می‌شود به خاطر آتشسوزی در کارگاه خیاطی زندان اوین بوده است. اما تصاویر منتشر شده از صدای تیراندازی حکایت می‌کند.

شب گذشته ایرانیان خارج کشور در فرانکفورت، برلین، لندن و تورنتو و چند شهر دیگر مقابل نهادهای رسمی کشورهای خارجی تجمع کردند.

بنابر گزارش اطلس زندان‌های ایران ساختار بندهای زندان اوین در طول زمان تغییر کرده است. در حال حاضر این بندها در زندان اوین وجود دارند: ۳۲۵ (روحانیت)، ۴ (بدون حکم قطعی و قرنطینه)، ۶ (خدماتی)، ۷ (اغلب مالی)، ۸ (احکام قطعی و زندانیان سیاسی)، ۲۴۰، ۲۴۱، ۲۰۹، ۲الف و بند مشهور به نسوان (زنان).

این زندان عمدتا برای نگهداری متهمان و محکومان سیاسی، عقیدتی، مالی و روحانیون، نظامیان و مالی استفاده می‌شود.

وزارت اطلاعات و سپاه پاسدران دو بند ۲۰۹ و ۲الف را در اختیارند.

بخشی از کسانی که در اعتراضات سراسری چهار هفته اخیر بازداشت شده‌اند در اوین زندانی‌اند.

به علت شمار زیاد معترضان بازداشت شدگان اعتراضات اخیر، آنها بدون رعایت اصل تفکیک زندانیان در بندهای مختلف این زندان نگهداری می‌شوند.