انجمن تجارت الکترونیک که در ایران فعالیت می‌کند در گزارشی مفصل، وضعیت اینترنت در ایران را «بحرانی» خواند و نوشت این کشور «در بین ۱۰۰ کشوری که بیشترین تولید ناخالص ملی را دارند، «پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال و پس از چین، دومین اینترنت محدود دنیا را دارد».
بنابر این گزارش از اختلال اینترنت در ایران به عنوان موضوع اصلی «اعتراض شدید کاربران» یاد شده است.
انجمن تجارت الکترونیک تاکید کرده که این اختلال «عمدی» است.
در این گزارش آمده است که «احتمالا بخاطر مقابله با VPNها، اختلال‌های عمدی روی تمامی IPها و ارتباطات کشور وجود دارد».
بر اساس این گزارش با «سیاست جدید و غلط فیلترینگ هوشمند» وزارت ارتباطات، ایران اختلالات همگانی و گسترده‌ای بر روی اکثر وبسایتها و آی‌پی‌های جهان به وجود آورده است.
فیلترینگ در ایران: «تمامی سایت‌ها مختل جز موارد مجاز»
در این گزارش آمده که در واقـع در حال حاضر هر نوع ترافیک اینترنتی در صورتی که از سوی نهادهای متولی جمهوری اسلامی «به طور موردی مجاز» نشده باشند، «به طور خودکار» مختل می‌شوند.
ایران در واقع به جای آنکه یک لیست سیاه (blacklist) از وبسایت‌های غیرمجاز مشخص کند، وبسایتها و آدرس‌های آی‌پی را به سه دسته تقسیم کرده است:
- لیست سیاه:دامنه و آی‌پی‌های فیلتر شده
- لیست سفید: دامنه و آی‌پی‌های مجاز
- لیست خاکستری: دامنه و آی‌پی‌های که تقریبا تمام اینترنت را شامل می‌شوند و با اختلال عمدی مواجه‌اند
این پژوهش نشان می‌دهد لیسـت خاکستری که اکثریت اینترنت را شامل می‌شوند نشان می‌دهد تجهیزات حاکمیتی با ایجاد اختلال عمدی باعث می‌شوند تا ۵۰ درصد داده‌های ارسالی به این مقاصد با مشکل مواجه شوند.
فیلترینگ: تخفیف به شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت و ضرر مالی کاربران
همچنین به نظر می‌رسد حکومت ایران سیاست‌های تشویقی و مالی نیز در زمینه فیلترینگ پیش گرفته است.
از جمله بنابر بر یک مصوبه دولتی که بهمن ماه سال ۱۳۹۹ به تایید رسید، اپراتورهای اینترنتی می‌توانند با سرمایه‌گذاری و خرید تجهیزات فیلترینگ و نصب آن در داخل شبکه خود، از تخفیف ۱۰ تا ۱۵ درصدی خرید اینترنت از دولت بهرهمند شوند.
ایرانسل و همراه اول هر دو با نصب تجهیزات فیلترینگ از این تخفیف دولتی بهرهمند شده‌اند.
بر اساس این تحقیق، اختلالات عمدی حکومت، ترافیک (بایت‌ها) رد و بدل شده با سرورهای خارج کشور را «به دو برابر» افزایش داده است که «عامل اصلی کیفیت» پایین اینترنت برآورده شده است.
بدین ترتیب یک مصرف کننده بسته یک ماهه ۷ گیگابایتی اینترنت «موبایل همراه اول» عملا برای مصرف ۷ گیگابایت خود باید دو بار این بسته را بخرد. در واقع به این ترتیب، کاربران نه تنها پول بسته اینترنتی ارائه شده را می‌دهند بلکه هزینه اختلالات عمدی را هم پرداخت می‌کنند.
پس از چین ایران محدودترین اینترنت جهان را دارد. مصر و روسیه و عمان نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
انجمن تجارت الکترونیک «رکود گسترده و تعطیلی چشم‌گیر شرکت‌های فناوری و مهاجرت متخصصان فناوری و انتقال استارتاپ‌ها به کشورهای همسایه» از جمله مسائای تسن که کیفیت پایین اینترنت در ایران رقم زده است.
انگشت اتهام به سوی دولت
انجمن تجارت الکترونیک در گزارش خود ایران را «قهرمان اینترنت بی‌کیفیت در جهان» توصیف کرد.
در این گزارش آمده که ایران با وجود آنکه پس از میانمار دومین اینترنت پر اختلال را دارد اما سرعت اینترنت در میانمار دو برابر ایران است.
گفته شده که علت سرعت پایین و اینترنت بی‌کیفیت ایران «عملکرد ضعیـف و ناکارآمدی شرکت مخابـرات ایران و شرکت ارتباطات زیرساخت، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت و همچنین روند کند توسعه G5 و فیبرنوری است.
همزمان تیرماه امسال هم ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران یک کارگروه رسیدگی به کندی اینترنت تشکیل داد. در این کارگروه با وجود درخواست بخش خصوصی تنها وزارت ارتباطات و همچنین مرکز فضای مجازی حضور دارند.
