منبع تصویر، NO 10 DOWNING STREET
برکناری سوئلا براورمن از وزارت کشور بریتانیا جزو آن دسته خبرهای فوری بود که هیچ‌کس را غافلگیر نکرد. ولی کسی انتظار نداشت ریشی سوناک، دیوید کامرون را – هفت سال پس از کناره‌گیری از نخست‌وزیری – در مقام وزیر خارجه به کابینه برگرداند. این تصمیم، قماری سیاسی است که شاید به جای تضمین ادامه زمامداری سوناک، او را به دردسر جدی بیندازد.
چند وقتی بود که رسانه‌ها و تحلیلگران می‌گفتند خانم براورمن با زدن حرف‌های جنجالی، می‌خواهد کاری کند که ریشی سوناک چاره‌ای جز برکنار کردنش نداشته باشد تا بعداً با حمایت همفکرانش، جایگاه ریشی سوناک به عنوان رهبر حزب را به چالش بکشد؛ حرف‌هایی مثل «تجاوز» خواندن موج پناهجویانی که با قایق‌های کوچک خود را به بریتانیا می‌رسانند، «سبک زندگی» خطاب کردن خیابان‌خوابی بی‌خانمان‌ها، و «راهپیمایی نفرت» خواندن تظاهرات حمایت از فلسطینیان.
ولی آن‌چه در نهایت کار را به برکناری او کشاند، نه خود حرف‌ها، بلکه سرپیچی‌اش از خواسته دفتر نخست‌وزیر برای تغییر لحن مقاله‌ای بود که پنجشنبه در روزنامه تایمز لندن به نام او منتشر شد و در آن پلیس لندن را به جانبداری از هواداران فلسطین و تبعیض علیه گروه‌های راست‌گرا متهم کرده بود.
نفس خروج براورمن از کابینه به تنهایی می‌توانست موقعیت سیاسی ریشی سوناک را متزلزل کند. ولی برگرداندن دیوید کامرون به کابینه ممکن است کار را بار دیگر به یک جنگ سیاسی تمام‌عیار در داخل حزب محافظه‌کار بکشاند؛ جنگی که آخرین بار همین یک سال پیش با کناره‌گیری لیز تراس بعد از تنها ۴۹ روز از مقام نخست‌وزیری پایان یافته بود.
منبع تصویر، Reuters
دیوید کامرون نخست‌وزیر پیشین و وزیر خارجه جدید بریتانیا
وزیر خارجه‌ای با مصرف داخلی؟
اگر برگزیت را کنار بگذاریم، در بریتانیا معمولاً حتی دو حزب اصلی چپ و راست هم در زمینه سیاست خارجی با هم اختلاف چندانی ندارند؛ چه برسد به جناح‌های مختلف یک حزب. دیوید کامرون هم بلافاصله پس از انتصابش تأکید کرد که در مسائل عمده نظیر مناقشه اسرائیل و فلسطینیان و جنگ اوکراین با نظرات وزیر خارجه قبلی موافق است. در نتیجه احتمالاً هدف از این انتصاب، تغییر شرایط سیاسی داخلی بریتانیا باشد نه خط سیاست خارجی‌اش.
در یک سالی که آقای سوناک به دفتر نخست‌وزیر در شماره ۱۰ داونینگ‌استریت نقل مکان کرده، با همه تلاش‌ها و اقدام‌هایش، محبوبیت حزبش چندان بالا نرفته و در نظرسنجی‌ها معمولاً ۱۵ تا ۲۰ درصد از حزب اصلی مخالف یعنی حزب کارگر عقب بوده است.
با توجه به این‌که در یک سال آینده باید یک انتخابات پارلمانی برگزار می‌شود، همه انتظار دارند حزب محافظه‌کار پس از ۱۴ سال از قدرت کنار برود.
به نظر می‌رسد سوناک امیدوار است با برگرداندن کامرون به کابینه، بخشی از رأی‌دهندگان که از سیاست‌های مهاجرستیزانه و راستگرایانه دولت او – که سوئلا براورمن سردمدار و نماد آن بود – دل خوشی نداشتند، نظرشان را تغییر بدهند.
شواهد نشان می‌دهد که بخشی از رأی‌دهندگان حزب محافظه‌کار که خواهان کاهش مالیات‌ها ولی مخالف برگزیت بودند، از افزایش مالیات‌ها و سیاست‌های اجتماعی به شدت محافظه‌کارانه دولت سوناک دل‌زده شده‌اند.
ریزش همین رأی‌دهندگان است که باعث شده آقای سوناک در یک سال اخیر چند انتخابات میان‌دوره‌ای را در کرسی‌هایی که حزبش سال‌ها و حتی دهه‌ها با اکثریت بالایی در دست داشت، به احزاب مخالف ببازد.
البته تضمینی نیست که همه آن رأی‌دهندگان به خاطر دیوید کامرون به حزب محافظه‌کار روی خوش نشان بدهند. چرا که خیلی از مخالفان برگزیت، او را بابت برگزاری همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا نبخشیده‌اند.
منبع تصویر، PA Media
سوئلا براورمن وزیر کشور پیشین و ریشی سوناک نخست‌وزیر بریتانیا
ولی در سال‌های اخیر، جناح راست حزب محافظه‌کار – که ریشی سوناک هم متعلق به آن جناح است و ویژگی مشترکشان طرفداری سرسختانه از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپاست – قدرت بیشتری گرفته و برکناری خانم براورمن احتمالاً خشم آن‌ها را برمی‌انگیزد.
این جناح به دلیل مخالفت دیوید کامرون با برگزیت از او چندان دل خوشی ندارند.
در کنار این، در بریتانیا معمولاً نخست‌وزیر و وزرا از بین نمایندگان حزب حاکم در مجلس انتخاب می‌شوند. تصمیم ریشی سوناک برای انتصاب دیوید کامرون – که هفت سال است دیگر نماینده نیست – این پیام را به نمایندگان حزبش می‌دهد که هیچ کدام از آن‌ها را لایق سمت وزیر خارجه نمی‌داند.
نمایندگان حتی نمی‌توانند در صحن مجلس عوام از آقای کامرون توضیح بخواهند؛ چرا که او برای گرفتن سمت جدیدش، به عضویت در مجلس اعیان منصوب شده و حالا عنوان رسمی‌اش به «لرد کامرون» تغییر کرده است.
همین است که ساعتی پس از برکناری سوئلا براورمن گزارش شد که گروهی از نمایندگان جناح راست می‌خواهند دور هم جمع شوند و درباره رساندن او به مقام رهبری حزب گفت‌وگو کنند.
طبق مقررات حزب محافظه‌کار، اگر ۱۵ درصد نمایندگان حزب در مجلس در نامه‌هایی رسماً اعلام کنند که اعتمادشان را به رهبر حزب از دست داده‌اند، او باید دوباره از کل فراکسیون رأی اعتماد بگیرد و در صورت رأی نیاوردن، از مقامش کنار برود.
احزاب مخالف هم می‌گویند با برگرداندن دیوید کامرون، مشخص است که کف‌گیر دولت به ته دیگ خورده است.
پت مک‌فدن، یکی از اعضای بلندپایه حزب کارگر گفته این تصمیم «پایان ادعای خنده‌دار نخست‌وزیر درباره نماد تغییر بودن او پس از ۱۳ سال ناکامی حزب محافظه‌کار است.»
این اشاره‌ای به سخنرانی یک ماه پیش آقای نخست‌وزیر در کنفرانس سالانه حزبش است که در آن از «۳۰ سال» ناکامی سیاست انتقاد کرده بود؛ ۳۰ سالی که ۱۷ سالش حزب او قدرت را در دست داشت و شش سال آن هم وزیر خارجه جدیدش نخست‌وزیر بود.
همین‌هاست که این ترمیم کابینه ممکن است بازی سیاست در بریتانیا را داغ‌تر کند.
ریشی سوناک با کنار گذاشتن سوئلا براورمن تندرو و برگرداندن دیوید کامرون معتدل می‌خواهد محبوبیت حزبش و احتمال پیروزی در انتخابات پارلمانی پیش رو را بالا ببرد.
ولی این کار ممکن است به ناآرامی و شورش در داخل حزبش بینجامد و موقعیت او را جداً به خطر بیندازد.
