«بدترین تیم فوتبال جهان» که از خاکسترش برخاست
شان کول، بیبیسی
پلیموث، پایتخت مونتسرات به شهر ارواح تبدیل شده است. ساکنان، این شهر را به دلیل آتشفشان ترک کردند
در ژوئیه ۱۹۹۵ آتشفشان مونتسرات در مقیاسی عظیم فوران کرد؛ عواقب این سانحه فاجعهبار بود.
بخش عظیمی از این جزیره واقع در دریای کارائیب با لایهای از خاکستر پوشیده شد. هوا انباشته از بخار دیاکسید گوگرد شده بود. پلیموث، پایتخت جزیره باید تخلیه میشد.
در پنج سال بعد از آن هم آتشفشان جزیره بارها فوران کرد و تقریبا دو سوم ساکنان آن مجبور به ترک محل زندگیشان شدند: چیزی نزدیک به ۱۱۵۰۰ نفر.
آن جزیره آرام با مناظر زیبایش دیگر هرگز مثل قبل نشد. بیشتر مناطق جزیره به عنوان «مناطق تخلیه» نامگذاری شده و فعالیتهای آتشفانی در آن به دقت رصد میشوند.
مونتسرات هم مانند جبلالطارق و جزایر فالکند یکی از چهارده قلمرو بریتانیا در خارج از خاک این کشور است، مناطقی که دولتهای محلی دارند اما به طور کامل زیر کنترل بریتانیا هستند.
به دنبال آوارگی از خانه، حدود ۴۵۰۰ نفر از اهالی جزیره در انگلیس ساکن شدند و بیشتر آنها به جامعههای مهاجر در لندن و بیرمنگام پیوستند.
زخم آن سانحه طبیعی بر تن ملت مونتسرات ماند اما از سوی دیگر این مردم برای غلبه بر آن مشکل و ترومای ناشی از آن بیش از قبل به هم نزدیک شدند. یکی از نمودهای این همبستگی تشکیل تیم ملی مونتسرات در بریتانیا بود.
مونتسرات اولین بازیش را در سال ۱۹۹۱ انجام داد و سال ۱۹۹۶ بود که به عضویت فیفا درآمد. آنها چهار سال عنوان بدترین تیم فوتبال جهان را بدست آوردند.
بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۲ دو پیروزی در ۲۷ مسابقه بدست آوردند؛ هر دو برد مقابل آنگوئیلا، یکی دیگر از قلمروهای بریتانیا که الان در رتبه ۲۱۰ ردهبندی جهانی است، بدست آمد. در ردهبندی جهانی فقط سان مارینو پایینتر از این تیم قرار داشت.
سال ۲۰۰۷ آنها برای نخستینبار پس از فوران آتشفشان توانستند که در خانه میزبان یک مسابقه باشند؛ بازی با تیم برمودا در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ که با شکست هفت بر صفر تمام شد.
آنها در فوتبال بینالمللی فقط نقش قربانی را بازی میکردند اما اوضاع به مرور تغییر کرد.
الکس دایر که با ۲۱ بازی رکورددار حضور در تیم ملی مونتسرات است، میگوید: «اوضاع آشفتهای بود. این را در معنای توهینآمیز نمیگویم، همه با تمام توانشان تلاش میکردند. ما نه پول داشتیم و نه امکانات، ما هیچ چیز نداشتیم.»
دایر ۳۱ ساله هافبک تیم ویلدستون در لیگهای رده پایین فوتبال انگلیس است که سابقه بازی در سوئد، نروژ و کویت را دارد. پدربزرگ پدری او در مونتسرات بزرگ شده و او اولین بازی ملیاش را در سال ۲۰۰۱ انجام داد.
آن سال مونتسرات همراه با یک تیم دیگر، بدترین تیم فوتبال دنیا بود. تنها بعد از گذشت یک دهه آنها در رتبه ۱۷۸ فیفا قرار گرفتهاند اما سقف آروزهایشان بلندتر است.
دایر میگوید: «وقتی شروع کردیم، حتی لباس یکدست هم نداشتیم. آن موقع حس میکردم که اوضاع خیلی بی در و پیکر است اما ما فقط یک ملت کوچک در آغاز راهمان بودیم.»
«هرچه جلوتر میرفتیم، اوضاع کمی بهتر میشد اما در سالهای اخیر پیشرفتمان انفجاری بود. یک اسپانسر عالی پیدا کردهایم که میداند ما فقط یک تیم فوتبال نیستیم که میخواهد بازیهایش را ببرد، آنها مفهوم جزیره ما و سفر ما را درک کردهاند.»
بخشی از مشکل کمبود بازیهای عادی بود، مونتسرات بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۲ فقط هفت مسابقه داشت.
سال ۲۰۱۸ اوضاع تغییر کرد و با حضور در لیگ ملتهای کونکاکاف آنها شانس بازی با تیمهایی در حد و اندازههای خودشان را پیدا کردند.
تیم با هدایت ویلی دوناچی اسکاتلندی (که مدتی قبل کنارهگیری کرد) ۱۸ بازی داشته که همراه با ۸ پیروزی بوده است. از وقتی که شرایط تغییر کرد، افراد بیشتری مایل به همکاری با تیم شدهاند. هرچند که این کار هرگز آسان نبوده است.
بردلی وودز گارنس، مهاجم ۳۶ سالهای که از اولین بازیاش در سال ۲۰۱۲ همراه با دوستش دین میسون به دنبال پیدا کردن بازیکن جدید برای تیم است، میگوید: «یک پروسه خیلی خیلی طولانی است. بعضی وقتها اسمهای سنتی کارائیبی را همراه با مونتسرات در اینترنت جستجو میکنم. اگر بازیکنی پیدا کنم در فیسبوک به او پیام میدهم.»
«بعضیها فکر میکنند که قضیه شوخی است. این که یک نفر راه بیفتد از شما بپرسد که دوست دارید در یک تیم ملی بازی کنید؟ اما وقتی که شانس تماس تلفنی با آنها را پیدا میکنم و اوضاع را توضیح میدهم و میگویم که الان چه جایگاهی داریم و کدام بازیکنان با ما هستند و چه میخواهیم بکنیم، چشمانداز آنها تغییر میکند.»
از جمله بازیکنان جدید لایل تیلور، مهاجم ناتینگهام فارست است که در سال ۲۰۱۵ و زمانی که برای ویمبلدون بازی میکرد به مونتسرات ملحق شد و الان با ۱۰ گل، بهترین گلزن این تیم است.
متی ویلکاک هافبک سابق سالفورد سیتی که برادرانش جو و کریس به ترتیب برای نیوکاسل و کوئینز پارک رنجرز بازی میکنند نیز اولین بازی ملی خود را در سال ۲۰۲۱ انجام داد.
استانداردها و به دنبال آن نتایج تیم پیشرفت محسوسی داشته است. مونتسرات در آستانه رسیدن به جام طلایی ۲۰۱۹ بود، مسابقاتی که معادل جام ملتهای اروپا در کونکاکاف است. این تیم فقط به دلیل تفاضل گل کمتر نسبت به السالوادور، بخت صعود را از دست داد؛ کشوری با ۶/۵ میلیون نفر جمعیت که در ردهبندی جهانی ۱۰۰ پله از آنها بالاتر است.
دایر میگوید: «باختهایی هم داشتهایم اما پیروزیهای این اواخر موجب شده که مردم جزیره روی ابرها قدم بزنند. این به آنها بهانهای برای لذت و شادی کردن میدهد و الهامبخش بسیاری از نوجوانان است. آنها میتوانند خودشان را هم در لباس تیم ملی آینده ببینند.»
«قبلا شما نمیدیدید که بچهای فوتبال بازی کند، اما حالا اوضاع فرق کرده است. آنها شاید در فوتبال موفق شوند و شاید هم نه، اما حالا شوری پیدا کردهاند که میتواند در جنبههای مختلف زندگی کمک حالشان باشد.»
گذراندن زمان بیشتر در جزیره موجب شده تا بازیکنان تیم درک عمیقتری از کشوری که نمایندهاش هستند، پیدا کنند. هرچند که نباید از تشویق پرشوری هم که باطریهای تیم را شارژ میکند، غافل شد. بازیکنان حالا احساس میکنند که پیوندهای عمیقتری با جزیره پیدا کردهاند.
دایر میگوید: «با این که ما با مزیتهای زندگی در یک کشور غربی مانند بریتانیا بزرگ شدهایم، رفتن به آن جا به ما یادآوری میکند که ریشهمان از کجاست.»
«آنها کماکان تورهایی را در مناطقی که خطرناک نیست برگزار میکنند تا شما بدانید که چه اتفاقی افتاد. سانحه وحشتناکی بود اما به هر حال بخشی از تاریخ جزیره شد. آن اتفاق حتی موجب شد که مردم بیشتر از قبل به هم نزدیک شوند. وقتی شما با مردم ملاقات میکنید و میبینید که چقدر به ما افتخار میکنند، حتی زمانی که شکست میخوریم، احساس میکنیم مدیون آنها هستیم که با تمام وجود تلاش کنیم.»
«کار اصلی ما فوتبال است، اما هستند بازیکنانی که در خارج از زمین فوتبال هم کارهای قابل ذکر زیادی انجام میدهند و موجب بالا رفتن آگاهی نسبت به مونتسرات میشوند. نشان دادن این که جزیره چقدر زیباست. مهمترین مسئله این است که کاری که ما میکنیم باقی خواهد ماند.»
راه یافتن به جام طلایی کماکان هدف اصلی مونتسرات است، اما کسب یک پیروزی از چهار بازی انجام شده در فصل ۲۳-۲۰۲۲ رسیدن به این هدف را برای آنها بسیار سخت کرده است. شاید این بار آنها موفق نشوند اما این تیم بدون شک در راه درستی قدم برمیدارد.
دایر میگوید: «ما طعم حضور در یک قدمی صعود را چشیدیم و حالا در موقعیتی قرار داریم که عدم صعود به مرحله بعد برایمان ناکامی به حساب میآید.»
«گرچه تقریبا در هر مسابقهای به عنوان تیم ضعیفتر به زمین رفتهایم اما اعتماد به نفس ما به مراتب بیشتر شده است. میدانیم که تیم خوبی هستیم و قادریم حتی ملتهای بزرگتر را هم شکست دهیم.»
«شما دورههای خوب دارید و دورههای سخت، اما همه میدانند که ما برای چه اینجا هستیم و میخواهیم چه کاری انجام دهیم. همه به زمین میروند تا هر کاری که میتوانند برای کشور بکنند.»
الکس دایر (چپ) از تیم مونتسرات در بازی مقابل السالوادور در جام ملتهای کونکاکاف
تصویر یک خیابان پلیموث در سال ۱۹۹۷ بعد از فوران آتشفشان
محلهای تخلیه هنوز داخل جزیره به چشم میخورند