بزرگ‌ترین و دیوانه‌وارترین مسابقه دوی کوهستان؛ از رقابت مون‌بلان چه می‌دانیم؟

این مسابقه در یک مسیر پیاده‌روی محبوب که معمولاً پیمودن آن ده روز طول می‌کشد، برگزار می‌شود اما دوندگان این مسیر را در کمتر از بیست ساعت می‌دوند.

اوایل سپتامبر امسال، ۲۶۸۹ دونده از ۸۱ کشور جهان، با یکی از سخت‌ترین چالش‌های زندگی خود روبرو شدند، اما تنها کمی بیش از یک سوم آنها توانستند مسیر مسابقه را نا پایان طی کنند و بسیاری ناکام بودند.

این مسابقه ویژگی‌های خاص خود را دارد که بارزترین آن، منظره زیبا و خیره‌کننده شامونی است در دره‌ای باریک، در محاصره قله‌های مرتفع و یخچال‌های طبیعی‌.

ویژگی بعدی این مسابقه، مقیاس آن در مقایسه با سایر مسابقات است. برای مثال، دومین مسابقه معتبر دوی کوهستان در جهان در کالیفرنیا، با کمتر از چهارصد دونده در مسیری ۱۶۰ کیلومتری برگزار می‌شود. اما در طول یک هفته مسابقه در شامونی، ده‌ هزار نفر با کمک ۲۵۰۰ نیروی داوطلب از فرانسه و جاهای دیگر، در یک سری مسابقه که اوج آن UTMB است، شرکت می‌کنند.

امسال بیستمین سالگرد این رویداد است که فعالیت‌های تبلیغاتی و بازاریابی آن را تبدیل به بزرگترین مسابقه دوی کوهستان در جهان کرده است.

این ورزش یکی از سریع‌ترین ورزش‌های در حال رشد در دنیا است و شامونی که میزبان بازی‌های المپیک زمستانی در سال ۱۹۲۴ بود، به عنوان خانه تابستانی آن، حداقل در اروپا شناخته می‌شود.

در خط شروع، تمام دونده‌ها در میدان اگلیس و در مقابل تالار شهر جمع می‌شوند. تعدادشان به قدری زیاد است که دیگر خود خیابان دیده نمی‌شود.

فروشگاه‌ها قبل از شروع مسابقه در روز جمعه، ساعت شش بعدازظهر تعطیل می‌شوند و فردا (بعدازظهر شنبه) که دونده‌های پیشرو به خط شروع باز می‌گردند، شهر در شلوغ‌ترین زمان خود است. تماشاگران و عکاسان از ساعت‌ها قبل جا می‌گیرند و حتی برخی برای دید بهتر از مجسمه‌ها بالا می‌روند. باید بسیار خوش شانس باشید از میان انبوه دستان دراز شده با تلفن‌، مسابقه را ببینید.

موسیقی اپرایی متن فیلم فتح بهشت اثر ونجلیس، پیش از مسابقه در خیابان‌های باریک شامونی پخش می‌شود و هیجان را به شدت بالا می‌برد.

دوندگان برتر، خط شروع یکسانی با آماتورها دارند اما اجازه دارند کمی جلوترقرار بگیرند تا در ترافیک ابتدای مسابقه گیر نیفتند.

قهرمان این دوره و بهترین دونده زن این مسابقات، کوورتنی داوالتر از آمریکاست که در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ نیز قهرمان شده بود. او تابستان امسال با قهرمانی در ایالت‌های غربی و‌هاردوک در کلرادو پا به این مسابقات گذاشت.

تنها چند دونده برتر توانسته‌اند در مدت سه هفته در سه تا از سخت‌ترین ماراتن‌های جهان شرکت کنند. کاری تقریباً غیرقابل باور که داوالتر ۳۸ ساله توانسته با لبخند دائمی خود به ویژه هنگام مسابقه، آن را به خوبی انجام دهد.

او رکورددار دوی زنان در ایالت‌های غربی، هاردوک و دوی کوهستانی مون‌بلان است و از سال ۲۰۱۹ تاکنون در هیچ مسابقه‌ای شکست نخورده است و بدون در نظر گرفتن جنسیت در بین ده نفر برتر قرار می‌گیرد. او حتی یک بار در یک مسابقه ۳۸۶ کیلومتری برنده شد.

مسابقات UTMB که اکنون تبدیل به پدیده‌ای در مسابقات دو شده است، فاصله زیادی با روزهای اولیه خود و رویداد کم‌اهمیتی دارد که در یک اتاق نشیمن در سال ۲۰۰۳ و توسط زوجی به نام‌های میشل و کاترین پولتی سازماندهی شد.

دخترشان ایزابل، وب سایت مسابقات را ساخت. پسر نوجوانشان، دیوید، در میان نیروهای داوطلب بود و خواهران میشل و پدر همسر ایزابل هم به عنوان تیم پزشکی فعالیت می‌کردند.

آنها در ابتدا انتظار حضور ۳۰۰ دونده را داشتند. اما ۷۷۲ نفر ثبت نام کردند. میشل که خود نیز در آن مسابقه دوید، می‌گوید: «اولین شروع بسیار احساسی بود. ساعت چهار صبح بود و جمعیتی آنجا حضور نداشت.»

کاترین و تعدادی نیروی داوطلب با یک تلفن همراه، دو رادیو و یک لپ‌تاپ زیر یک آلاچیق به‌عنوان مقر مسابقه حاضر بودند. در پایان تنها ۶۷ دونده، یعنی کمتر از ده درصد کل شرکت‌کنندگان توانستند مسیر را در شرایطی بسیار سخت به پایان برسانند.

به لطف مهارت میشل در سازماندهی و هوش کاترین در بازاریابی، مسابقه UTMB تصاعدی رشد کرد. در سال ۲۰۰۶، زمانی که بلیت‌های ورودی مسابقه تنها در سه هفته تمام شد، رویدادهایی بیشتری با مسافت‌های گوناگون اضافه کردند. در سال ۲۰۰۸، بلیت‌های ورودی در نه دقیقه تمام شد و مجبور شدند در سال ۲۰۰۹ فرایندی برای تعیین صلاحیت شرکت‌کنندگان معرفی کنند و سال بعدش نیز از یک سیستم قرعه‌کشی استفاده کردند.

به گفته کاترین، سالانه نه هزار نفر برای شرکت در این مسابقه درخواست می‌دهند. میشل حتی معتقد است که بدون سیستم فعلی و مسابقات مقدماتی، این تعداد می‌تواند به صد هزار نفر هم برسد.

جایزه برنده در سال ۲۰۰۳ تنها یک جام چوبی بود. براگ، قهرمان سال ۲۰۱۰، که اکنون ۴۲ ساله است، به یاد می‌آورد که جایزه‌اش در آن سال، چند کوپن ورزشی بود.

اگرچه برندگان امسال هر کدام ده هزار یورو دریافت کردند، اما پیروزی در این مسابقات از نظر جذب حامی مالی و درج در کارنامه ورزشی‌، اهمیت بیشتری نسبت به جایزه مادی دارد.

در طول مسابقه، دوندگان مجاز هستند تا در تعداد انگشت شماری از ایستگاه‌ها، از پشتیبانان خود تقاضای کمک کنند و در هر بار فقط یک نفر مجاز است کمک کند. البته تاکتیک‌ها در این زمینه متفاوت است. اکثر دوندگان کمی استراحت و تجدید قوا می‌کنند، اما داوالتر، ساعت ۳:۴۰ صبح بعد از تقریباً ده ساعت دویدن، تنها دو دقیقه می‌ایستد و دندان‌هایش را مسواک می‌کند.

قهرمان مرد امسال، جیم والمزلی آمریکایی بود که توانست از فرصت به خوبی استفاده کند و نفر اول شود، در نبود جورنت اسپانیایی، قهرمان دوره قبل مسابقات و دارنده عنوان بهترین دونده کوهستان تمام دوران و قهرمان چهار دوره UTMB که مصدوم بود.

وضعیت والمزلی پیش از مسابقات کمی مبهم به نظر می‌رسید و هیچ‌کس قبل از مسابقه نمی‌دانست او در چه فرمی است. زیرا در ماه مه، رباط‌های مچ پای او پاره شده بود و مسابقات جهانی دوی کوهستانی در ژوئن را از دست داده بود. در هفته‌های منتهی به UTMB نیز به طرز مرموزی هیچ خبری از او نبود.

تمام لحظات ارزشمند این مسابقه ثبت می‌شوند. در واقع، پوشش این مسابقات به اندازه عملکرد دوندگانش شگفت‌انگیز است. ترکیبی از پهپاد، هلیکوپتر و از همه مهم‌تر، دوندگان و دوچرخه سواران که با دوندگان همگام می‌شوند، فیلمبرداری و پخش زنده این مسابقات به هفت زبان را منحصر به فرد کرده است.

پخش این مسابقات بازار خوبی پیدا کرده است. در طول رقابت امسال ۵۲ میلیون بازدید ویدیو در وب سایت رسمی و رسانه‌های اجتماعی داشته است. حدود ۴۳۶ خبرنگار در این دوره شرکت داشتند و تقریباً نزدیک دو هزار مطلب در خصوص این مسابقات منتشر شد، که دو برابر آمار پارسال بود.

دوی کوهستان یک ورزش ساده است که ریشه در جامعه دارد. دسترسی به دوندگان برتر بسیار ساده است و آنها نیز مایلند عشق خود را در طول مسیر با تماشاچیان به اشتراک بگذارند. چند رشته ورزشی دیگر می‌شناسید که بتوان به راحتی به بهترین‌های دنیا، آن هم در طول مسابقه، دسترسی داشت؟

ورودیه این مسابقات ۳۵۵ یورو است اما باید به آن هزینه سفر و اقامت در یکی از گران‌ترین استراحتگاه‌های اروپا را نیز به آن اضافه کرد. داوا ۵۳ ساله که در نپال به دنیا آمده و به مدت ۲۵ سال به عنوان آجرپز در ژنو کار کرده با نارضایتی می‌گوید: «الان دیگر خیلی گران شده است و بوی پول می‌دهد.»

تمام ۱۷۵۷ دونده‌ای که مسابقه UTMB را به پایان رساندند، انگیزه خاص خود را دارند. هرکدام در خانه تشویق می‌شوند و داستانی جذاب و یگانه برای گفتن دارند.

داوالتر می‌گوید: «انگیزه من در این ورزش، هرگز رسیدن به خط پایان یا رکورد نیست. بلکه دوست دارم ببینم به‌عنوان انسان چه توانایی‌هایی دارم و چه کاری می‌توانم انجام دهم. مغز و بدن ما باورنکردنی است و وقتی در راستای یک هدف آنها را همسو کنیم، نکات جالبی درباره خود کشف خواهیم کرد.»