بیانیه جمعی از دانشگاهیان خارج از ایران؛ فضای امنیتی علم را محدود می‌کند، آزادی آکادمیک و اخلاق حرفه‌ای ضروری است
منبع تصویر، Social Media
جمعی از استادان و محققان ایرانی خارج از این کشور همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید در ایران و در واکنش به فشارهای اخیر نهادهای امنیتی بر دانشجویان و استادان، بیانیه‌ای منتشر کرده‌اند و در آن خواستار حذف فضای امنیتی به منظور امکان ایجاد فعالیت آکادمیک شده‌اند. امضاکنندگان همزمان از دانشگاهیان داخل ایران خواسته‌اند با پافشاری بر آزادی آکامیک و اخلاق حرفه‌ای مقاومت کنند.
در این بیانیه، که نسخه‌ای از آن روز پنجشنبه – ۲۸ سپتامبر – برای بی‌بی‌سی فارسی ارسال شده، آمده: «فضای امنیتی تمامی روندهای علمی را مخدوش می کند. کار به جایی کشیده است که در تاریخ ۲ مهر ۱۴۰۲، تعدادی از اساتید دانشگاه تهران، در کنشی غیراخلاقی و غیر حرفه‌ای، بیانیه‌ای علیه دانشجویی صادر کرده‌اند که اخیرا از پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد خود با عنوان “هویت ملی و قومی در نقده” دفاع کرده است.»
«در این بیانیه، ۵۵ نفر از اساتید این دانشگاه، دانشجوی جوان را به حمایت از «تجزیه‌طلبی» و «تروریسم» متهم کرده‌اند؛ اتهامی که می‌تواند جان این دانشجو را به مخاطره بیندازد. چنین نامه‌ای ناقض اخلاق آکادمیک است. در دانشگاه، به عنوان استاد و پژوهشگر، وظیفه اخلاقی داریم که از دانشجو و پیش از آن از افرادی که در فرایند پژوهش شرکت می‌کنند دفاع کنیم. متاسفیم که می‌بینیم فشارهای نهادهای امنیتی و رویکردهای راست‌گرایانه در کشور به جایی رسیده است که تعداد قابل توجهی از اساتید به جای دفاع از دانشجو و اساتید ناظر او، نامه‌ای امنیتی را امضا می‌کنند و جان همکارانشان را به مخاطره می‌اندازند. این یک تحول خطرناک و جدی است و نوعی کنشگری موثر را طلب می کند.»
به نظر می‌رسد اشاره امضاکنندگان این بیانیه به جلسه دفاعیه پایان نامه لیلا حسن‌زاده باشد که حدود دو هفته پیش برگزار و واکنش‌برانگیز شد به طوری که وزارت علوم و دانشگاه تهران با «غیرقانونی» خواندن این دفاعیه مدعی شدند خانم حسین‌زاده از تحصیل محروم بوده است.
در بیانیه جمعی از دانشگاهیان خارج از ایران ضمن اشاره به این موضوع یادآوری شده است که محدودیت‌ها برای دانشگاهیان در ایران در چهار دهه گذشته به حدی بوده که: «متاسفانه در این سال‌ها دست‌کم ۱۵۷ استادی که رویه‌ای غیر از جریان غالب حکومتی دارند، تعلیق، اخراج یا دچار بازنشستگی اجباری شده‌اند. انسداد فضای آکادمیک تا جایی است که بقای استاد دانشگاه منوط به بازگویی و ستایش از جریان قدرت و یا سکوت مطلق است».
«این فشار هنجاری روند تولید اندیشه را مختل کرده است و باعث می‌شود اساتید و دانشجویان همیشه میان دو گزینه سکوت، از یک سو، یا تهدید و اخراج از سوی دیگر مخیر باشند. آنها مدام باید میان عمل «حرفه‌ای» یا «نمایشی» یکی را انتخاب کنند. اولی ناظر به فضای نقد و گفتگو علمی و پایبندی به مقتضیات آن است و دومی ناظر به تامین خواسته‌های نهادهای قدرت و مصون ماندن از تهدید و ارعاب. می‌توان تصور کرد که این دوگانه ایجاد شده چه فشار مضاعف روحی و روانی بر اساتید و دانشجویان وارد می سازد و چگونه آنها را از درون فرسوده می کند».
بیشتر بخوانید:
در میان امضاکنندگان این بیانیه این اسامی به چشم می‌خورد: افشین متین عسگری از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا؛ روژان افروز از دانشگاه دیکین استرالیا؛ فتانه فراهانی از دانشگاه استکهلم سوئد؛ تورج اتابکی از موسسه بین‌المللی تاریخ اجتماعی دانشگاه لیدن هلند؛ شکوفه محمدی از دانشگاه مستقل ملی مکزیک؛ محمدعلی کدیور از دانشگاه بوستون آمریکا؛ کامران متین از دانشگاه ساسکس بریتانیا و ۳۰ استاد و محقق دیگر ایرانی که در دانشگاه‌های مختلف جهان تدریس می‌کنند.
در بخش پایانی این بیانیه آمده: «فعالیت آکادمیک در سایه فشارهای امنیتی دشوار است. ما درد شما را حس می‌کنیم و در کنار شما می‌ایستیم. ما می‌دانیم اینکه هر لحظه و برای هر کنش باید هزار محاسبه کنیم تا مبادا در معرض تهدید قرار گیریم، فرساینده و آزارگر روح و روان است. چنان که دیده‌ایم، تن دادن به نمایش سرسپردگی راهگشا نخواهد بود و تنها راه مقابله با این فضای فرسایشی همبستگی بیشتر، تعهد به آزادی‌های آکادمیک، اخلاق حرفه‌ای و حمایت از یکدیگر به‌ویژه دانشجویان است».
در ماه‌های اخیر استادان زیادی در دانشگاه‌های مختلف ایران اخراج شده‌اند یا به همکاری با آنها پایان داده شده یا در حال حاضر تعلیق‌اند.
با شروع سال تحصیلی در دانشگاه‌های سراسر ایران، باز هم گزارش‌هایی از دستگیری، اخراج، تعلیق و فشارهای امنیتی چندجانبه به دانشجویان و استادان در شهرهای مختلف منتشر شده است.
منبع تصویر، Etemadonline.com
اعتماد: پشت پرده اخراج استادان مصوبه‌ای با امضای ابراهیم رئیسی است
بیانیه بیش از ۳۰ استاد و محقق ایرانی خارج از این کشور در حالی منتشر شد که روز گذشته – چهارشنبه ۵ مهر – روزنامه اعتماد چاپ تهران در گزارشی به نقل از محسن برهانی، استاد تعلیق‌شده دانشگاه تهران، نوشت «یک ماه پس از استقرار دولت ابراهیم رئیسی، مصوبه‌ای برای برخورد با اساتید دانشگاهی ابلاغ شد.»
آنچه روزنامه اعتماد «خالص‌سازی» دانشگاه‌ها توصیف کرده، مستند به مصوبه‌ای است که شورای عالی انقلاب فرهنگی یک ماه پس از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی ابلاغ کرده بود.
بنابر این گزارش، این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که امضای ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران را پای خود دارد بهانه «اخراج اساتید» بوده است. در این مصوبه، خطاب به هیات‌های عالی جذب اعضای هیات علمی «شرایط قطع همکاری با اساتید» قید شده است.
آقای برهانی درباره وضعیت خود نیز به روزنامه اعتماد گفت «نه شاکی خصوصی دارم،نه مسئله مالی دارم، نه مشکل اخلاقی؛ تعلیقم کردند چون در توییتر و اینستاگرام از منظر فقه و حقوق، از مردم دفاع کردم.»
در ماه‌های اول ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی در پی با اخراج شماری از استادان دانشگاه‌های ایران، برخی روزنامه‌های چاپ ایران از «انقلاب فرهنگی» جدید یاد کردند.
در یکی از آخرین تحولات رضا فرجی دانا استاد دانشگاه تهران و وزیر سابق علوم نیز در اعتراض به دخالت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی از عضویت در فرهنگستان علوم استعفا کرد.
اخراج از دانشگاه، تعلیق، قطع یا کاهش حقوق، بازنشستگی اجباری، احضار توسط حراست دانشگاه، احضار از طرف نهادهای امنیتی و در نهایت محرومیت از فرصت‌های حرفه‌ای، بودجه‌های مطالعاتی و پروژه‌های علمی، از جمله فشارهایی است که بر استادان دانشگاه در این مدت وارد شد و در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا امینی، شتابی مضاعف پیدا کرد.
در بهمن ماه پارسال بیش از ۱۰۰ استاد دانشگاه در سراسر جهان در نامه‌ای به اخراج شماری از استادان دانشگاه‌های ایران اعتراض کردند. این استادان در نامه خود نوشته بودند که اخراج اعضایی از هیات علمی دانشگاه‌ها روند هماهنگ‌شده و تکراری است که به‌ویژه در سال‌های اخیر شدت گرفته است.
بیشتر بخوانید:
