بیش از یک‌سال اعتراض هفتگی بازنشستگان؛ «حواس آقای دولت» کجاست؟

البته آن‌ها مطابق با مدیریت خدمات کشوری، برنامه ششم و قوانین کار، اعتراض خود را در چندین بند، مطرح کرده‌اند که در مجموع، پیرامون مسائل معیشتی، صنفی و درمانی است.

بازنشسته‌های آموزش و پرورش و معلمان، کارگران، مخابرات ایران، فولاد البرز غربی و مبارکه اصفهان به همراه دیگر بازنشسته‌ها، خواهان تکمیل همسان‌سازی حقوق‌ها، بهبود شرایط بیمه درمان و افزایش مستمری بر اساس تورم و همچنین خواهان رفع تبعیض در اجرای رتبه‌بندی حقوق هستند.

اما انگار امسال، دولت گوش شنوا ندارد.

بازنشسته‌ها هم برای شنیده شدن فریاد‌هایشان، شعار می‌دهند: «تورم، گرانی – بلای جان مردم»، «تأمین اجتماعی، چه نام اشتباهی»، «اجرای هم‌سان‌سازی – حق مسلم ماست» و «وعده وعید کافیه، سفره ما خالیه»

همه بازنشسته‌ها به وضعیت معیشت خود معترض هستند.

رئیس کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی استان مازندران هم، در نشستی با بازنشسته‌ها در شهریور ۱۴۰۲ گفت: «۷۰ درصد بازنشستگان تأمین اجتماعی با ماهی ۷ میلیون تومان فقط زنده‌اند و صورت خود را با سیلی سرخ نگه می‌دارند.»

آبان سال ۱۴۰۱، که دولت با افزایش ۹۰۰ هزار تومان مستمری، تلاش کرد بازنشسته‌ها را به خانه‌هایشان برگرداند، تورم کل حدود ۴۴ درصد بود، اما در سال جاری تورم حدود ۴۷ درصد گزارش شد. در مقابل مستمری آن‌ها ۲۰ درصد اضافه شد و بازنشسته‌ها هنوز ۲۷ درصد از تورم عقب‌تر هستنند.

بر همین اساس، بازنشسته می‌گویند مستمری آن‌ها بر اساس تورم هم باید همسان شود.

آن‌ها می‌گویند که از سال ۱۳۹۸ تا امروز حدود ۱۵۰ درصد به حقوق کارمندان شاغل و دریافتی‌های داخلی آن‌ها اضافه شد ولی به مستمری بازنشسته‌ها کمتر از ۱۰۰ درصد اضافه شد.

علی دهقان کیا، رئیس کانون بازنشستگان کارگری تهران، با تأیید وضعیت بد معیشت بد بازنشسته‌ها اخیراً گفت: «بازنشسته‌ها در هفته‌های پایانی هر ماه دیگر پولی در بساط ندارند.»

بنابراین، بازنشسته‌ها جزو دهک‌های پایین و فقیر جامعه هستند.

در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تورم در دهک‌های پایین و افراد فقیر بیشتر از دهک‌های بالا و افراد برخوردار بود.

یعنی بازنشسته‌ها علاوه بر مستمری پایین‌تر دچار فشار تورمی بیشتری هم بودند.

روزنامه اطلاعات، شهریور امسال، نوشت: « وضع معیشتی بازنشستگان کشور در سال‌های اخیر از دو سو در معرض خطر قرار گرفته‌است. نخست از جهت افزایش بی‌وقفه نرخ تورم و فاصله ایجاد شده میان هزینه سبد معیشتی خانوار با میزان مستمری دریافتی که بازنشستگان را جزء ۳ دهک پایین درآمدی جامعه قرار داد. از جهت دوم هم کسری شدید منابع مالی و ناترازی صندوق ‌های بازنشستگی موجب شده است تا بحران ورشکستگی روی سر ۱۰ صندوق از مجموع ۱۸ صندوق بازنشستگی کشور سایه انداخته و آتیه این افراد تحت پوشش در معرض خطر قرار گیرد.»

به دلیل همین وضعیت بعد معیشتی است که مهمترین خواسته بازنشسته‌ها، افزایش مستمری آن‌ها باید مطابق با تورم و همچنین متناسب با افزایش کارمندان شاغل باشد.

بنا به گفته محمدرضا میرتاج‌الدینی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ایران، بازنشستگان باید میزان ۹۰ درصد از حقوق شاغلان را دریافت کنند.

ولی این اصل ۹۰ درصدی برای بازنشسته‌ها اجرا نمی‌شود و آن‌ها خواستار همسازی‌سازی مستمری خود با کارمندان شاغل هستند.

خبرانلاین در تیرماه امسال نوشت: «۱۱ سال است که مجلس، قانون همسان‌سازی حقوق بازنشسته‌ها را تصویب کرده تا حقوق بازنشسته‌ها در بازه‌ای مشخص، با حقوق شاغلان همسان شود. اما کم‌توجهی هر ساله، یا در حالت خوش‌بینانه محدودیت منابع دولت، باعث شده است که این موضوع دچار عقب‌ماندگی جدی شود.»

اما این تعلل هر ساله، کار را برای دولت سخت‌تر می‌کند.

در سال ۱۳۹۹، مدیركل امور فنی صندوق بازنشستگی كشوری در گفت‌وگویی درباره موضوع همسان‌سازی حقوق بازنشسته‌ها كشوری گفته بود: « در ابتدای سال ۹۹ قرار بود متناسب‌سازی انجام شود، ولی در سال ۱۳۹۸ حقوق کارمندان شاغل ۵۰ درصد افزایش یافت و اختلاف بین بازنشسته و شاغل زیاد شد و دولت دیگر توان همسان‌سازی را ندارد.»

احمد مرادی، نماینده مردم بندرعباس در مجلس، مرداد ۱۴۰۲ به ایلنا گفت: «همسان‌سازی حقوق بازنشستگان از شعار‌های انتخاباتی رئیس جمهور بود ولی هنوز محقق نشده است.»

با وجود وعده‌های دولت سیزدهم، خبرگزاری ایلنا در شهریور ۱۴۰۲ نوشت: « دولت، لایحه همسانسازی حقوق بازنشسته‌ها و کارمندان را، که در کمیسیون‌ها مطرح شده بود، از مجلس پس گرفت. تا به قانون تبدیل نشود.»

به دلیل ناتوانی و تعلل دولت، بازنشسته‌ها برای تحقق مطالبات خود و فشار بیشتر به دولت، به سراغ نماینده‌های مجلس رفتند. نماینده‌ها در چند نوبت به دولت تذکر شفاهی دادند ولی در نهایت، ان‌ها هم کاری از پیش نبردند.

روز ۲۹ شهریور، جمعی از بازنشسته‌ها تأمین اجتماعی شوش و هفت‌تپه، در استان خوزستان، مقابل دفتر نمایندگان مجلس این شهرها تجمع کردند و از آن‌ها خواستند که مستمری‌ها براساس سبد هزینه‌های زندگی، برخورداری از خدمات درمانی کاملاً رایگان و بهبود خدمات رفاهی تنظیم شود.

دولت در سال جدید نشان داده که خیلی به اعتراض بازنشسته‌ها توجه ندارد. علت این بی‌توجهی به مشکلات مالی دولت و صندوق‌های بازنشستگی برمی‌گردد.

طبق داده‌های مرکز آمار ایران، شمار مستمری‌بگیران سازمان تأمین اجتماعی در پایان پاییز ۱۴۰۱ به بیش از ۹ میلیون نفر رسیده که نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ بیش از ۲۵ درصد افزایش داشته است.

اما سازمان تأمین اجتماعی تنها نیست.

رئیس کمیسیون اجتماعی در مجلس دهم، اخیراً گفت: « بر عکس تمام کشور‌های دنیا، که تنها ۳ صندوق بازنشستگی دارند، در کشور ما ۱۸ صندوق بازنشستگی با پوشش حدود ۲۶ میلیون نفر مستمری بگیر وجود دارد که در آستانه ورشکستگی هستند.»

براساس قانون بودجه ۱۴۰۲، سهم ۶ صندوقی که از دولت کمک مستقیم دریافت می‌کنند در سال جاری حدود ۳۳۱ هزار و ۴۶ میلیارد تومان است که به ۱۵ درصد از کل بودجه عمومی ایران رسیده است. در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۱ درصد از کل بودجه به بازنشستگی اختصاص داشت، بنابراین، حال صندوق‌های بازنشستگی اصلاً خوب نیست.

مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش کرده که سازمان تأمین اجتماعی ۲۳ ماه، صندوق بازشستگی کشوری ۱۸ ماه و صندوق روستاییان و عشایر ۱۰ ماه توان پرداخت مستمری بازنشسته‌ها را دارند.

از سوی دیگر بدهی دولت به صندوق‌ها بالاست.

پایگاه اطلاع‌رسانی دولت در ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ گزارش کرد: مطالبات صندوق‌های بازنشستگی در دولت روحانی ۳۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت و به ۴۴۸ هزار میلیارد تومان رسید و در دولت رئیسی تاکنون ۲۱۰ هزار میلیارد تومان از این مطالبات تسویه شده است. »

بنابراین دولت در حال حاضر حدود ۲۳۸ هزار میلیارد تومان به صندوق‌های بازنشستگی بدهکار است.

این در حالی است که در قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف شده بود تا آخر سال ۱۴۰۱ بدهی به صندوق‌ها و سازمان تأمین اجتماعی تسویه کند ولی توان کافی برای جبران بدهی ندارد.

غنی نظری خانقاه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در اردیبهشت امسال به روزنامه همشهری گفت: خطر ورشکستگی بعضی از صندوق‌های بازنشستگی در ایران جدی است و منابع مالی آن‌ها ضعیف است و دولت به دلیل این مشکلات، اجازه افزایش حقوق بازنشسته‌ها را نمی‌دهد.

به دلیل همین مشکلات است که دولت فعلا وارد گود نشده و با وجود تند شدن شعار بازنشسته‌ها کاری نمی‌کند.

بازنشسته‌ها در اعتراض‌های اخیر شعار دادند: «مرگ بر رئیسی»، «وعده وعید کافیه، سفره ما خالیه»، «وزیر بی‌لیاقت ننگت باد» و «دولت شش کلاسه، همین روزا خلاصه».

بعضی از نماینده‌ها هم تلاش می‌کنند تا دولت را از این خواب غفلت بیدار کنند.

جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مرودشت، پاسارگاد و ارسنجان در مجلس، روز دوشنبه دوم مرداد امسال در جلسه علنی مجلس گفت: « آقای دولت حواست هست بازنشسته شما ۷ الی ۸ میلیون حقوق دریافت می‌کند و با داشتن چند فرزند و نوه، این حقوق تا روز دهم ماه کفاف زندگی وی را نمی‌دهد.»

ولی حتی اگر «حواس آقای دولت» جمع هم باشد، به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه، فعلا حل مشکلات بازنشسته‌ها در اولویت دولت پر از دردسر‌های اقتصادی سیزدهم قرار ندارد.