تیک‌تاک از پخش زنده گدایی خانواده‌های سوری سود می‌برد

تیک‌تاک در پاسخ به بی‌بی‌سی گفت که علیه «گدایی استثمارگرانه» سریعا اقدام خواهد کرد.

این شرکت گفت که این نوع محتوا در پلتفرمش مجاز نیست و افزود که حق‌العملش از هدایای دیجیتال بسیار کمتر از ۷۰ درصد است؛ اما از تایید مبلغ دقیق آن خودداری کرد.

در اوایل سال جاری میلادی کاربران تیک‌تاک متوجه شدند که صفحاتشان مملو از پخش‌های زنده خانواده‌ها در اردوگاه‌های سوریه است، امری که هم حمایت بعضی از بینندگان را برانگیخت و هم نگرانی‌هایی را در مورد احتمال کلاهبرداری.

بی‌بی‌سی دریافت که در اردوگاه‌های شمال غرب سوریه این کار توسط به اصطلاح «واسطه‌های تیک‌تاک» تسهیل می‌شود؛ کسانی که تلفن‌ و تجهیزات را برای حضور در پخش زنده در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهند.

این واسطه‌ها گفتند که با آژانس‌های وابسته به تیک‌تاک در چین و خاورمیانه کار می‌کنند که دسترسی به حساب‌های تیک‌تاک را برای خانواده‌ها فراهم می‌کنند. این آژانس‌ها بخشی از استراتژی جهانی تیک‌تاک هستند تا افراد را برای حضور در پخش زنده جذب کنند و نیز کاربران را به صرف زمان بیشتر در این اپلیکیشن تشویق کنند.

از آنجا که الگوریتم تیک‌تاک محتوا را براساس مبدا جغرافیایی شماره تلفن کاربر پیشنهاد می‌کند، واسطه‌ها گفتند که ترجیح می‌دهند از سیم‌کارت‌های بریتانیایی استفاده کنند. آنها می‌گویند مردم بریتانیا سخاوتمندترین اهداکنندگان هستند.

مونا علی‌الکریم و شش دخترش ازجمله خانواده‌هایی هستند که هر روز به پخش زنده تیک‌تاک می‌روند و ساعت‌ها روی کف چادر خود می‌نشینند و چند عبارت انگلیسی را که می‌دانند تکرار می‌کنند: «لطفا لایک کنید، لطفا به اشتراک بگذارید، لطفا هدیه بدهید».

شوهر مونا در یک حمله هوایی کشته شد. مونا از پخش زنده تیک‌تاک برای جمع‌آوری پول برای هزینه عمل جراحی دخترش شریفه که نابینا است، استفاده می‌کند.

هدایایی که آنها درخواست می‌کنند مجازی است اما برای بینندگان و کاربران هزینه واقعی دارد و می‌تواند به صورت پول نقد برداشت شود. بینندگان پخش زنده هدایایی را می‌فرستند، از گل رز دیجیتال چند سنتی گرفته تا شیرهای مجازی ۵۰۰ دلاری، که به افراد تولیدکننده محتوا به عنوان پاداش یا انعام ارسال می‌شود.

بی‌بی‌سی ۳۰ حساب تیک‌تاک را که از اردوگاه‌های آوارگان سوری پخش می‌شد به مدت پنج ماه، دنبال کرد و یک برنامه رایانه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات از آنها ساخت که نشان می‌داد بینندگان اغلب هدایای دیجیتالی به ارزش یک هزار دلار در ساعت به هر حساب اهدا می‌کردند.

با این حال، این خانواده‌ها در اردوگاه گفتند که تنها بخش کوچکی از این مبالغ را دریافت می‌کنند.

از آنجا که تیک‌تاک از گفتن مبلغ دریافتی از هدایا امتناع کرد، بی‌بی‌سی طرحی را برای ردیابی این پول‌ها به اجرا گذاشت.

یک خبرنگار در سوریه با یکی از آژانس‌های وابسته به تیک‌تاک تماس گرفت و گفت که او در یکی از اردوگاه‌های سوری زندگی می‌کند. او یک حساب کاربری گرفت و به صورت زنده شروع به کار کرد، در حالی که کارکنان بی‌بی‌سی در لندن هدایایی به ارزش ۱۰۶ دلار برای تیک‌تاک از حساب دیگری ارسال کردند.

در پایان پخش زنده، موجودی حساب آزمایشی در سوریه فقط ۳۳ دلار بود؛ تیک‌تاک ۶۹ درصد از ارزش هدایا را برداشته بود.

کیث میسون، اینفلوئنسر تیک‌تاک و بازیکن حرفه‌ای سابق راگبی، ۳۳۰ دلار در جریان پخش زنده یکی از خانواده‌ها اهدا کرد و یک میلیون دنبال‌کننده خود را تشویق کرد که همین کار را انجام دهند.

وقتی که بی‌بی‌سی به کیث گفت که بیشتر این وجوه را تیک‌تاک برمی‌دارد، او گفت که این کار «مضحک» و «ناعادلانه» برای این خانواده‌ها در سوریه است.

او گفت: «آنها باید تا حدی شفافیت داشته باشند. از نظر من، این بسیار حریصانه است. این حرص است.»

آن ۳۳ دلار باقیمانده از هدیه ۱۰۶ دلاری بی‌بی‌سی هم زمانی که از مغازه انتقال پول محلی برداشت شد، ۱۰ درصد دیگر کاهش یافت. واسطه‌های تیک‌تاک هم ۳۵ درصد از باقی پول را می‌گیرند، و نهایتا تنها ۱۹ دلار برای خانواده باقی می‌ماند.

حمید، یکی از واسطه‌های تیک‌تاک در ارودگاه‌های سوریه، به بی‌بی‌سی گفت که دام‌های خود را فروخته است تا هزینه تلفن همراه و سیم‌کارت و اتصال به اینترنت را بپردازد تا با این خانواده‌ها در تیک‌تاک کار کند.

او اکنون با ۱۲ خانواده مختلف، روزانه چندین ساعت برنامه زنده پخش می‌کند.

حمید گفت که از تیک‌تاک برای کمک به امرار معاش این خانواده‌ها استفاده می‌کند. او گفت که بیشتر سود آن را، منهای هزینه‌های کارش، به آنها می‌پردازد.

حمید مانند سایر واسطه‌ها گفت که از سوی «آژانس‌های پخش زنده» در چین حمایت می‌شود که مستقیما با تیک‌تاک کار می‌کنند.

حمید گفت «اگر مشکلی با اپلیکیشن داشته باشیم، آنها به ما کمک می‌کنند. آنها حساب‌های مسدود شده را باز می‌کنند. ما نام صفحه و عکس پروفایل را به آنها می‌دهیم و آنها حساب را باز می‌کنند.»

آژانس‌هایی مانند این -که به عنوان «اصناف پخش زنده» شناخته می‌شوند و در سراسر جهان مستقر هستند- با تیک‌تاک به صورت پیمانکار و قراردادی کار می‌کنند تا به تولیدکنندگان محتوا برای تولید برنامه‌های زنده جذاب‌تر کمک کنند.

آژانس‌ها به بی‌بی‌سی گفتند که تیک‌تاک بر اساس مدت زمان پخش زنده و ارزش هدایای دریافتی به آنها کمیسیون می‌پردازد.

تاکید بر مدت زمان به این معنی است که تولیدکنندگان محتوی به صورت زنده (تیک‌تاکرها)، از جمله کودکان در اردوگاه‌های سوریه، ساعت‌ها بدون وقفه در پخش زنده حاضر می‌شوند.

مروا فتافته، از سازمان حقوق دیجیتال «اَکسس ناو»، می‌گوید این پخش‌های زنده برخلاف سیاست‌های خود تیک‌تاک مبنی بر «جلوگیری از آسیب، به خطر انداختن، یا استثمار و بهره‌کشی» از خردسالان در پلتفرمش اجرا می‌شوند.

او گفت «تیک‌تاک به وضوح بیان می‌کند که تولیدکنندگان محتوا اجازه ندارند صریحا درخواست هدیه کنند، از همین رو این نقض آشکار شرایط خدماتی خود آنها و همچنین حقوق این افراد است.»

او تصدیق می‌کند که مردم حق دارند داستان‌های خود را به صورت آنلاین به اشتراک بگذارند تا «جلب حمایت و همدردی کنند»، اما این نوع پخش‌ زنده «فاقد شان انسانی و تحقیرکننده است».

قوانین تیک‌تاک می‌گوید که افراد برای این که اجازه پخش زنده داشته باشند باید دست کم هزار دنبال‌کننده داشته باشند. همچنین آنها اجازه ندارند مستقیما درخواست هدیه کنند و باید «از آسیب، به خطر انداختن، یا استثمار و بهره‌کشی از کودکان خردسال در پلتفرم جلوگیری کنند».

اما زمانی که بی‌بی‌سی از سیستم داخلی اپلیکیشن این شرکت برای گزارش ۳۰ حساب کاربری کودکانی که گدایی می‌کنند استفاده کرد، تیک‌تاک گفت که در هیچ یک از این موارد نقض سیاست‌هایش صورت نگرفته است.

پس از اینکه بی‌بی‌سی مستقیما برای اظهارنظر با تیک‌تاک تماس گرفت، این شرکت همه آن حساب‌ها را ممنوع کرد.

تیک‌تاک در بیانیه‌ای گفت: «ما از اطلاعات و ادعاهایی که بی‌بی‌سی به ما ارائه کرده است، عمیقا نگران هستیم و اقداماتی سریع و جدی انجام داده‌ایم.»

این بیانیه ادامه داد: «این نوع محتوا در پلتفرم ما مجاز نیست و ما در حال تقویت بیشتر سیاست‌های جهانی خود در مورد گدایی استثمارگرانه هستیم.»

به گفته شرکت تحلیلی «سنسور تاور»، تیک‌تاک که از سریع‌ترین رشد در میان اپلیکیشن رسانه‌های اجتماعی جهان برخوردار است، از زمان راه‌اندازی در سال ۲۰۱۷، بیش از ۶/۲ میلیارد دلار درآمد ناخالص از طریق سیستم داخلی اپلیکیشن‌ خود کسب کرده است.

بی‌بی‌سی به چندین موسسه خیریه که در سوریه کار می‌کنند مراجعه کرده و از آنها درخواست کرده است تا از این خانواده‌ها در اردوگاه‌ها به عنوان جایگزینی برای کسب درآمد در پخش زنده تیک‌تاک حمایت کنند.

موسسه خیریه محلی «تکافل الشام» گفت که برای سه ماه آینده نیازهای اولیه این خانواده‌ها را تامین می‌کند و برای کودکان مدرسه پیدا می‌کند و هزینه‌های آموزشی آنها را پوشش می‌دهد.

اما برای بسیاری در این اردوگاه‌ها، گزینه‌های کمی برای کسب درآمد به جز گدایی آنلاین وجود دارد. صدها خانواده همچنان هر روز به پخش زنده تیک‌تاک می‌روند و بیشتر پول‌های اهدایی همچنان به جیب تیک‌تاک واریز می‌شود.

تحقیق و گزارش افزوده: محمد عبدالله، روناکو سلینا، سایرس چان، ند دیویس، و کیتی لینگ