جزیره قشم با وجود ظرفیت بالا در برگزاری اکوکمپ‌ها و تورهای ماجراجویانه، عملکرد موفقی در این حوزه ندارد.
برگزاری اکو کمپ‌ها و تورهای ماجراجویانه در تمام دنیا طرفداران خاص خود را دارد و همواره بازار این سبک از گردشگری داغ است. با وجود ظرفیت‌های بالای جزیره قشم در برگزاری کمپ‌های ماجراجویانه و اکوکمپ‌ها، نبود برنامه‌ریزی مشخص مانع جذب گردشگران در این حوزه شده است.
با وجود آنکه جزیره قشم با ۱,۴۹۱ کیلومتر مربع وسعت، یکی از جزایر بزرگ غیرمستقل در جهان است و جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فردی نظیر جنگل‌های حرا دارد، مسئولان امر نتوانسته‌اند جاذبه‌های این جزیره را به دنیا و حتی به مردم خودمان به‌خوبی معرفی کنند.
از سوی دیگر، برنامه‌ای مشخص برای جذب گردشگر در فصول گرم سال وجد ندارد و این موضوع، درکنار معرفی ضعیف و بازاریابی و اطلاع‌رسانی نه چندان مطلوب باعث شده است که نگین انگشتری خلیج فارس در قیاس با برخی جزایر حاشیه خلیج فارس، عملکرد موفقی نداشته باشد.
علل کم بودن اکو کمپ‌ها و تورهای ماجراجویانه در قشم
کمبودهای متعدد زیرساختی در قشم باعث شده که این جزیره نتواند علاقه‌مندان به کمپ‌های ماجراجویانه را جذب کند و برای آن‌ها برنامه داشته باشد. «آرمان پوزش»، راهنمای گردشگری قشم، در خصوص علت کم بودن تعداد اکوکمپ‌ها و کمپ‌های ماجراجویانه در قشم، به خبرنگار کجارو گفت:
علت آن است که فعالان این حوزه وسعشان نمی‌رسد برای تبلیغات هزینه کنند. زمانی تورهای شب‌نشینی را در قشم داشتیم و در کمپ‌ها ماهی و میگو کباب می‌کردند و موسیقی محلی اجرا می‌شد و پذیرایی با قهوه و شیرینی و میوه هم به راه بود. در کنار این‌ها، امکان رصد ستارگان و مواردی از این دست مهیا بود. واقعیت این است که برگزاری این سبک تورها هزینه‌بر است و به هر حال هزینه تبلیغات و مواردی از این دست وجود دارد.
وی افزود:
از سوی دیگر، اطلاع‌رسانی مناسبی در خصوص معرفی اماکن گردشگری قشم صورت نگرفته است و مثلا در تابلوهای مربوط به معرفی جاذبه‌های گردشگری قشم حتی تابلوی معرفی و نشان دادن محل موزه گوران یا بندر گوران وجود ندارد. به نظرم این وظیفه سازمان (مناطق آزاد) است که در تابلوهای جاده‌ای، بندر و موزه گوران هم معرفی شوند. رویکرد فعلی باعث شده که مردم با این منطقه در قشم، که مستعد برگزاری اکوکمپ‌ها است، آشنا نباشند. به نظرم در حوزه معرفی جاذبه‌ها و اماکن، وضعیت در قشم چندان مطلوب نیست.
تبدیل راننده تاکسی‌ها به راهنمای تور
یکی از چالش‌های گردشگری قشم، ظاهر شدن برخی رانندگان تاکسی در قامت راهنمای تور است. این رانندگان که فاقد تحصیلات و آموزش‌های صحیح در زمینه ارائه راهنمایی‌های صحیح هستند؛ در قامت یک تور لیدر ظاهر می‌شوند و با اخذ هزینه‌هایی گاه گزاف ترکیبی از اطلاعات درست و نادرست را به گردشگران ارائه می‌دهند.
پوزش، راهنمای گردشگری قشم، در خصوص این چالش به خبرنگار کجارو گفت:
راهنمایان گردشگری رسمی در قشم دوره‌های تور لیدری را گذرانده‌‌اند و آموزش‌دیده هستند؛ اما مشاهده می‌کنیم برخی رانندگان با توضیحات پراکنده و گاه اشتباه، نقش تورلیدری را ایفا می‌کنند. به‌عنوان کسی که چند سال به‌عنوان راهنمای موزه گوران فعالیت داشته‌ام، مشاهده کرده‌ام که برخی رانندگان گردشگران را به موزه می‌آورند و توضیحات اشتباهی در خصوص ساخت لنج و اشیای موزه ارائه می‌دهند. متاسفانه کسی نیست که به این موضوع رسیدگی کند و برخی نیز خودروهای هایلوکس خریداری کرده‌اند و با نصب تابلو و تبلیغات، مدعی برگزاری گشت جزیره می‌شوند.
وی افزود:
گشت به این معنا نیست که مثلا گردشگر را به چاه‌کوه یا جنگل حرا ببرند که چند عکس بگیرد و او را به هتل برگردانند، بدون آنکه هیچ توضیحات صحیحی ارائه شود یا جاذبه‌های منطقه به‌صورت صحیح معرفی شود. این شیوه گردشگری، فهمی در خصوص منطقه ایجاد نمی‌کند و شاید صرفا بازدید از جاذبه وجود داشته باشد.
کاهش گردشگران خارجی در قشم
قشم با وجود بهره‌مندی از ظرفیت‌های گردشگری بالا، در زمینه جذب گردشگران خارجی موفق عمل نکرده است.
پوزش در خصوص وضعیت حضور گردشگران خارجی در قشم گفت:
پس از وقوع ماجرای هواپیمای اوکراینی، تعداد مسافران خارجی در قشم بسیار کاهش یافته است. این در حالی است که چهار سال قبل، تعداد مسافران خارجی در جزیره زیاد بود؛ یعنی از ماه اول و دوم سال به بعد، مسافران خارجی به ایران می‌آمدند که باعث می‌شد در فصل رکود مسافر داخلی نیز وضعیت مطلوب باشد. الان اما در نتیجه نبود گردشگران خارجی در قشم، تقریبا از ماه دوم سال تا ماه هفتم عملا فعالان گردشگری قشم بیکار می‌شوند و ناچار هستیم مجموعه‌های گردشگری را تعطیل کنیم.
وی ضمن مقایسه عملکرد متفاوت کیش و قشم در جذب گردشگر گفت:
در قشم مثل کیش برنامه‌ریزی لازم در فصل رکود مسافر وجود ندارد. در کیش در فصل رکود مسافر، خواننده دعوت کرده و کنسرت برگزار می‌کنند؛ یا پاساژهای کیش تخفیف‌هایی قائل می‌شوند و برنامه‌هایی دارند.
در طرف مقابل کیش، قشم این مزیت را دارد که شرایط برای سفر ارزان به آن مهیا است. پوزش، راهنمای گردشگری قشم، در این خصوص گفت:
در قشم برخی مسافران، خود چادر می‌زنند و می‌خوابند و آن‌قدر تنوع اقامتگاه و سوئیت در قشم زیاد است که گردشگر مجبور نیست هزینه مضاعفی برای اقامت داشته باشد و مثل برخی مقاصد، هزینه‌‌های گزاف برای هتل بپردازد؛ اما آنچه که هست در خصوص قشم تبلیغات مناسب وجود ندارد و در این خصوص ضعف داریم.
با توجه به ظرفیت‌های بالای گردشگری قشم و جاذبه‌های متعدد طبیعی و فرهنگی آن، بدون شک این جزیره ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یک قطب گردشگری ماجراجویانه دارد؛ از سوی دیگر، فراهم بودن اقامتگاه‌های ارزان و ورود جامعه محلی به امر گردشگری، امکان ارائه ارزان خدمات و در کنار آن آشنایی گردشگران با فرهنگ بومی منطقه را فراهم کرده است.
در این شرایط اگر سازمان منطقه آزاد و مسئولان مربوطه، در قشم زمینه‌های زیرساختی لازم را فراهم کنند، امکان تبدیل جزیره به محلی برای برگزاری اکوکمپ‌ها و تورهای ماجراجویانه چندان دور از ذهن نیست. با اتخاذ این رویکرد می‌توان امیدوار بود که در سال‌های آتی شاهد ورود گردشگران خارجی و داخلی به جزیره قشم برای شرکت در تورهای ماجراجویانه باشیم.
نظر شما در خصوص وضعیت برگزاری تورها در قشم چیست؟ آیا زیرساخت‌های فیزیکی و منابع انسانی لازم برای تسهیل گردشگری در قشم وجود دارد؟
