- تام هوسدن
- بی‌بی‌سی نیوز، سیدنی
منبع تصویر، NASA
یک گزارش تازه اخطار می‌دهد که ذوب سریع یخ‌های قطب جنوب درحال کند کردن سرعت جریان‌های عمیق اقیانوسی به میزانی چشمگیر است، که می‌تواند آثار مخرب اقلیمی داشته باشد.
تیمی از محققان استرالیایی می‌گویند که سرعت جریان‌های اقیانوسی ممکن است تا سال ۲۰۵۰ به اندازه ۴۰ درصد کاهش یابد.
این جریان‌ها مسئول انتقال حرارت، اکسیژن، کربن و مغذی‌ها را به اطراف جهان هستند.
تحقیقات قبلی حاکی از این بود که کاهش سرعت یک جریان در شمال اقیانوس اطلس ممکن است به برودت بیشتر در اروپا منجر شود.
این مطالعه که نتایج آن در نشریه «نِیچر» چاپ شده همچنین هشدار می‌دهد که کاهش سرعت این جریان‌ها می تواند توانایی اقیانوس در جذب دی اکسید کربن از اتمسفر را کاهش دهد.
این گزارش تشریح می‌کند که شبکه جریان‌های اقیانوسی زمین چطور تا حدی از حرکت آبِ شورِ سرد و فشرده به سوی بستر دریا در نزدیکی جنوبگان نیرو می‌گیرند.
اما با ذوب آب شیرین قطبی، از غلظت نمک و چگالی آب دریا کاسته می‌شود، و این حرکت رو به پایین کند می شود.
دانشمندان می‌گویند که این جریان‌های عمیق اقیانوسی در نیمکره شمالی و جنوبی برای هزاران سال نسبتا پایدار بوده‌اند، اما حالا تغییر اقلیم درحال مختل کردن آنهاست.
پروفسور متیو انگلند سرپرست مطالعه می‌گوید: «مدل‌های ما نشان می‌دهد که اگر روند تصاعد کربن در حد فعلی ادامه پیدا کند، جریان عمیق اقیانوسی قطب جنوب در ۳۰ سال آینده بیش از ۴۰ درصد کند خواهد شد – و در مسیری قرار می‌گیرد که آن را به سوی فروپاشی می‌برد.»
مطالعه سال ۲۰۱۸ دریافته بود که سیستم گردش اقیانوسی در اطلس ضعیف‌تر از هزار سال اخیر است و در ۱۵۰ سال اخیر دچار تغییرات قابل توجهی شده است.
آن گزارش می‌گفت که تغییرات در این جریان موسوم به «اِی ام او سی» می‌تواند اقیانوس اطلس و شمال غربی اروپا را سردتر کند و بر اکوسیستم‌های عمیق دریا اثر بگذارد.
در فیلم سال ۲۰۰۴ به نام «پس فردا» (The Day After Tomorrow) آثار فروپاشی این جریان اقیانوسی به شکلی ماجراجویانه به تصویر کشیده شده است.
این گزارش همچنین اشاره می‌کند که کاهش سرعت این جریان‌ها بر توانایی اقیانوس بر جذب دی اکسید کربن اثر می‌گذارد.
دکتر اَدِل موریسون، که به تهیه این گزارش کمک کرده، توضیح داد که با افت سرعت این جریان‌ها، ظرفیت آب‌های سطحی برای جذب کربن به سرعت پر می‌شود و در عین حال جای خود را به آب‌های عاری از کربن که از نقاط عمیقتر به سطح می‌آیند نمی‌دهد.
پروفسور انگلند، اقیانوس شناس در دانشگاه سیدنی نیو سات ولز، در یک کنفرانس خبری گفت: «اگر اقیانوس‌ها ریه داشتند، این یکی از آن ریه‌ها بود.»
دکتر موریسون هم اخطار داد که کاهش سرعت جریان در جنوب زمین می‌تواند بر اکوسیستم‌های دریایی و خود قطب جنوب اثر بگذارد.
«این جریان مغذی‌هایی که در اثر مرگ ارگانیسم ها ته نشین شده‌اند را به بالا می‌آورد… و آنها را راهی اکوسیستم‌های جهانی و نقاطی می‌کند که محل رشد و صید ماهی‌ها هستند.»
«پیامد بزرگتری که می‌تواند به جا بگذارد بارخوردی است که میزان ذوب قطب جنوب در آینده را تعیین می‌کند. این راه را برای آب‌های گرمتر که می‌تواند باعث ذوب بیشتر شود باز می‌کند، که باعث بازخورد بیشتر می‌شود، و آب ذوب شده بیشتری را راهی اقیانوس می‌کند و این جریان را حتی کندتر می‌کند.»
نتایج این بررسی نشان می‌دهد که افت سرعت گردش آب عمیق در قطب جنوب ممکن است دو برابر افت گردش اقیانوس اطلس شمالی باشد.
آلن میکس، اقلیم‌شناس از دانشگاه ایالتی اورگان، یکی از نویسندگان آخرین ارزیابی هیات بین الدولی تغییر اقلیم (آی پی سی سی) گفت: «خیره کننده است که می‌بینیم چنین اتفاقی می‌افتد.»
او به رویترز گفت: «به نظر می‌رسد که این پدیده همین حال درحال شتاب گرفتن است. این موضوع باید تیتر اول اخبار باشد.»
پروفسور انگلند گفت که تاثیر آب ذوب شده قطب جنوب بر جریان‌های اقیانوسی هنوز در مدل‌های هیات تغییر اقلیم سازمان ملل (آی پی سی سی) لحاظ نشده است، اما “قابل توجه” خواهد بود.
