منبع تصویر، GETTY IMAGES FOR BFI (66TH BFI LONDON FILM FESTIVAL)
علی عباسی با لباس آخوندی و دستان و دهان خون‌آلود، همراه زر امیرابراهیمی، فرش قرمز فیلمش را به یک پرفرمانس علیه جمهوری اسلامی ایران بدل کرد
محمد عبدی، منتقد فیلم – محل برگزاری جشنواره
موج حمایت بی‌دریغ سینماگران و جشنواره‌های جهانی از زنان ایرانی لحظات بی‌سابقه‌ای را در عالم سینما رقم زده است که از آخرین آنها باید به جشنواره جهانی فیلم لندن اشاره کرد؛ جشنواره‌ای که از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین جشنواره‌های سینمایی اروپاست و امسال شصت‌و‌ششمین دوره‌اش را برگزار کرد.
در ادامه حمایت پررنگ جشنواره‌های جهانی که از بیانیه‌های رسمی جشنواره‌هایی نظیر ونیز و کن و برلین آغاز شد تا بریدن گیسوان گروه فیلمسازی بر روی صحنه جشنواره جهانی فیلم آنتالیا – که بازتاب گسترده‌ای در ترکیه داشت – جشنواره جهانی فیلم لندن هم با اعلام حمایت رسمی از جنبش زنان ایران برای آزادی افتتاح شد. در ابتدای جشنواره، تریشیا توتل، دبیر جشنواره ضمن نام بردن از سه فیلمساز ایرانی زندانی – جعفر پناهی، محمد رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد – همبستگی کامل خودش را با «زنان ایرانی‌ای که در راه آزادی جان می‌دهند» اعلام کرد.
مراسم بزرگی هم با حضور سینماگران از کشورهای مختلف جهان برگزار شد که در آن هر یک از مهمانان جشنواره تابلویی را در دست داشتند که بر روی هر کدام از آنها نام یک فیلمساز زندانی ایرانی نوشته شده بود.
منبع تصویر، GETTY IMAGES FOR BFI (66TH BFI LONDON FILM FESTIVAL)
«لباس زنانه» ساخته ماری کروتزر جایزه بهترین فیلم را به دست آورد، شصت‌و‌ششمین جشنواره جهانی فیلم لندن، اکتبر ۲۰۲۲
اما جنجالی‌ترین اتفاق را علی عباسی رقم زد؛ فیلمسازی که در جشنواره کن امسال با فیلم «عنکبوت مقدس» تحسین شد. عباسی فرش قرمز فیلمش را به یک پرفرمانس علیه جمهوری اسلامی ایران بدل کرد در حالی که خودش را به شکل یک «آخوند خون‌آشام» درآورده بود. عباسی که علاقه زیادی به سینمای وحشت دارد، یکی از شناخته‌شده‌ترین شخصیت‌های این سینما را به عنوان نمادی از حکومت مذهبی ایران، در حالی به نمایش گذاشت که از دهانش خون جاری بود و دستانی آلوده به خون هم داشت. لباس سفید رنگ او هم آغشته به قطرات خونی بود که به نظر می‌آید آشکارا به کشته‌شدن معترضان در ایران اشاره داشت.
در کنار او عوامل گروهش تابلوهای مختلفی در دست داشتند که بر روی آنها نام مهسا امینی و شعار «زن زندگی آزادی» نوشته شده بود. زر امیرابراهیمی که با دریافت جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن برای این فیلم تاریخ‌ساز شده بود، در اتفاق بی‌سابقه‌ای، در داخل کشور مورد هجوم مسئولان و دولتمردان جمهوری اسلامی قرار گرفت تا آنجا که حتی شهرداری تهران بیلبوردهایی را علیه او نصب کرد. امیرابراهیمی اما جشنواره لندن را فرصتی دانست تا در گفت‌وگوهای مختلف و در هر حرف و سخنش، حمایت کامل خود را از اعتراض گسترده زنان ایرانی علیه حکومت ایران، اعلام کند.
مانی حقیقی دیگر فیلمساز ایرانی بود که با فیلم تازه‌اش به نام «تفریق» به جشنواره لندن دعوت شده بود، اما زمانی که قصد داشت از ایران به مقصد لندن پرواز کند، گذرنامه‌اش در فرودگاه توقیف شد و نتوانست در این جشنواره شرکت کند. حقیقی در پیامی ویدئویی که در جشنواره پخش شد، ضمن اعلام این ممنوع‌الخروجی، از این که در این لحظه تاریخی در ایران می‌ماند ابراز خرسندی کرد.
فیلم‌های ایرانی
با آن که امسال فیلمی از ایران در بخش مسابقه حضور نداشت – در حالی که برنده سال گذشته این بخش یک فیلم ایرانی بود – پنج فیلم از سینماگران ایرانی در بخش‌های دیگر نمایش داده شد.
«خرس نیست» جعفر پناهی که از جشنواره ونیز به جشنواره لندن رسید، ادامه‌ای است بر سبک و سیاق سال‌های اخیر این فیلمساز که در آن پناهی در نقش خودش ظاهر شده؛ در روستایی لب مرز ترکیه در حال کارگردانی یک فیلم از راه دور که منتقدان خارجی را ذوق زده کرد، اما برای منتقد ایرانی نکته تازه‌ای دربرندارد.
«تفریق» ساخته مانی حقیقی داستان هیچکاکی‌ای را آغاز می‌کند که آشکارا متأثر از «شاید وقتی دیگر» ساخته بهرام بیضائی هم هست و در ابتدا جذاب هم به نظر می‌رسد، اما رفته رفته در پرداخت شخصیت‌ها و نمایش زندگی دوگانه آدم‌ها در ایران امروز ره به جایی نمی‌برد.
منبع تصویر، GETTY IMAGES FOR BFI (66TH BFI LONDON FILM FESTIVAL)
صحنه‌ای از فیلم «تفریق» ساخته مانی حقیقی با بازی ترانه علیدوستی که در شصت‌و‌ششمین جشنواره جهانی فیلم لندن، اکتبر ۲۰۲۲ به نمایش درآمد
«عنکبوت مقدس» ساخته علی عباسی فیلم دیدنی‌تری است که سعی دارد در داخل قواعد ژانر به داستان‌گویی جذابش درباره قاتل زنجیره‌ای مشهد ادامه دهد، در حالی که به موفقیت قابل توجهی در بازسازی ایران در خارج از کشور می‌رسد.
فیلم کوتاه «پرونده» ساخته سونیا حداد در بخش فیلم‌های کوتاه به نمایش درآمد و «تابستان با امید» ساخته صدف فروغی که با جایزه جشنواره کارلووی واری به لندن رسیده بود، با پا گذاشتن در حیطه‌های ممنوع و روایت یک رابطه همجنس‌خواهانه سعی دارد فیلم متفاوتی عرضه کند که در نهایت مقدمه بسیار طولانی و ناپختگی کارگردانی آزارنده است.
جوایز جشنواره
جشنواره فیلم لندن یکشنبه شانزدهم اکتبر با اهدای جوایز به پایان رسید در حالی که «لباس زنانه» ساخته ماری کروتزر جایزه بهترین فیلم بخش مسابقه را به دست آورد؛ فیلمی که داستان همسر پادشاهی را روایت می‌کند که در کریسمس سال ۱۸۷۷ سعی دارد از قیدوبندهای مرسوم رها شود.
در بخش مسابقه جشنواره امسال هشت فیلم از کشورهای مختلف حضور داشت که دو فیلم از آنها به سینمای دنیای عرب تعلق داشت.
در بخش مسابقه فیلم‌های اول هم هشت فیلم پذیرفته شده بود که جایزه این بخش به فیلم «۱۹۷۶» ساخته مانوئلا مارتلی از شیلی رسید که در روایت دیکتاتوری پینوشه به جزئیات جذابی می‌رسد که یادآوری می‌کند رفتار تمام دیکتاتورهای جهان چقدر به هم شباهت دارد و این که تاریخ پس از چند دهه چطور عینا می‌تواند در گوشه دیگری از دنیا تکرار شود.
در بخش مسابقه‌ای فیلم‌های مستند جایزه بهترین فیلم به «همه نفس‌ها» شوناک سن رسید که داستان دو برادر در دهلی را روایت می‌کند که بیمارستانی خانگی برای درمان پرندگان بنا کرده‌اند.
