جشنواره کن؛ از مارتین اسکورسیزی تا سینمای اجتماعی ایران

از طرفی نوری بیلگه جیلان، فیلمساز طراز اول سینمای ترکیه، با اثر تازه‌اش در بخش مسابقه حضور دارد و شاید بتواند با دومین نخل طلای خود «کلوب ۹» را به «کلوب ۱۰» بدل کند (البته در واقع هشت فیلمساز تاکنون دو بار نخل طلا برده‌اند، اما چون برادران داردن دو نفر هستند، آنها را «کلوب ۹» لقب داده‌اند).

نوری بیلگه جیلان در تازه‌ترین ساخته خود با نام «درباره علف‌های خشک»، که چندین سال وقت صرف تولید آن کرده، باز به آناتولی بازگشته و داستان معلم هنری را روایت می‌کند که چهارمین سال خدمت اجباری خود در یک روستای دورافتاده را سپری می‌کند و برخوردش با زن معلمی به نام نورای می‌تواند همه چیز را تغییر دهد.

ویم وندرس، دیگر برنده نخل طلا (برای فیلم «پاریس تگزاس» در سال ۱۹۸۴)، با فیلم تازه‌ای به نام «روزهای کامل» در بخش مسابقه حضور دارد؛ فیلمی که وندرس در ژاپن ساخته و داستان هیرایاما، یک توالت پاک کن را در توکیوی امروز روایت می‌کند و جست‌و‌جویی است در زیبایی‌های زندگی روزمره.

فیلم جنجالی کاترین کورسینی با نام «بازگشت»، که به نظر می‌رسید سرانجام به دلیل مشکلات حقوقی و دادگاهی از جشنواره دور بماند، در آخرین روزها به فهرست بخش مسابقه اضافه شد؛ فیلمی که داستان زنی به نام خدیجه را روایت می‌کند که فرزندان یک خانواده ثروتمند پاریسی را در یک تابستان در یک جزیره در جنوب فرانسه نگهداری می‌کند، در حالی که دو دخترش در آنجا تجربیات تازه‌ای را از سر می‌گذرانند.

آکی کوریسماکی، فیلمساز شگفت‌انگیز فنلاندی،هم با فیلم تازه‌ای در حال‌و‌هوای همیشگی‌اش به بخش مسابقه جشنواره کن راه یافته است: «برگ های خزان» که داستان دو مرد تنها را روایت می‌کند که یک شب اتفاقی در هلسینکی با هم برخورد می‌کنند.

وس اندرسون، نانی مورتی، کاترین بریا، تاد هینز، مارکو بلوکیو و هیروکازو کورئه دا دیگر فیلمسازان شهیر بخش مسابقه هستند که برای دریافت نخل طلا با هم رقابت خواهند کرد.

امسال تنها یک فیلم بلند از سینمای ایران در جشنواره کن پذیرفته شده است: «آیه‌های زمینی» ساخته مشترک علی عسگری و علیرضا خاتمی در بخش نوعی نگاه که، پس از بخش مسابقه اصلی، مهمترین بخش جشنواره کن محسوب می‌شود و داوران جداگانه‌ هم دارد.

این دو فیلمساز که پیشتر هر کدام جداگانه در جشنواره‌هایی چون ونیز شرکت داشته‌اند، حالا در اولین تجربه مشترک، شخصیت‌های مختلفی را در ایران امروز تعقیب می‌کنند و سعی دارند به مسائل اجتماعی روز بپردازند؛ در فیلمی که عنوان آن از شعر فروغ فرخزاد وام گرفته شده است.

امسال ۲۱ فیلم در بخش مسابقه اصلی حضور دارند و ۲۰ فیلم هم در بخش نوعی نگاه به رقابت خواهند پرداخت. این فیلم‌ها از میان دو هزار و ۵۰۰ فیلم ارائه شده به دفتر جشنواره انتخاب شده‌اند. گفته می‌شود حدود ۴۰ فیلم از سینماگران ایرانی داخل و خارج از کشور هم در میان آنها بوده است.

امسال برای اولین بار فیلم‌هایی از سنگال، سودان، مغولستان و جمهوری دومینیکن در یکی از بخش‌های مختلف جشنواره پذیرفته شده‌اند.

در مجموع تمام بخش‌های جشنواره، فرانسه ۳۸ فیلم دارد (که رقم بسیار بالایی است و انتقادهایی را هم برانگیخته) و پس از آن ۱۰ فیلم از آمریکا و هشت فیلم از بریتانیا در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

اما در بخش خارج از مسابقه فیلمی هست که همه برای تماشای آن لحظه شماری می کنند: تازه ترین فیلم مارتین اسکورسیزی، فیلمساز اسطوره‌ای سینمای آمریکا، که «قاتلان ماه کامل» نام دارد؛ فیلمی که داستانش در دهه ۱۹۲۰ در اوکلاهاما می گذرد و قتل‌های دنباله‌دار خشونت‌آمیزی را تعقیب می‌کند.

جشنواره با فیلمی در بخش خارج از مسابقه افتتاح می شود: «جان دوباری» ساخته می ون، با بازی جانی دپ که پس از جنجال‌های اخیر زندگی‌اش، احتمالاً بازگشت موفقیت‌آمیزی را در افتتاحیه کن برای او رقم خواهد زد.

صحرا مانی فیلمساز افغان با فیلمی به نام «نان و گل‌های سرخ» در بخش نمایش‌های ویژه حضور دارد؛ فیلمی که روایت وضعیت سه زن در افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان است.

عتیق رحیمی، فیلمساز و نویسنده شناخته شده افغان نیز در ترکیب هیأت داوری بخش اصلی جشنواره حضور دارد و آنا لیلی امیرپور، فیلمساز ایرانی- آمریکایی هم از اعضای هیأت داوران در بخش فیلم‌های کوتاه است.