جنگ اوکراین؛ آیا ذخایر تسلیحاتی روسیه رو به اتمام است؟

«وقتی از موشک‌های کروز برای حمله زمینی استفاده شود، آن‌جاست که فکر می‌کنیم ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد. حداقل در برخی مناطق، تمام نمی‌شوند، اما احتمالاً رو به کاهش‌ هستند.»

روسیه در اوایل جنگ از موشک های هدایت شونده دقیق زیادی برای هدف قرار دادن اهداف زمینی در سراسر اوکراین استفاده کرد، اما این حملات در تابستان متوقف شد و برخی از مقامات دفاعی غربی گفتند که ذخایر آنها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

این هفته، جرمی فلمینگ، رئیس سازمان اطلاعاتی «ستاد کل ارتباطات دولت» بریتانیا (GCHQ) گفت: «ما می‌دانیم – و فرماندهان روسی حاضر در میدان می‌دانند – که ذخایر و مهمات آنها رو به اتمام است.»

ذخایر موشکی روسیه موضوعی است به شدت محرمانه و نمی‌دانیم که ارزیابی‌های سرویس‌های اطلاعاتی غربی بر اساس چیست، اما در تصاویر منتشر شده از حملات اخیر سرنخ‌هایی وجود دارد.

به نظر می‌رسد برخی از تصاویر لاشه‌ای که در فضای مجازی منتشر شده است، بقایای موشک‌های اس-۳۰۰ را روی زمین در اوکراین نشان می‌دهد.

اینها سلاح‌هایی هستند که در اصل برای حمله به اهدافی در هوا طراحی شده‌اند و نه روی زمین.

پست‌هایی در رسانه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند که این موشک‌های اس-۳۰۰ توسط روسیه برای هدف قرار دادن اهداف زمینی تغییر کاربری داده شده‌اند:

ما نگاهی دقیق به مجموعه‌ای از تصاویری که در فضای آنلاین دست به دست می‌شوند انداخته‌ایم و برای ما محرز شده است که سه تصویر از بقایای روی زمین در اوکراین با موشک‌های زمین به هوای اس-۳۰۰ مطابقت دارند – اگرچه روسیه و اوکراین هر دو دارای این سلاح‌ها هستند و یکدیگر را به شلیک آنها متهم می‌کنند.

ما نوشته‌ای که در کنار بقایا دیده می‌شود را با تصاویر اس-۳۰۰ تطابق داده‌ایم و برچسب‌ها مطابقت دارند.

ابعادشان نیز مشابه هم است.

برخی کارشناسان می‌گویند روسیه این مهمات را تغییر کاربری می‌دهد زیرا موشک‌های دقیق‌تر رو به اتمام هستند.

لوئیز جونز، رئیس واحد اطلاعاتی در شرکت مک‌کنزی، می‌گوید: «آنها از تعداد زیادی موشک دوربرد برای هدف قرار دادن اهداف خود در کی‌یف، لویو و غیره استفاده کرده‌اند. مطمئن هستم که ذخایرشان رو به إتمام است، توانایی‌های خود برای تولید بیشتر بررسی کرده‌اند … و متوجه شده‌اند که بهترین راه بعدی برای داشتن این اثر، تغییر کاربری چیزهایی مانند موشک‌های اس-۳۰۰ است.»

استفاده روسیه از مهمات زمین به هوا برای ضربه زدن به اهداف زمینی ممکن است به علت محدودیت‌های عملیاتی‌ نیز باشد که نیروی هوایی این کشور بر فراز اوکراین با آن مواجه است. از آغاز حمله به اوکراین، نیروی هوایی روسیه نتوانسته است به برتری هوایی بر اوکراین دست یابد.

اوکراینی‌ها هم از اس-۳۰۰ در نقش دفاعی برای سرنگونی موشک‌های روسی استفاده می‌کنند و روس‌ها می‌گویند این موشک‌ها به زمین می‌افتند و باعث خسارات جانبی و تلفات غیرنظامی می‌شوند.

یوگنی پوپوف، یکی از مقامات پارلمان روسیه، به بی‌بی‌سی گفت که آسیب به مناطق غیرنظامی مانند زمین‌های بازی کودکان «کار سیستم‌های ضد موشکی [اوکراین] است». به گفته کارشناسان تسلیحات، تشخیص منشأ موشک از روی بقایای آن بسیار دشوار است.

سیدارت کوشال، پژوهشگر اندیشکده دفاعی و امنیتی مؤسسه خدمات متحده سلطنتی می‌گوید: «یک کلاهک انفجاری مانند انواع موشک‌های سازگار با اس-۳۰۰ می‌تواند بقایای مشابهی به جا بگذارد … بنابراین فکر می‌کنم پاسخ آن کاملاً نامشخص است».

ایان ویلیامز، از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، می‌گوید که هیچ مدرکی دال بر شلیک اشتباه سیستم‌های اوکراینی در طول حملات اخیر ندیده است.

به گفته آقای ویلیامز، از آنجایی که متغیرهای زیادی را باید در نظر گرفت، به سختی می‌توان به طور قطع از روی تصاویر محدودی از بقایا به نتیجه‌ای برسیم، اما بعید است که پدافند هوایی اوکراین در مراکز شهرها مستقر شده باشد. معمولاً [آنها] را در اطراف چیزی که از آن دفاع می‌کنید قرار می‌دهید … هر رهگیر [اوکراینی] که سقوط کند، بعید است در یک منطقه شهری سقوط کند.»

روسیه جنگ را با حملات موشکی رگباری آغاز کرد. تا ۷ مارس، پنتاگون تخمین زد که روس‌ها در ۱۱ روز اول درگیری حدود ۶۰۰ موشک شلیک کرده‌ بودند.

حملات از زمین، دریا و هوا ادامه یافت که مورد آخر عمدتاً از داخل قلمرو امن روسیه بود.

نوع تسلیحات روسی شلیک شده شامل موشک‌های بالستیک و کروز از سکوهای پرتاب اسکندر و موشک‌های کروز کالیبر از کشتی‌ها و زیردریایی‌های مستقر در دریای سیاه است.

موشک‌های هوایی کروز خا-۱۰۱ و خا-۵۵۵ و همچنین موشک‌های توچکا-یو شلیک شده‌اند که عامل مرگ بیش از ۵۰ نفر در ایستگاه راه‌آهن کراماتورسک در ماه آوریل بودند.

تحلیل بی‌بی‌سی از حمله به مرکز خرید کرمنچوک در اواخر ژوئن که منجر به کشته شدن حداقل ۲۰ نفر شد، مشخص کرد که موشک‌های مورد استفاده یا خا-۲۲ یا نوع مدرن‌تر خا-۳۲ بودند.

اینها موشک‌های قدیمی‌تری هستند که در اصل برای حمله به کشتی‌ها طراحی شده‌اند، نه اهداف زمینی، که این دیدگاه را تقویت کرده است که ذخایر روسیه از برخی از سلاح‌های مدرن ممکن است رو به اتمام باشد.