جنگ اوکراین؛ انتقاد کم‌سابقه روزنامه روسی از شکست‌های اخیر و تهدید‌های هسته‌ای پوتین

روز ۱ اکتبر، وزارت دفاع روسیه در به روزرسانی روزانه نظامی‌اش اعلام کرد که با وجود خطر محاصره شدن سربازانش، نیروهایش را از شهر راهبردی مهم لیمان در شرق اوکراین عقب کشیده است. 

این کار باعث بروز انتقادهایی از سوی قدیروف رهبر چچن شد که به خشونت تمام الکساندر لاپین فرمانده منطقه مرکزی نظامی روسیه و افسران ارشد ستاد کل روسیه را به خاطر از دست داد لیمان هدف انتقاد قرار داد. 

او روز ۱ اکتبر در پستی تلگرامی (که ۷.۶ میلیون بار دیده شده است) نوشت: «اگر من بودم او را به درجه سرباز تنزل می‌دادم، جوایزش را از او می‌گرفتم، تفنگی کف دستش می‌گذاشتم و او را به خط مقدم جبهه می‌فرستادم تا شرمساری‌اش را با خون بشويد.»

 هر چند نزاويسیمایا گازتا از نقل کردن نظرهای درشت‌تر قديروف پرهیز کرده است، انتقادهای او از لاپین را گزارش کرده است و متذکر شده است که يوگنی پریگوژین متحد کرملین و بنیان‌گذار شرکت خصوصی نظامی واگنر نیز از اظهارات او حمایت می‌کند. 

این روزنامه همچنین انتقادهای دیگری از رهبران نظامی روسی به خاطر از دست دادن لیمان از زبان آندری گورولیوف، قانون‌گذار و ژنرال سابق، منتشر کرد که روز ۱ اکتبر از دست دادن لیمان را چنین توصیف کرده بود: «شاید یک لحظه نمادین تعیین‌کننده است و نه فقط از حیث نظامی بلکه از جهت سیاسی نیز.» 

نزاويسیمایا گازتا در مقاله‌ای در صفحه نخست‌اش در روز ۳ اکتبر با عنوان «عقب‌نشینی از لیمان تبدیل به مشکلی سیاسی می‌شود» نوشت: «برای اولین بار از آغاز عملیات نظامی ويژه، از فرماندهان نظامی که گویا مقصر مشکلات پیش آمده در خط مقدم جبهه هستند علناً در تفسیرها اسم برده شده است.» 

این روزنامه در ادامه از سروان اول (بازنشسته)‌ اولگ شودکوف رییس اتحادیه صنفی سراسری روسیه برای نظامیان مشغول به خدمت نقل کرده که گفته بود انتقادها از فرماندهی روسیه مانند «خمپاره» بوده است و میان مردمی که «هر روزه همین سؤال‌ها را از خودشان می‌پرسند بسیار طنین‌انداز بوده است.» 

این روزنامه بار دیگر در سرمقاله‌ای در روز ۴ اکتبر که یک روز قبلش در وب‌سایتش منتشر شده بود با عنوان «درباره واکنش جامعه به بسیج محدود» به عواقب سياسی جنگ اوکراین پرداخته بود. 

در این سرمقاله آمده است: «اگر فرض کنیم سقوط محبوبیت رئیس‌جمهور به خاطر بسیج محدود همچنان ادامه پیدا کند، بسیار دشوار خواهد بود شهروندان این بی‌اعتمادی انباشته‌شده را به رفتار سیاسی تبدیل کنند. اعتراض‌های سازماندهی‌شده به عنوان نوعی از واکنش سیاسی در وضعیت فعلی بسیار بعید و دشوار به نظر می‌رسد.» 

این سرمقاله نتیجه می‌گیرد: «وقتی فرصتی برای عمل سیاسی نباشد، حس نگرانی در جامعه رخنه می‌کند و واکنش‌هایی مثل وحشت و افسردگی تبدیل به هنجار جامعه می‌شوند. با چنین جامعه‌ای، به سختی می‌توان معضلات بزرگ را حل کرد، از جمله مسايل اقتصادی را که مقامات هنوز با آن‌ها درگيرند.»

نزاويسیمایا گازتا چند روز قبل از انتشار مطلب صفحه اولش که عقب‌نشینی از لیمان را «مشکل سیاسی» عنوان کرده بود سرمقاله‌ای منتشر کرد که به شدت منتقد گفتار «بعضی از مقامات ارشد روسی‌» درباره استفاده از سلاح‌های هسته‌ای بود.

این روزنامه می‌گوید: «در روسیه، چندین نسل با این تفکر بزرگ شده‌اند که حمله‌ای هسته‌ای امری کاملاً غیرقابل قبول است» و می‌افزاید که از آمریکا چندین دهه به خاطر انداختن بمب‌های هسته‌ای روی هيروشیما و ناگازاکی انتقاد شده است.

این روزنامه می‌افزاید: «باورنکردنی است که به رغم تمام این‌ها، امروزه در وضعیتی که سلاح‌های متعارف به کسی برتری نمی‌دهند، مقامات ارشد روسیه دارند درباره فشار دادن دکمه هسته‌ای حرف می‌زنند. ثانیه‌ای هم تأمل و درنگ نمی‌کنند … [ولی] نفس راه دادن احتمال درگیری هسته‌ای در فکر و در کلام، گامی مطمئن است به سوی اجازه تحقق آن.»

این روزنامه می‌گوید جنگ هسته‌ای منجر به ویرانی نه تنها شهرها و کشورها بلکه تمدن‌ها می‌شود و نتیجه گرفته است که این کار «بعید است راه دفاع از منافع کسی باشد.» 

این روزنامه از دمیتری مدودف رئیس‌جمهور سابق روسیه انتقاد کرده است، که روزگاری لیبرال تلقی می‌شد ولی طی جنگ علیه اوکراین موضعی به شدت افراطی اتخاذ کرده است. 

باید یادآور شد که پوتین نیز خودش در تهدیدهای اخیر دخیل بوده است و اعلام کرده است که وقتی می‌گوید آماده استفاده از «همه ابزار موجود» برای دفاع از روسیه است، «بلوف نمی‌زند». او اين سخنان را در روز ۲۱ سپتامبر در یک سخنرانی عنوان کرد که در آن بسیج نیروهای ذخیره کشور را اعلام کرده بود. 

اما انتقاد مستقیم از پوتین خط قرمزی است که هنوز رسانه‌های داخلی این کشور از آن عبور نکرده‌اند.