منبع تصویر، Getty Images
سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه، ادعاهای غیر قابل اثباتی را مطرح کرده است مبنی بر اینکه اوکراین ممکن است از سلاحی که به عنوان «بمب کثیف» شناخته می‌شود استفاده کند، بمبی که از مواد منفجره معمولی استفاده می‌کند اما حاوی مواد رادیواکتیو نیز هست.
این اتهامات از سوی دولت اوکراین و همچنین فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده رد شده است.
روسیه چه گفته است؟
آقای شویگو به بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا، گفت او «نگران تحریکات احتمالی کی‌یف در مورد استفاده از بمب کثیف» است.
او در گفتگو با وزرای دفاع آمریکا، فرانسه و ترکیه هم اظهارات مشابهی را بیان کرد. فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده در پاسخ مشترک گفتند که دولت‌هایشان «همه ادعاهای نادرست آشکار روسیه مبنی بر آماده‌سازی اوکراین برای استفاده از بمب کثیف در قلمرو خود را رد می‌کنند».
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین هم این اتهام را رد کرد و روسیه را متهم کرد که «منبع همه چیزهای کثیفی است که می‌توان در این جنگ تصور کرد.»
بمب کثیف چیست؟
این بمب که یک دستگاه پخش رادیولوژیکی نیز نامیده می‌شود، حاوی مواد رادیواکتیو مانند اورانیوم است که هنگام انفجار در هوا پراکنده می‌شود.
این بمب نیازی به داشتن مواد رادیواکتیو غنی شده مورد استفاده در بمب هسته‌ای را ندارد در عوض، می‌تواند از مواد رادیواکتیو بیمارستان‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی استفاده کند.
این باعث می‌شود که بسیار ارزان‌تر و سریعتر از سلاح‌های هسته‌ای ساخته شود. به عنوان مثال می‌توان آنها را در عقب یک خودرو حمل کرد.
از آنجایی که رها شدن رادیواکتیو باعث بیماری‌های جدی مانند سرطان می‌شود، چنین بمبی باعث ایجاد وحشت در بین جمعیت می‌شود.
یک منطقه وسیع در اطراف منطقه انفجار باید برای رفع آلودگی تخلیه شود یا به طور کامل رها شود.
فدراسیون دانشمندان آمریکایی محاسبه کرده است که اگر بمبی حاوی ۹ گرم کبالت ۶۰ و ۵ کیلوگرم تی ان تی در منهتن نیویورک منفجر شود، کل شهر را برای چندین دهه غیر قابل سکونت خواهد کرد.
به همین دلیل، «بمب‌های کثیف» به «سلاح‌های اخلال جمعی» معروف هستند. با این حال، آنها به عنوان سلاح بسیار غیر قابل اعتماد هستند.
برای اینکه مواد رادیواکتیو در یک بمب کثیف در منطقه هدف پراکنده شوند، باید به شکل پودر در آیند. اما اگر این ذرات خیلی ریز باشند یا با باد شدید مواجه شوند، به قدری پراکنده خواهند شد که احتمال آسیب زیاد کم خواهد شد.
چرا روسیه ادعای «بمب کثیف» را مطرح کرد؟
موسسه مطالعات جنگ مستقر در ایالات متحده گفته است که وزیر دفاع روسیه «احتمالاً به دنبال کاهش یا تعلیق کمک نظامی غرب به اوکراین و احتمالاً تضعیف اتحاد ناتو در تماس‌هایی با هدف ایجاد رعب و وحشت بوده است.»
همچنین گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه روسیه قصد دارد یک بمب کثیف را در اوکراین منفجر کند و در «عملیات پرچم دروغین» تقصیر را به گردن نیروهای اوکراینی بیاندازد.
با این حال، بسیاری از تحلیلگران نظامی می‌گویند روسیه با توجه به آسیبی که یک بمب کثیف می‌تواند به نیروهای خود و مناطق تحت کنترلش وارد کند، دست به چنین کار بی‌پروایانه‌ای نخواهد زد.
موسسه مطالعات جنگ گفته است: «بعید است کرملین در حال آماده سازی حمله قریب الوقوع با بمب کثیف در عملیات پرچم دروغین باشد.»
آیا قبلا از بمب کثیف استفاده شده است؟
منبع تصویر، Getty Images
سرگی شویگو، وزیر دفاع روسیه، بدون هیچ مدرکی گفته است که اوکراین قصد دارد از بمب کثیف استفاده کند
تا کنون هیچ حمله موفقی با بمب کثیف در هیچ نقطه جهان رخ نداده است. با این حال، تلاش‌هایی صورت گرفته است.
در سال ۱۹۹۶، شورشیان چچن بمبی حاوی دینامیت و سزیوم ۱۳۷ در پارک ایزمایلوو مسکو کار گذاشتند.
سزیم از تجهیزات درمان سرطان استخراج شده بود. سرویس های امنیتی محل بمب را یافته و آن را خنثی کردند.
در سال ۱۹۹۸، سرویس اطلاعاتی چچن یک بمب کثیف را که در نزدیکی یک خط راه آهن در چچن قرار داده شده بود، پیدا و خنثی کرد.
منبع تصویر، Getty Images
در سال ۲۰۰۲، خوزه پادیلا، شهروند آمریکایی که با القاعده ارتباط داشت، به ظن برنامه ریزی برای حمله با بمب کثیف بازداشت شد
در سال ۲۰۰۲، خوزه پادیلا، شهروند آمریکایی که با القاعده ارتباط داشت، به ظن برنامه ریزی برای حمله با بمب کثیف در شیکاگو دستگیر شد. او به ۲۱ سال حبس محکوم شد. در سال ۲۰۰۴، دیرن باروت، یک تبعه بریتانیایی و عضو القاعده، به دلیل طراحی حملات دهشت افکنانه در ایالات متحده و بریتانیا که شامل استفاده از یک بمب کثیف می‌شد، در لندن دستگیر شد. او در سال ۲۰۰۶ به ۳۰ سال زندان محکوم شد.
با این حال، نه پادیلا و نه باروت، قبل از دستگیری، ساخت بمب‌های خود را آغاز نکرده بودند.
