جن خانگی و سوسک ولگرد؛ زنان جوان چینی‌ چگونه با نارضایتی از محیط کار کنار می‌آیند؟

بعد از تعطیلی تعداد زیادی از شرکت‌های تبلیغاتی در جریان همه‌گیری کرونا، او الان احساس می‌کند که در بن‌بست شغلی گرفتار شده است.

لاک می‌گوید: «کارم را هر روز مثل ساعت، بدون هیچ اشتیاقی انجام می‌دهم و در حالی به محل کارم می‌روم که واقعا نمی‌دانم دارم چه کار می‌کنم.» بعد از همه‌گیری کوید بسیاری از شرکت‌های چینی از استخدام افراد بالای ۳۵ سال خودداری می‌کنند.

شرکت‌ها معتقدند که افراد تازه فارغ‌التحصیل روحیه رقابتی بیشتری دارند. کارمندان و کارگران به این قضیه به عنوان «نفرین ۳۵ سالگی» اشاره می‌کنند.

این وضعیت باعث شد که لاک شیوه‌ای نامتعارف برای کنار آمدن با «خواسته‌های نامعقول» در پیش بگیرد؛ این که خود را در قالب یک جادوگر تصور کند.

با وجود آن که شرکتی که لاک در آن کار می‌کند توانست از سختی‌های دوره کرونا جان سالم به در ببرد، اما همچنان با مشکلات زیادی روبرو است.

مدیرش وسواس عجیبی روی جزئیات دارد و نگران است که مشکلات کوچک برایش دردسرهای بزرگ ایجاد کند. این نگاه مدیریت برای لاک به معنای اضافه‌کاری بدون پرداخت بیشتر است.

در پایان یک روز کاری رئیسش از او خواست که رنگ پس‌زمینه یک پوستر را از زرد به آبی تغییر دهد. جادوگر درون لاک از این کار سر باز زد و به شوخی و تمسخر به رئیسش گفت که رنگ آبی برای شرکت شگون ندارد. کار شجاعانه‌ای بود. سرپیچی از رئیس می‌توانست به قیمت اخراج او تمام شود. اما خوشبختانه، رئیس لاک بی‌خیال شد.

یک بار دیگر هم رئیسش ساعت ۱۱ شب جلسه گذاشت. جادوگر درون لاک تن به جلسه رفتن نداد با این استدلال که زمانی از ماه بود که طبق سنت‌ها باید در آن ارواح نیاکان را نیایش می‌کردند. او گفت که بیرون بودن در آن وقت شب در چنین زمانی، عملی ممنوع به حساب می‌آید. اما این بار تلاش او ناکام ماند چون مشتری اصرار داشت که جلسه در همان ساعت برگزار شود.

روی شبکه اجتماعی شیاهانگشو در چین بسیاری از جوانان مانند لاک یک «شخصیت کاری» برای خودشان درست کرده‌اند.

تحلیل داده‌های نرم‌افزار نیورنک نشان می‌دهد که از زمان شروع این جریان در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰ میلیون پست و کامنت با این موضوع منتشر شده است. سال ۲۰۲۳ بین ماه‌های مه و سپتامبر که زمان ورود فارغ‌التحصیلان جدید به بازار کار است، این موضوع به شدت در فضای مجازی ترند شد.

«خانم ژو» ۲۲ سال دارد و نام «دابی» را برای خود انتخاب کرده که یک «جن خانگی» شجاع و وفادار و سختکوش در داستان هری پاتر است و جادوگران سیاه با او مثل یک برده‌ رفتار می‌کنند.

با رفتن در قالب دابی،‌ کنار آمدن با مشکلات کار برای خانم ژو آسان‌تر می‌شود و با این خیال که «دست کم کسی در دنیای جادویی هست که با او ارتباط برقرار کند» خودش را تسکین می‌دهد.

او قبلا فکر می‌کرد که قرار است یک کارمند موفق و پرافتخار شود. اما همین که وارد نیروی کار شد، دابی درونش هم ظاهر شد.

بعد از فارغ‌التحصیلی‌ از دانشگاه، مشاورش ده شرکت را برای کار کردن به او پیشنهاد کرد. اما بیشتر این شرکت‌ها در عرض دو سال گذشته تعطیل شدند. در نهایت مجبور شد کاری را قبول کند که در آن پست‌های شبکه اجتماعی یک تئاتر دولتی را منتشر می‌کند و حداقل دستمزد ممکن را می‌گیرد.

خانم ژو می‌گوید: «دست کم می‌توانم بدون درخواست پول از پدر و مادرم، زندگی‌ خودم را بچرخانم.»

خانم ژو انگیزه کافی ندارد که انرژی بیشتری برای شغل تمام‌وقت خود بگذارد، چون ترفیع و پیشرفت شغلی در شرکت‌های دولتی سال‌ها طول می‌کشد.

با وجود این اضافه‌کاری کردن عادی شده است. قبل از تعطیلات روز ملی اول اکتبر رئیسش از او خواست که محتوای مربوط به بلیت‌های تئاتر را آماده کند و قبل از تعطیلی هفت روزه برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهد. این به معنای بیداری ماندن‌های شبانه بود.

دابی یک «جن خانگی» خدمتگزار در داستان‌های هری پاتر است که تصویر او روی تمبری نقش بسته که به تازگی در بریتانیا چاپ شده است.

خانم ژو هم مانند دابی در داستان هری پاتر، خودش را به صورت سوم شخص خطاب می‌کند و مثلا می‌گوید: «رئیس گفت که دابی دیگر می‌تواند برود،‌ پس دابی می‌تواند برود خانه؟ دابی الان دستش خالی است؟»

او می‌گوید: «انگار به خودم و کارهایم شک می‌کنم، چون وقتی برمی‌گردم خانه و موبایلم را چک می‌کنم، بیشتر اوقات کلی کار هست که باید هنوز انجام دهم.»

لین ۲۳ ساله یک سوسک ولگرد را به عنوان تصویر و تجسم خود در شبکه‌های اجتماعی انتخاب کرده است.

این نوع سوسک‌ با‌ل‌های کوتاهی دارد و می‌خزد. اگر کسی مزاحمش شود، شکمش را مثل یک عقرب بالا می‌دهد.

لین این رفتار را بازتابی از وضعیت خودش می‌داند: بدون این که توجه کسی را جلب کند کارش را انجام می‌دهد اما وقتی سر به سرش می‌گذارند حالت دفاعی به خودش می‌گیرد.

او در کسب و کار اینترنتی فعال است که در چین شغلی بسیار رقابتی است و مقررات دولتی دست و پا گیری دارد.

این وضعیت باعث شده که کارکنان این حوزه مرتب شغل عوض کنند. لین از این که یک شخصیت خیالی برای خودش دست و پا کند، احساس آرامش بیشتری می‌کند، چون این واقعیت که هر لحظه ممکن است کارش را از دست بدهد او را وحشت‌زده می‌کند.

لین می‌گوید: «با هر تغییر شغلی می‌توانم در قالب یک شخصیت تازه فرو بروم؛ راهی آسان برای سر و کله زدن با روابط پیچیده فضای کار.»

لین با انتخاب سوسک ولگرد می‌تواند از بحث‌های مربوط به مسائل جنسیتی هم شانه خالی کند.

او می‌گوید مردها در سطوح یکسان شغلی فرصت‌های بیشتر و حقوق‌ بالاتری از زنان دارند. اما او می‌ترسد درباره این نابرابری‌ها صحبت کند.

در چین آزادانه صحبت کردن درباره تبعیض‌های جنسیتی می‌تواند خطرناک باشد،‌ مخصوصا برای زنان که ممکن است هدف داکسینگ (انتشار اطلاعات شخصی مایه شرمساری در شبکه‌های اجتماعی) یا تهدیدهای آنلاین قرار بگیرند.

لین می‌گوید که احساس می‌کند گیر افتاده است. به عنوان زنی که سابقه‌اش در علوم اجتماعی است، او پیشرفت معناداری در آینده کاری‌اش نمی‌بیند.

«ما نسبت به درد کرخت شده‌ایم. به همین دلیل است که خودمان را در قالب‌هایی تصور می‌کنیم که انگار از یک دنیای کمدی بیرون آمده است.»