- نویسنده, علی مصلح
- شغل, روزنامه‌نگار و منتقد فرهنگی
منبع تصویر، Getty Images
بفتا یک جایزه مستقل است که توسط دست‌اندرکاران صنعت سینما توسط «آکادمی جوایز فیلم بریتانیا» که یک نهاد صنفی است، اهدا می‌شود
فیلم آلمانی «در جبهه غرب خبری نیست» با به دست آوردن هفت جایزه از مراسم اهدای جوایز آکادمی فیلم بریتانیا (بفتا) و در حالی که رقبای سرسختی از میان آثار سینماگران بریتانیایی داشت، غافلگیری بزرگی رقم زد. بخصوص اهدای جوایز بهترین فیلم و کارگردانی به این اثر جنگی که داستانش در خط مقدم جنگ جهانی اول می‌گذرد، از یک سو سلیقه سینمایی اعضای آکادمی را به نمایش گذاشت و از سوی دیگر نشان داد در اروپا نگرانی از بروز یک جنگ فراگیر جدید حتی صنعت سرگرمی‌سازی را تحت تاثیر قرار داده است.
اریک برگر «در جبهه غرب خبری نیست» را بر اساس کتاب مشهوری به همین نام برای کمپانی نتفلیکس کارگردانی کرده و بودجه تولید آن ۲۰ میلیون دلار اعلام شده است. اریش ماریا رمارک آلمانی، نویسنده این کتاب، روایت خود از حضور در جبهه‌های «جنگ بزرگ» قرن بیستم را در سال ۱۹۲۹ منتشر کرد و به سرعت مورد توجه قرار گرفت.
این نخستین بار نیست که اقتباس سینمایی از داستان تراژیک «در جبهه غرب خبری نیست» مورد توجه قرار می‌گیرد. فیلمی به همین نام در سال ۱۹۳۰ به کارگردانی لوییس مایلستون در هالیوود ساخته شد که در سومین دوره جوایز اسکار جوایز بهترین فیلم و کارگردانی را به دست آورد.
این که بعد از حدود یک قرن از زمان انتشار این داستان ضد جنگ، اقتباس سینمایی آلمانی از آن با نامزدی در ۱۴ رشته جوایز بفتا رکوردشکنی می‌کند، در نیمی از این رشته‌ها جایزه می‌برد و از سوی دیگر با نامزدی در ۹ رشته جوایز اسکار ۲۰۲۳ شگفتی می‌سازد، می‌تواند نگرانی عمومی جوامع غربی از رخدادهای بعد از جنگ اوکراین و همچنین نقش تبلیغات میهن‌پرستانه افراطی برای تشویق مشارکت شهروندان عادی در جنگ را خارج از محدوده سیاست و در میان هنرمندان هم به نمایش بگذارد.
منبع تصویر، REINER BAJO/NETFLIX
فیلم «در جبهه غرب خبری نیست» ماجراهای یک سرباز آلمانی را در جنگ جهانی اول روایت می‌کند
داستان اریش ماریا رمارک درباره جوانان آلمانی است که از روی علاقه به وطن و بدون آموزش و حتی تجهیزات لازم به جنگ فرستاده می‌شوند و تجربه‌های مخوف و ویرانگری را در سنگرها از سر می‌گذرانند.
اقتباس جدید از این داستان، در رشته‌های فنی هم نظر اعضای آکادمی را جلب کرد. علاوه بر جوایز بهترین فیلم و کارگردانی، «در جبهه غرب خبری نیست» در رشته‌های بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان و بهترین فیلمنامه اقتباسی، موسیقی متن، فیلمبرداری و طراحی صحنه بفتا گرفت.
سایر برندگان و ناکامی یک فیلم مهم
منبع تصویر، Getty Images
از راست: مارتین مک‌دانا، نویسنده و کارگردان فیلم «بنشی‌های اینیشرین» در کنار کری کوندون، گراهام برادبنت و پیت چرنین، تهیه کنندگان این فیلم
«بنشی‌های اینیشرین» ساخته مارتین مک‌دونا ایرلندی که در ۱۰ رشته نامزد بفتا شده بود، در بخش‌های اصلی مغلوب رقیب آلمانی خود شد. هرچند که با کسب چهار جایزه بهترین فیلم انگلیسی، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن و مرد در رده دوم قرار گرفت.
این فیلم در قالب یک کمدی سیاه و پوچ‌گرایانه درباره دوستی دو مرد در جزیره‌ای دور از سرزمین اصلی ایرلند، به شکل نمادین تاثیر جنگ داخلی این کشور در دهه ۱۹۲۰ را بر مردم و روابط انسانی نمایش می‌دهد. با این حال، اعضای آکادمی فیلم بریتانیا در دوراهی میان این فیلم و رقیب آلمانی‌اش، دومی را بیشتر پسندیدند. نشانه‌ای دیگر از اینکه در وضعیت فعلی، پرداختن مستقیم به خشونت و مهابت جنگ بر ریشه‌های سرزمینی رای دهندگان اولویت داشته است.
تصور می‌شد کالین فارل بازیگر ایرلندی فیلم «بنشی‌های اینیشرین» مانند اغلب جوایز سینمایی سال در مراسم بفتا هم جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را به خانه ببرد. اما این جایزه به آستین باتلر برای بازی در نقش الویس پریسلی، سلطان راک اند رول در فیلم «الویس» رسید و به این ترتیب ناامیدی سازندگان فیلم مارتین مک‌دونا در بفتا تکمیل شد.
در رشته بهترین بازیگر نقش اول زن، طبق پیش‌بینی‌ها کیت بلانشت برای بازی در نقش یک رهبر ارکستر در فیلم «تار» ساخته تاد فیلد برنده جایزه شد تا یک قدم دیگر به سومین اسکار عمرش نزدیک شود. این بازیگر استرالیایی به خاطر بازی در «تار» تقریبا در همه جوایز سینمایی سال به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن شناخته شده است.
منبع تصویر، Getty Images
کیت بلانشت یکی از بخت‌های گرفتن اسکار امسال نیز هست
اما بزرگ‌ترین ناکام بفتا ۲۰۲۳ بی‌شک فیلم «همه‌چیز، همه‌جا، در یک زمان» لقب می‌گیرد؛ فیلمی مستقل و فانتزی که با نامزدی در ۱۱ رشته اسکار امسال اغلب کارشناسان را حیرت‌زده کرده بود. این فیلم که در بفتا امسال نامزدی در ۱۰ رشته را به دست آورده بود، یکشنبه شب فقط با یک جایزه مراسم را به پایان برد: جایزه بهترین تدوین.
این اتفاق می‌تواند در اسکار هم برای این پدیده سینمایی سال که دن کوان و دنیل شینرت -زوج مشهور به «دنیل‌ها»- ساخته‌اند، تکرار شود. هرچند جوایز بفتا و سلیقه آکادمی فیلم بریتانیا تاثیر مستقیمی بر داوری اعضای آکادمی اسکار ندارد، اما تغییر آرا از «همه‌چیز، همه‌جا، در یک زمان» به سمت «در جبهه غرب خبری نیست» ممکن است در اسکار هم رخ دهد.
بفتای امسال از نظر فراگیرتر کردن جوایز و مقابله با تبعیض احتمالی نژادی، همانند اسکار ۲۰۲۳ با انتقادهایی روبه‌رو شد. در نهایت در پایان اهدای جوایز نیز تمامی برندگان چهار رشته بازیگری سفیدپوست بودند. هرچند که این آکادمی با تغییر مقررات مربوط به انتخاب نامزدها توانسته بود تنوع آثار غیر انگلیسی را بیشتر کند و در نهایت فیلم آلمانی بیشترین جوایز را به دست آورد، اما بی‌توجهی به رنگین‌پوست‌ها در رشته‌های بازیگری همچنان با سوال و انتقاد مواجه است.
در اسکار امسال نیز هیچ بازیگر سیاهپوستی در چهار رشته بازیگری نامزد دریافت جایزه نشده و این مساله با انتقاد رسانه‌ها و فعالان اجتماعی مواجه شده است.
منبع تصویر، Getty Images
آستین باتلر برخلاف انتظارات به خاطر بازی در نقش الویس پریسلی، جایزه بفتای بهترین بازیگر نقش مرد را از آن خود کرد
روسیه و نقشش در معادلات امروز اروپا در جوایز بفتا هم مورد توجه قرار گرفت؛ با اهدای جایزه بهترین فیلم مستند به «ناوالنی» درباره الکسی ناوالنی از رهبران اپوزیسیون حکومت ولادیمیر پوتین که مسموم و زندانی شد. سازندگان این فیلم مستند هنگام دریافت جایزه گفتند که فیلم را تحت «مراقبت مداوم» نیروهای حکومتی ساخته و آماده نمایش کرده‌اند.
همچنین تعدادی از ستاره‌های حاضر در مراسم مانند کیت بلانشت، میشل یئو، کالین فارل، انجلا بست و جیمی لی کرتیس با نصب روبان آبی به لباس‌های خود و نمایش آن روی فرش قرمز مراسم بفتا، حمایت‌شان را از پناهجویان و بی‌خانمان‌های حمله نظامی روسیه به اوکراین و آوارگان زلزله اخیر سوریه و ترکیه به نمایش گذاشتند.
