دو سال از بازگشت طالبان به قدرت گذشت؛ مجاهد: امنیت سرتاسری آوردیم؛ سازمان ملل: بحران بشری تشدید شده است
دو سال پس از سقوط دولت پیشین و بازگشت طالبان به قدرت، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در گفتگوی اختصاصی با بیبیسی از عملکرد این حکومت دفاع کرد و گفت توانستهاند امنیت را در سراسر افغانستان تامین کنند. در عین حال سازمان ملل گفته بحران بشری در دو سال تسلط طالبان افزایش یافته است. زنان معترض افغانستان نیز در اعلامیه گفتهاند دو سال پس از سلطه طالبان این کشور در «بحران تمام عیار انسانی و حقوق بشری» به سر میبرد. زنان معترض خواستار توقف تعامل جهان با طالبان شده و آن را «باجدهی برای تروریسم» خوانده است.
آقای مجاهد در گفتگو با لیز دوست، خبرنگار ارشد بینالمللی بیبیسی در پاسخ به سوالی درباره محدودیتهای وضع شده بر زنان از سوی طالبان گفت زنان در بخشهای بهداشت، آموزش، پلیس و برخی ادارات دولتی کار میکنند و در بخشهای دیگر هم «اگر شریعت اسلام اجازه بدهد و نیاز باشد» کار خواهند کرد.
دو سال قبل در چنین روزی (۱۵ آگوست/اوت ۲۰۲۱) نیروهای طالبان از چند سو بدون این که از سوی نیروهای دولت پیشین با مقاومتی مواجه شوند، وارد کابل شدند. در همین روز محمد اشرف غنی، رئیسجمهور وقت از کشور خارج شد و نیروهای طالبان کنترل کابل و تمام ادارات دولتی از جمله ارگ ریاست جمهوری را به دست گرفتند. حکومت طالبان کابینه موقت خود را چند هفته بعد، در سهشنبه ۱۶ سنبله/شهریور ۱۴۰۰ (هفتم سپتامبر ۲۰۲۱) به ریاست محمدحسن آخوند، به عنوان رئیس الوزرا (نخست وزیر) اعلام کرد.
طالبان همچنین در اعلامیهای امروز (۲۴ اسد/مرداد) را «روز فتح کابل» خوانده و به عنوان «سالگرد پیروزی» آن را تبریک گفته است. در این اعلامیه آمده است: «اکنون که الحمدلله امنیت سرتاسری در کشور تامین شده و تمامی قلمرو کشور، تحت یک قیادت و رهبری اداره میشود، نظام اسلامی حاکم است، همه مسائل از زاویه شریعت مطرح میشود، اینها نتیجه قربانیهای ملتما و حاصل جانفداییهای مجاهدین میباشد.
در حالی که طالبان از این روز در کابل و ولایتهای مختلف تجلیل میکنند، گروهها و فعالان حقوق بشری در روزهای گذشته و دست به حرکتهای اعتراضی زدهاند.
سخنگوی طالبان در مصاحبه با بیبیسی همچنین از موضع قبلی مقامهای طالبان درباره محدودیت آموزش دختران دفاع کرد گفت که در این زمینه «یک اجماع واحد» باید به میان بیاید و «شرایط مناسب» مهیا شود و مشکل کلی مواد درسی و چالش حمل و نقل برای زنان حل شود.
هرچند سخنگوی طالبان میگوید «ما هرگز نگفتهایم که این محدودیتها (در مورد تحصیل دختران) برای همیشه باقی خواهند ماند» اما زمانبندی مشخصی برای آن ارایه نکرد و گفت: « امیدواریم خیلی زود حل شود.»
آقای مجاهد در پاسخ به این پرسش که آیا برای طالبان مهم است که بقیه جهان از جمله جهان اسلام درباره عملکرد آنها چه فکر میکنند، گفت: «دو چیز واقعا برای ما مهم است. یکی شریعت اسلامی است. دوم منافع ملی ما. ما نمیخواهیم، خدای ناکرده، افغانستان با یک بحران ملی دیگر مواجه شود. این برای ما بسیار مهم است.»
او افزود: «در مورد مطالبات جامعه جهانی، آنها مطالبات و بهانههای مختلفی میآورند. ما نمیتوانیم به همه آنها احترام بگذاریم یا خود را موظف به انجام آن کنیم. ما کارمان را آن طور که خود ما میخواهیم پیش خواهیم برد. ما باید به زندگی خود ما ادامه دهیم.»
با این حال تاکنون هیچ کشوری طالبان را به رسمیت نشناخته است و با آنکه کشورهای مختلفی با مقامهای طالبان در گفتگو و تعامل هستند اما حکومت آنها با بحران جدی مشروعیت مواجه است.
از سوی دیگر جیم ریش، عضو کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا در اعلامیهای گفته است دو سال پس از تسلط طالبان بر افغاستان این کشور یکبار دیگر به پناهگاه امن «تروریستان» مبدل شده است. او افزوده است: «پس خروج ما، حقوق زنان و دختران افغانستان و اقلیتها از بین رفته است.»
آیا جهان افغانستان را فراموش کرده؟
این در حالی است که دانیل اندرس، معاون دبیر کل و هماهنگکننده کمکهای بشری سازمان ملل در گفتگویی با بیبیسی نسبت به کاهش بودجه کمکها برای رسیدگی به بحران بشری در افغانستان هشدار میدهد و میگوید سازمان ملل مجبور است توزیع غذا به نیازمندان را کاهش دهد و این باعث سوءتغذیه شدید دیگر خواهد شد.
او افزود که بودجه ۲۵ بیمارستان بزرگی که در سراسر کشور وجود دارد نیز در پایان ماه تمام میشود که یکی از آنها «شفاخانه میرویس» در کابل است که روزانه پذیرای ۹ هزار بیمار است.
او میگوید: «اگر این افراد نتوانند از مراقبتهای بهداشتی برخوردار شوند، پس به احتمال بسیار زیاد کل نظام بهداشتی فرو می ریزد یا به فروپاشی نزدیک خواهد شد».
آقای اندرس در پاسخ به این سئوال که آیا جهان افغانستان را فراموش کرده است، گفت: «بله، تا حدودی باید بگوییم که افغانستان دیگر مورد توجه اصلی نیست. این یک خروج دشوار برای بسیاری از کشورهای کلیدی کمککننده بود. بنابراین، تصمیم برای آنها جهت ادامه حضور در کنار مردم افغانستان و تمرکز بر جوامع در محل برای ارائه حمایتهای بشردوستانه لازم بیشتر از پیش دشوار شده است و تصمیم طالبان برای محدود کردن تحصیل زنان و محدود کردن کار زنان در نهادهای بشردوستانه به این روند کمکی نکرده است.»
معاون دبیر سازمان ملل میگوید بسیاری از مردم با بازگشت طالبان شغل خود را از دست دادند و نیازمند کمکهای بشردوستانه شدند.
طالبان «روز پیروزی» را جشن گرفتند؛ مخالفان: به مبارزه و مقاومت خود ادامه میدهیم
در حالی که طالبان روز ۱۵ آگوست/اوت را «روز پیروزی» دانسته و از آن تجلیل میکنند، گروههایی از فعالان علیه طالبان تجمعات اعتراضی برپا کردهاند. آنها در بیانیههایی از جامعه جهانی خواستند تحریم و فشار به طالبان را افزایش دهند.
در عین حال علیمیثم نظری، مسئول روابط خارجی «جبهه مقاومت ملی افغانستان» که چریکهای آنها در مواضعی با طالبان میجنگند در گفتگو با بیبیسی فارسی میگوید که حملات آنها به طالبان در شهرهای مختلف ادامه دارد.
او مدعی شد که مبارزه آنها علیه حکومت طالبان «گسترش» یافته است.
همچنین جبهه آزادی، گروه دیگری که علیه طالبان میجنگد در بیانیهای گفته است که بر تداوم و گسترش مبارزه «آزادیبخش میهنی در برابر امارت طالبانی کابل» متعهد است. در بیانیه این جبهه آمده است:«جبهه آزادی افغانستان از آوان شکل گیری تا به امروز باور راسخ به این امر دارد که طالبان جز با قدرت و زور به هیچ معیار دیگری تمکین نخواهند کرد و از آنجایی که این گروه دارای خود ارادیت نبوده و به گونه آشکار دستنشانده خارجیان است، بناءً، جبهه راهی جز جنگ در برابر طالب و گفتگو با حامیان اصلی آن در پیشرو ندارد.»