راز قدرت صربیناتور؛ چرا جوانان نمیتوانند جوکوویچ را شکست دهند؟
- نویسنده, جاناتان جوریکو
- شغل, بیبیسی
کمی پس از این که جوکوویچ ۳۵ ساله یکی از بهترین جوانان حال حاضر تنیس جهان را برد و قهرمانی در بیست و دومین گرند اسلم را جشن گرفت، خبرنگاری از گوران ایوانیسویچ، مربی تنیسباز صرب پرسید، قهرمان اوپن استرالیا تا کی میتواند در بالاترین سطح رقابت کند.
پاسخ او احتمالا میتواند اوقات بسیاری از مردان مطرح تور حرفهای تنیس را تلخ کند. ایوانویسویچ که به جوکوویچ در قهرمانی هفت گرند اسلم کمک کرده، گفت: «قطعا تا دو یا سه سال دیگر. سطح او باورنکردنی است. از سیارهای دیگر است و ذهنش به شکلی متفاوت کار میکند.»
جوکوویچ که در ماه مه ۳۶ ساله خواهد شد، در فینال اوپن استرالیا با عملکردی چشمگیر استفانوس سیتسیپاس، حریف ۲۴ ساله خود را شکست داد.
«نوله» در پنج گرند اسلم از هفت گرند اسلم اخیر که در آن بازی کرده، قهرمان شده است، هرچند که در استرالیا کارلوس آلکاراس، تنیس بازی اسپانیایی که بهترین بازیکن نسل آینده تنیس است و تا قبل از این مسابقات شماره یک مردان جهان بود، به دلیل مصدومیت در ملبورن بازی نکرد.
بخش ورزشی بیبیسی تلاش میکند رمز قدرت جوکوویچ مقابل حریفان جوان و عدم توانایی آنها در شکست دادن او را تحلیل کند.
نامی ترسناک در تنیس
تقریبا تمام بازیکنان جوان قبل از مسابقه با جوکوویچ میگویند که او فرقی با بقیه ندارد و آنها با یک بازیکن مسابقه میدهند نه یک نام. اما واقعا چند نفر از آنها به حرفی که میزنند، باور دارند؟
سیتسیپاس یونانی، چهارمین بازیکن در ملبورن بود که دستکم یک دهه از جوکوویچ جوانتر بودند و به او باختند.
در چهار سال اخیر جوکوویچ تنها پنج بازی از ۴۵ مسابقهای را که برابر بازیکنان زیر ۲۳ سال به زمین رفته، باخته است.
جوکوویچ شش بار در فینال هفت گرند اسلم اخیر مقابل بازیکنانی که متولد دهه ۱۹۹۰ میلادی هستند پیروز شد و در این میان فقط دنیل مدودف بود که با سنی کمتر توانست ستاره صرب را در فینال اوپن آمریکا ۲۰۲۱ شکست دهد.
سیتسیپاس از تنگنایی که جوکوویچ برای بازیکنان جوان ایجاد کرده به عنوان «طلسم» یاد کرد. او که در ده مسابقه اخیر به جوکوویچ باخته گفت: «به چشم موضوعی اعصاب خردکن به این ماجرا نگاه نمیکنم. داشتن رقیب و قهرمانی مانند او برای این ورزش مفید است.»
آندری روبلف، بخت پنجم قهرمانی و تامی پل، تنیسباز آمریکایی دیگر بازیکنانی بودند که جوکوویچ به راحتی آب خوردن آنها را در یکچهارم نهایی و نیمهنهایی نخستین گرند اسلم فصل تنیس شکست داد. اما این بازیکنان هنگامی که متوجه شدند که باید با «صربیناتور» مسابقه دهند، چه احساسی داشتند.
روبلف ۲۵ ساله پس از پیروزی در یکهشتم نهایی مسابقات وقتی متوجه شد باید با جوکوویچ بازی کند، خندید و گفت که امیدوار بود او در نیمه دیگر جدول حضور داشت، اما وقتی که در زمین بازی در سه ست متوالی به جوکوویچ باخت، دیگر حالی برای خندیدن باقی نمانده بود.
پل ۲۵ ساله که او هم در سه ست متوالی به جوکوویچ باخت، گفت: «بازیکنان زیادی هستند که احترام فوقالعادهای برای بازی او قائلند. راستش را بخواهید هیچکس دوست ندارد او را در نیمه جدول که خودش بازی میکند، ببیند.»
آلکاراس ۱۹ ساله (راست)، به نظر میرسد بهترین بخت را میان جوانان برای متوقف کردن جوکوویچ در سال ۲۰۲۳ دارد. او در تنها مسابقهای که مقابل جوکوویچ قرار گرفت، او را در نیمهنهایی مسترز مادرید برد
ذهنیت قوی داخل زمین
وقتی اوضاع داخل زمین سخت میشود، موتور جوکوویچ راه میافتد.
این موضوع به خصوص در سختترین لحظات بزرگترین مسابقات کار میکند و دلیل اصلی ۲۲ پیروزی او در ۳۳ باری است که به فینال گرند اسلمها رسیده است.
جوکوویچ در اوپن استرالیا از ۲۹ برک پوینتی (امتیازی که میتواند منجر به پیروزی در گیمی شود که حریف سرویس میزند) که در اختیار داشت، ۲۳ مورد را نجات داد؛ این آمار در فینال مقابل سیتسیپاس دو از سه بود.
تنیسباز یونانی پس از مسابقه گفت که او «شما را مجبور میکند تا آخرین حد توان تلاش کنید.»
سیتسیپاس گفت: «او برای نقطهای که یک روز ما میخواهیم به آن برسیم، خیلی مهم است. هر بار که او به ما پس گردنی میزند، درس خوبی میگیریم.»
«نواک از من بازیکنی به مراتب بهتر ساخت. هر بار که با او بازی کردم، سطح تمرکزم را بالا و بالاتر برد. وقتی مقابل او به زمین میروید، باید درگیر بازی شوید و به آن متعهد بمانید.»
تکنیک و تاکتیک
هرکسی با یک نقشه قبلی وارد بازی با جوکوویچ میشود، اما عملی کردن آن نقشه مقابل بازیکنی با استعداد او، داستان دیگری است.
همان طور که پل پس از بازی نیمهنهایی گفت، جوکوویچ میتواند کاری کند که آنها «خیلی بد» بازی کنند.
تنیسباز آمریکایی در مورد نقشههایش قبل از بازی توضیح داد و این که چگونه جوکوویچ آنها را بیاثر کرد.
پل گفت: «قصد داشتم در لحظاتی از مسابقه از تاکتیک “سرویس و والی” استفاده کنم. حتی یک بار هم نتوانستم. وقتی سرویس اول را میزدم، احساس میکردم که او توپ را نزدیک خط انتهایی زمین برمیگرداند و به صورت خودکار در موقعیت دفاعی قرار میگرفتم.»
«میخواستم به او “دراپ شات” (ضربه آرام و کوتاه لب تور) بزنم، هرگز فرصت آن را پیدا نکردم به این دلیل که توپها را خیلی عمیق برمیگرداند. میخواستم ریتم بازی را با زدن ضربات اسلایس تغییر دهم، سه اسلایس نخستی که در بازی زدم را از دست دادم. به این نتیجه رسیدم که بگذار از بکهند استفاده کنم، نمیتوانم خوب اسلایس بزنم.»
«او نمیگذاشت از ضرباتی که میخواهم استفاده کنم، به این دلیل که کارش را عالی انجام میداد.»
وضعیت بدنی
جوکوویچ از مدتها قبل میدانست که مدیون وضعیت بدنیاش در ادامه حرفه و کسب جامهای مختلف پس از ورود به دهه چهارم زندگی است.
او بارها عامل اصلی موفقیت خودش را رژیم غذایی بدون گلوتن میداند که بالغ بر یک دهه است که از آن استفاده میکند.
جوکوویچ با این که خودش را وگان نمیداند اما از خوردن گوشت، ماهی و سایر محصولات حیوانی خودداری میکند.
چسبیدن به ورزش یوگا و انجام ورزشهای کششی روزانه موجب شده که بدن او انعطافی حیرتانگیز داشته باشد؛ انعطافی که نتیجه آن را میتوان در ضربات شگفتانگیزی که در زمین مسابقه به توپ میزند، دید.
جوکوویچ در حالی که به بدنش کش داده است که یکی از ضربات معروف خود را، این بار در اوپن استرالیا، میزند
ایوانیسویچ میگوید: «روشی که از بدنش مراقبت میکند، رویکردی که نسبت به همه چیز دارد و حساسیتش نسبت به غذایی که میخورد، در سطحی باورنکردنی است.»
پارسال وقتی که جوکوویچ میخواست در مورد دلیل نزدن واکسن کرونا توضیح دهد، گفت: «میخواهد تا جایی که میتواند با نوای بدنش همراهی کند.»
او همچنین گفت: «همیشه شاگرد خوبی در راه سلامت، تندرستی و تغذیه بوده است.»
تطبیق
در حالی که موفقیت نیازمند بررسی دقیق همه چیز است، جوکوویچ اغلب خودش را در میان اتفاقات دراماتیک میبیند؛ چه خودش آن را ساخته باشد و چه دیگران.
پارسال او نتوانست از عنوان قهرمانیاش در استرالیا دفاع کند و به دلیل مشکلات ناشی از عدم تزریق واکسن کرونا از این کشور اخراج شد.
جوکوویچ امسال به رغم آسیبدیدگی عضله ران در ملبورن پارک مسابقه داد، مصدومیتی که به اعتقاد ایوانیسویچ موجب کنارهگیری «۹۰ درصد بازیکنان» میشد.
جوکوویچ گفت: «اگر به دو هفته و نیم قبل برگردیم، با توجه به وضعیت پایم، از میزان شانسی که برای قهرمانی داشتم، خوشم نمیآمد. بعد از آن مسئله فقط این بود که چگونه در هر بازی دوام بیاورم و به مرحله بعدی برسم.»
دیگر سنگی که به سوی او پرتاب شد، قبل از بازی نیمهنهایی روز جمعه مقابل پل بود.
سرجان، پدر نواک بیرون ورزشگاه راد لیور با تعدادی از طرفداران روسی که هوادار ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری این کشور بودند، عکس گرفت. جنجالی که جوکوویچ کنار آمدن با آن را «ناخوشایند» خواند.
با این حال او خودش را با تمام این مشکلات تطبیق داد و توانست با قهرمانی در استرالیا به رکورد رافائل نادال، پرافتخارترین مرد تاریخ تنیس برسد.
جوکوویچ گفت: «باقی ماندن در شرایط مسابقه و حفظ تمرکز در تک تک روزهای مسابقه، انرژی روانی عظیمی میطلبد.»
افرادی زیادی نیستند که معتقد باشند سیتسیپاس، آلکاراس و سایر جوانان به همراه رافائل نادال ۳۶ ساله که با تمام وجود تلاش خواهد کرد برای پانزدهمین بار قهرمان رولان گاروس شود، بتوانند مانع جوکوویچ در راه قهرمانیهای بیشتر مسابقات گرند اسلم شوند.
جوکوویچ میگوید: «البته که ۳۵ سالگی با ۲۵ سالگی فرق دارد، هرچند که من دوست دارم خلافش را باور کنم.»