راستی آزمایی اطلاعات نادرست در مورد زلزله ترکیه؛ از انفجار تاسیسات اتمی تا سونامی

در توییت نوشته شده بود “تایید نشده، آیا این واقعی است؟”.

که البته واقعی نبود.

با جستجو در عکس‌های موتور جستجو و برای دیدن اینکه قبلاً در فضای مجازی منتشر شده‌اند یا نه، مشخص شد که این ویدیو در واقع مربوط به پیامدهای انفجار بیروت در اوت ۲۰۲۰ است که منجر به کشته شدن حداقل ۲۰۰ نفر شد.

توییتر بعداً برچسبی به این توییت اضافه کرد و منشا واقعی آن را روشن کرد.

در ساعات اولیه روز دوشنبه، ویدئویی که ادعا می‌کرد ریزش ساختمان در ترکیه را نشان می‌دهد، در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد و بیش از یک میلیون بازدید در توییتر داشت.

با این حال، جست‌وجوی فریم‌های کلیدی این ویدیو در گوگل نشان داد که این کلیپ در واقع فروریختن مرگبار آپارتمانی سِرفساید فلوریدا در ژوئن ۲۰۲۱ را نشان می‌دهد، فیلمی که در آن زمان به طور گسترده به اشتراک گذاشته شد.

امید جلیلی، کمدین ایرانی-بریتانیایی، ویدئویی را در حساب توییتر خود به اشتراک گذاشت که ادعا می‌کرد «سونامی پس از زلزله در سواحل ترکیه» رخ داده است. این ویدیو نزدیک به ۳۰۰ هزار بار دیده شد.

این ویدئو موج عظیمی را نشان می‌داد که ساختمان‌های کنار ساحل را احاطه کرده و مردم برای نجات جان خود می‌دوند.

اما باز هم با مطالعه اسکرین شات از فیلم و جستجو در اینترنت مشخص شد که این کلیپ در واقع به سپتامبر ۲۰۱۸ بازمی‌گردد و متعلق به اندونزی است.

این ویدیو نشان می‌داد که پس از یک زمین لرزه ۷.۵ ریشتری که جزیره سولاوسی را لرزاند، سونامی ایجاد شد که به شهر ساحلی پالو آسیب رساند.

بعد از اینکه کاربران به او در این باره گفتند، آقای جلیلی دوباره توییت کرد و گفت: «می‌دانم که این دیروز ترکیه نبود… اواخر شب که احساساتی شده بودم آن را از منابعی که معمولا موثق هستند، توییت کردم.»

پست دیگری در توییتر ویدیویی بود که نشان می‌داد داربست یک ساختمان بلند به زمین می‌افتد.

در این توییت به اشتباه ادعا شد که این وضعیت به خاطر زلزله در ترکیه به وجود آمده است و در چندین پلتفرم به اشتراک گذاشته شد و صدها هزار بازدید به دست آورد. این ویدئو در واقع مربوط به یک حادثه در ژاپن در سال ۲۰۱۶ است.

این ویدیو را همان کاربری پست کرد که پیشتر تصاویر انفجار بیروت را به زلزله ترکیه نسبت داده بود.

تصویری از سگی که روی آوار افتاده و پنجه‌اش کنار دستی که از آوار بیرون زده است، پس از زلزله به اشتراک گذاشته شد که با عنوان «عکس دلخراش روز» و هشتگ ترکیه همراه بود.

این تصویر تاکنون بیش از ۱.۴ میلیون بار دیده شده است.

اما تصویریابی معکوس با استفاده از فناوری رایگان در دسترس گوگل لنز به عکس مشابهی در یک وب سایت آرشیوی عکس با عنوان «سگ به دنبال افراد مجروح در خرابه‌ها پس از زلزله می‌گردد» منجر ‌شد. قدمت این تصویر به اکتبر ۲۰۱۸ برمی گردد و ثابت می‌کند که هیچ ارتباطی با زلزله این هفته ندارد.

گزارش توسط شایان سرداری زاده، مرلین توماس و آدام رابینسون