رقابت چین و آمریکا باعث رونق سرمایه‌گذاری در تکنولوژی فضایی شده است

اشاره او به پروژه اسپیس اکس ایلان ماسک است که در سال ۲۰۲۱ با قراردادی سه میلیارد دلاری (۲.۴ میلیارد پوندی) فضاپیمایی ماه نشین ساخت و توسعه و تولید پرقدرت‌ترین راکتی که تابه‌حال ساخته‌شده است را شروع کرد.

شرکت‌های خصوصی دیگر نیز از این رقابت فضایی سود می‌برند. در اوایل امسال ناسا قراردادی ۳.۴ میلیارد دلاری برای همکاری با پروژه بلو اوریجین جف بزوس امضا کرد. این قرارداد هم برای ساخت یک فضاپیمای ماه نشین بود اما باهدف فرود بر ماه در سال‌های دورتر.

این دو شرکت فقط دو نمونه از شرکت‌های فراوانی هستند که از قراردادهای میلیارد دلاری با دولت سود می‌برند. این سرمایه‌ای است که دولت حاضر است برای جلو افتادن از چین هزینه کند. البته این رقابت فضایی تنها بخشی از تنش‌های فراگیرتر بین این دو کشور به‌عنوان دو قدرت برتر اقتصادی جهان است.

اواخر ماه اوت امسال، هند چهارمین کشوری شد که توانست فرود نرمی بر سطح ماه داشته باشد. هند اولین کشوری است که توانست به قطب جنوب ماه برسد.

با وجود این موفقیت‌های هند، ناسا همچنان بیشتر مراقب پیشرفت برنامه‌های فضایی چین است.

چین تنها کشوری است که ایستگاه فضایی متعلق به خودش را دارد. این کشور توانسته نمونه‌هایی از ماه را به زمین بیاورد و برنامه‌هایی برای رسیدن به نقاط قطبی ماه دارد.

تمام این پیشرفت‌ها آقای نلسون را نگران کرده است: «نگرانی من این است که موفق به کشف آب در قطب جنوب ماه شویم و چین بتواند زودتر از ما به آنجا برسد و ادعا کند آن منطقه مال آن‌ها است و بگوید شما نمی‌توانید وارد بشوید واینجا مال ما است.»

آقای نلسون می‌گوید رفتار چین در مورد ساخت جزایر مصنوعی برای ادعای مالکیت در مورد دریای جنوبی چین، این نگرانی را تأیید می‌کند.

آقای نلسون در ضمن اشاره می‌کند چین توافقنامه آرتمیس که با رهبری ایالات‌متحده آمریکا سعی دارد عملکرد کشورها در فضا را قاعده‌مند کند را امضا نکرده است.

چین می‌گوید به اکتشافات صلح‌آمیز در فضا متعهد است و نگرانی‌های ایالات‌متحده در مورد فعالیت‌های فضایی خود را با این توضیح که آمریکا قصد لکه‌دار کردن تلاش‌های عادی و منطقی چین در فضا را دارد، بی‌مورد دانسته است.

این رقابت فضایی منجر به سرمایه‌گذاری‌های عظیم ناسا شده است. ناسا می‌گوید تا پایان سال ۲۰۲۱ هزینه‌های این آژانس حدود ۷۱.۲ میلیارد دلار از اقتصاد ایالات‌متحده بوده است. این مبلغ در سال گذشته تا ۱۰.۷ درصد افزایش داشته است.

هرچند قرارداد با شرکت‌های معروفی مانند اسپیس اکس در صدر اخبار قرار می‌گیرند اما سرمایه‌گذاری‌های ناسا بردی بیشتر از این‌ها در اقتصاد ایالات‌متحده آمریکا دارد.

آقای نلسون می‌گوید: «یک‌چهارم بودجه ما به شرکت‌های کوچک می‌رسد.»

شنید او سالیوان، یکی از مهندسان سابق در ناسا که حالا استاد اقتصاد فضایی در دانشگاه اقتصاد هاروارد است می‌گوید این سرمایه‌گذاری رشد این شرکت‌های کوچک مخصوصاً شرکت‌های تازه‌کار (استارت آپ) را سرعت می‌بخشد.

معمولاً دولت نقش مشتری اول شرکت‌های تازه‌کار را دارد و این قرارداد اولیه با دولت به آن‌ها کمک می‌کند سراغ سرمایه‌گذاران خصوصی بروند و سرمایه بیشتری برای پروژه‌های خود جذب کنند.

خانم او سالیوان می‌گوید: «بیشتر وقت‌ها درباره سرمایه‌گذاری‌ها پرخطر و سهام خصوصی حرف می‌زنیم اما واقعیت این است که نقش دولت در این موارد اگر مهم‌تر نباشد، به همان اندازه اهمیت دارد.»

مسابقه بازگشت به ماه ممکن است جذابیت زیادی داشته باشد اما در کنار آن، توانسته باعث رشد انفجاری و سودآور بسیاری فعالیت‌های فضایی شود.

در سال ۱۹۵۷ روسیه در اولین مسابقه فضایی با ایالات‌متحده، اولین کشوری شد که توانست ماهواره‌ای را در مدار قرار دهد. هم‌اکنون، طبق گزارش آژانس فضایی اروپا، حدود ۱۰۵۰۰ ماهواره در مدار کره زمین در حال حرکت‌اند.

چاد اندرسون بنیان‌گذار شرکت سرمایه‌گذاری اسپیس کپیتال، اعتبار زیادی برای شرکت اسپیس اکس در توسعه صنایع فضایی قائل است.

او می‌گوید: «تنها دلیلی که ما امروز می‌توانیم در مورد فضا به‌عنوان یک موقعیت سرمایه‌گذاری صحبت کنیم، وجود اسپیس اکس است. ۱۰ تا سال پیش که اسپیس اکس اولین پرواز خصوصی خود را به فضا انجام داد، کل بازار به شکل انحصاری در دست دولت بود.»

بر اساس گزارش مرکز مطالعاتی برایس تک، بیش از نیمی از ماهواره‌هایی که در اطراف زمین هستند، در سه سال اخیر در مدار قرارگرفته‌اند.

این افزایش تعداد به لطف تلاش دو شرکت بوده است: شرکت وان وب و دیگری شرکت استارلینک متعلق به ایلان ماسک.

آقای اندرسون توضیح می‌دهد: «اقتصاد فضایی بسیار گسترده‌تر از موشک‌ها و بخش سخت‌افزاری ماهواره‌ها است. ستون فقرات پنهان سفرهای فضایی است که اقتصاد جهانی را تغذیه می‌کند و نیرو می‌بخشد.»

به اعتقاد آقای اندرسون، با گسترش تعداد ماهواره‌ها در مدار زمین تعداد روزافزونی از شرکت‌ها، راه‌هایی برای استفاده از داده‌هایشان پیدا می‌کنند. ازجمله در حوزه کشاورزی، بیمه و صنایع وابسته به دریانوردی.

یکی از دیگر از بازیگران مهم صحنه اقتصاد فضایی شرکت راکت لب است که در نیوزیلند فعال است.

این شرکت که رقیب اول شرکت اسپیس اکس است تاکنون موفق شده ۴۰ پرتاب ماهواره برای مشتریانش که ناسا و دیگر ارگان‌ها دولتی ایالات‌متحده هم در میان آن‌ها هستند، انجام دهد.

پیتر بک مؤسس این شرکت در ابتدا مهندس ماشین لباسشویی بود که توانست خودش را به‌جایی برساند که موشک روانه فضا کند. او می‌گوید آنچه هم‌اکنون شاهدش هستیم تنها نوک قله کوه یخ فرصت‌های مالی است که در فضا وجود دارد.

او می‌گوید: «پرتاب موشک یک فرصت ۱۰ میلیارد دلاری است. پس‌ازآن زیرساخت ماهواره‌ها که خود فرصتی ۳۰ میلیارد دلاری هستند و بعد برنامه‌ها و اپلیکیشن های مختلف مربوط که بازهم فرصتی ۸۳۰ میلیارد دلاری خواهند بود.»

آقای بک تنها کسی نیست که چنین قراردادهای گرانی در دست دارد. بانک مورگان استنلی که یکی از بانک‌های سرمایه‌گذاری در ایالات‌متحده است پیش‌بینی کرده است که صنعت فضا در سراسر جهان می‌تواند چنان رشد کند که ارزش آن تا سال ۲۰۴۰ به ۱ تریلیون دلار برسد.

اما قدم‌های بعدی برای این شرکت‌های خصوصی فعال در صنعت فضا چیست؟

آقای بک در مورد فرصت‌هایی که ممکن است در ماه وجود داشته باشد و خصوصاً استخراج معادن با احتیاط نظر می‌دهد:

«در حال حاضر رفتن به ماه، استخراج معدن و برگرداندن آنچه استخراج‌شده به زمین از جهت اقتصادی به‌صرف نیست.»

بیل نلسون مدیر ناسا می‌گوید امکانات زیادی برای تحقیقات پزشکی وجود دارد. او به تحقیق بسیار مفیدی که درباره رشد کریستال‌ها در ایستگاه بین‌المللی فضایی و توسط شرکت دارویی مرک انجام شد اشاره می‌کند. این تحقیق به مطالعه و ساخت داروی جدیدی برای سرطان کمک کرد.

او همچنین می‌گوید تولید فایبر اپتیک در شرایط فقدان جاذبه ممکن است بهتر انجام شود.

«درنهایت آنچه شاهدش خواهیم بود رشد کسب‌وکارهایی است که نه روی زمین بلکه در مدارهای نزدیک به زمین فعال خواهند بود.»