منبع تصویر، Sacha Myers / Save the Children
صندوق نجات کودکان به مناسبت روز جهانی سلامت روان هشدار داده است که افغانستان در آستانه یک فاجعه در این زمینه قرار دارد، زیرا بحران اقتصادی و دهه‌ها درگیری، صدمات خطرناکی بر سلامت روان کودکان و بهزیستی روانی-اجتماعی آنها وارد کرده است.
در گزارش اخیر این نهاد همچنین آمده که از هر چهار دختر یک دختر علائم افسردگی یا اضطراب داشته‌اند و دو سوم کودکان گفته‌اند که احساسات منفی از جمله احساس نگرانی بیشتر، غمگینی بیشتر و عصبانیت بیشتری دارند.
این نهاد گفته که از هر چهار کودک و بزرگسال تنها یک نفر درمان مورد نیاز فوری خود در این زمینه را دریافت می‌کند، در حالی که بسیاری از آنها ممکن است بهبود نیابند و با عواقب طولانی مدت مواجه شوند.
این نهاد بین‌المللی افزوده که کودکان در افغانستان تحت فشارهای روحی و روانی فزاینده‌ای قرار دارند، زیرا آنها بار بدتر شدن بحران در افغانستان را تحمل می‌کنند.
«بسیاری از آنها شب‌ها گرسنه به رختخواب می‌روند، مدرسه/مکتب را رها می‌کنند تا کار کنند و خانواده خود را تامین کنند، عزیزان خود را به دلیل کمبود مراقبت‌های بهداشتی از دست داده‌اند و امید بسیار کمی به آینده دارند.»
تخمین زده می‌شود که حدود ۴ میلیون و ۴۶۰ هزار کودک و بزرگسال در افغانستان به حمایت در زمینه سلامت روان و حمایت‌‌های روانی اجتماعی نیاز دارند، اما بر اساس داده‌های جدید تاکنون تنها یک میلیون ۳۰۸ هزار نفر توانسته‌اند به خدمات و درمان دسترسی داشته باشند.
برخی والدین به این نهاد گفته‌اند که به دلیل خشونت‌ها و فشارهای مالی جاری بر خانواده‌هایشان، تغییرات نگران‌کننده‌ای در رفتار فرزندانشان از جمله گریه‌های غیرقابل کنترل، کابوس‌های شبانه، پرخاشگری و خودآزاری دیده‌اند.
این نهاد تصریح کرده که اکثر کودکان و بزرگسالانی که به خدمات حمایت روانی اجتماعی نیاز دارند نمی‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند زیرا این خدمات در جوامع آنها وجود ندارد. سیستم‌های مراقبت بهداشتی و حمایت از کودکان در افغانستان مدت‌هاست که با کمبود منابع مواجه بوده‌اند و تسهیلات اغلب فاقد کارکنان و منابع واجد شرایط هستند.
خانواده‌ها همچنین برای پرداخت هزینه‌های درمان و هزینه حمل و نقل با مشکل مواجه هستند.
به گفته صندوق نجات کودکان اگرچه درگیری در افغانستان در سال گذشته کاهش یافته است، کودکان همچنان با عواقب خشونتی که در گذشته شاهد بوده‌اند، از جمله از دست دادن عزیزانشان دست و پنجه نرم می‌کنند. کودکان در مراکز آموزشی نیز در معرض حملات مرگباری هستند.
«محدودیت‌های طالبان بر فشارها افزوده»
منبع تصویر، EPA
همچنین محدودیت‌های جدید اعمال‌شده از سوی طالبان بر سلامت روان کودکان به‌ویژه دختران تأثیر گذاشته است.
بسیاری از دختران از مدرسه/مکتب، معاشرت و رفتن به پارک‌ها و مغازه‌ها محروم شده‌اند. بحران اقتصادی همچنین برخی از دختران را مجبور به ازدواج زودهنگام کرده است زیرا والدین آنها برای تغذیه سایر فرزندان خانواده به پول نیاز دارند.
در همین حال دیده‌بان حقوق بشر امروز در بیانیه‌ای گفت که دولت‌ها، آژانس‌های سازمان ملل و سازمان‌های بشردوستانه باید گام‌های مشخصی برای توسعه و سرمایه‌گذاری در حمایت روانی اجتماعی برای افرادی که از درگیری‌های مسلحانه آسیب دیده‌اند، بردارند.
دیده‌بان حقوق بشر هشدار داده که خشونت‌های ناشی از جنگ می‌تواند منجر به پریشانی روانی، افسردگی، اضطراب و ضربه روحی-روانی ماندگار (PTSD) در افراد شود. تحقیقات دیده‌بان حقوق بشر در کشورهایی از جمله افغانستان نشان داده است که مردم، به ویژه زنان و افراد دارای معلولیت، اغلب در دسترسی به خدمات بهداشت روان با موانع و محدودیت مواجه هستند.
