سالگرد اعتراض‌های ایران؛ «نهادهای امنیتی به روی اساتید دانشگاه شمشیر کشیده‌اند»

یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران که برای جلوگیری از برخورد نیروهای امنیتی نامش فاش نمی‌شود، در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفت که تنها امضای یک بیانیه گروهی موجب شد تا گروه بزرگی از اساتید دانشکده فنی دانشگاه تهران احضار و تهدید شوند.

اشاره این استاد دانشگاه به بیانیه‌ بیش از یکصد تن از اساتید دانشکده فنی دانشگاه تهران است که در آبان ماه پارسال، در اعتراض به حمله نیروهای لباس شخصی به دانشگاه تهران در آبان ماه پارسال منتشر شد. اساتید دانشکده فنی دانشگاه تهران در این بیانیه ضمن شرح جزییات حمله، خواستار آزادی دانشجویان زندانی شده بودند.

به گفته یکی از اساتید دانشگاه تهران، از زمان انتشار این بیانیه، موجی از فشارهای گسترده بر امضاکنندگان آغاز شد که با توجه به موقعیت و شرایط استخدامی هرکدام از آن‌ها متفاوت بود، اما به طور کلی، با هدف مرعوب کردن آن‌ها پیگیری می‌شد.

او می‌گوید: «بعد از صدور بیانیه اساتید دانشکده فنی دانشگاه تهران در ۱۲ آبان سال گذشته، دستکم ۱۵ استاد به حراست و ۱۵ تن دیگر به هیات انتظامی اعضای هیات علمی دانشگاه احضار شده‌اند. برخی اساتید از سوی حراست حتی به بازداشت از سوی نهادهای امنیتی تهدید شدند.»

برخی از این اساتید که با قراردادهای پیمانی در دانشگاه تدریس می‌کنند و در آستانه تبدیل شدن به کارمند رسمی قرار داشته‌اند، تهدید شده‌اند که اگر تعهدنامه‌هایی را در حراست امضا نکنند، این فرصت شغلی را از دست خواهند داد.

این استاد دانشگاه می‌گوید: «پرونده ارتقای مرتبه علمی آن‌ها که به حراست تعهد ندادند، تا امروز معطل مانده است. به یکی دیگر از اساتید برای تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی، برای نوشتن توبه در فضای مجازی بابت نوشتن بیانیه اساتید دانشکده فنی فشار آوردند که او هم قبول نکرد.»

«ارتقای مرتبه علمی» برای اساتید دانشگاه‌ها به موقعیتی گفته می‌شود که آن‌ها به خاطر فعالیت مختلف آموزشی و پژوهشی از یک رتبه نظیر مربی، استادیار یا دانشیار به رتبه‌ای بالاتر دست پیدا می‌کنند. کسب این مدارج حرفه‌ای برای بقا در موقعیت حرفه‌ای تدریس در دانشگاه تقریباً ضروری است.

از آن سو کسب «امتیاز» سالانه به دلیل فعالیت آموزشی و پژوهشی برای اساتید رسمی عضو هیات علمی دانشگاه‌ها ضروری است و در صورتی که به هر دلیل هیچ امتیازی کسب نشده یا امتیاز آن‌ها در حد مورد نیاز نباشد، می‌تواند به بازنشستگی پیش از موعد آن‌ها منجر شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران می‌گوید: «شماری دیگر از امضا کنندگان این بیانیه‌ها که اساتید پیمانی دانشگاه هستند، درست همزمان با موعد تمدید قرارداد برای دادن تعهد توسط حراست احضار شدند. برخی دیگر که به خاطر تالیف مقالات پژوهشی از جمله مثلا در جشنواره بین الملل به خاطر برقراری ارتباطات علمی با دانشگاه‌های بقیه کشورها شایسته تقدیر شناخته شدند، از فهرست دریافت جوایز حذف شدند. یا شماری دیگر از همکاران با کارشکنی برخی مسئولان دانشگاه تهران از فرصت مطالعاتی محروم شدند.»

همکاری معاونت‌های مختلف دانشگاه‌ها در برخورد با اساتید هم روند این برخوردها را پیچیده‌تر می‌کند: «در روزها و ماه‌های ابتدای اعتراضات سال گذشته، که بسیاری از دانشجویان در حال اعتصاب بودند، معاونت‌های آموزش بسیاری از دانشکده‌های دانشگاه تهران با فشار بر اساتید، از آن‌ها اسامی دانشجویانی را که بر سر کلاس حاضر نشدند خواستند. برخی اساتید که این اسامی را ارائه کرده‌اند از برخورد گریختند، ولی آن دسته از همکارانی که در مقابل این فشارها مقاومت کردند، بعداً با سوء استفاده از همین آئین نامه‌های حرفه‌ای با برخوردهای مختلف رو به رو شدند.»

جدا از این موارد که به اساتیدی مربوط می‌شوند که وزارت علوم، تحقیقات، فناوری یا وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی به آن‌ها تعهد حرفه‌ای دارد، تعداد پر شماری از اساتید حق التدریس هم در ماه‌های گذشته و در سکوت خبری از تدریس محروم شده‌اند.

در میان اساتیدی که موقعیت‌های بالاتری دارند و علاوه بر اعتبار علمی، با قراردادهای رسمی در دانشگاه تدریس می‌کنند، شکل فشارها گاه متفاوت است. یکی از مهم‌ترین روش‌های برخورد با این گروه، بازنشستگی اجباری آن‌هاست.

به گفته استاد دانشگاه تهران که در ارتباط با فشارها بر اساتید این دانشگاه با بی‌بی‌سی مصاحبه کرد، در میان امضاکنندگان بیانیه اساتید دانشکده فنی، سه تن از اعضای هیات علمی این دانشگاه با خطر بازنشستگی اجباری روبه‌رو شدند.

او می‌گوید: «دانشگاه تهران تصمیم به بازنشستگی اجباری سه نفر از اساتید هیات علمی، دو نفر از دانشکدگان فنی و یک نفر از دانشکده دامپزشکی گرفت. این تصمیم دست کم برای دو نفر از این اساتید به دنبال تهیه و امضای بیانیه‌های اعتراضی اساتید دانشکده فنی به سرکوب دانشجویان این دانشکده گرفته شده است. نفر سوم از اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی و امضا کننده نامه‌ای است که اساتید کل دانشگاه تهران خطاب به مقیمی رئیس این دانشگاه، در اعتراض به برخوردهای خشن با دانشجویان معترض نوشتند.»

در تصویر مصوبه هیات امنای دانشگاه تهران که به دست بی‌بی‌سی رسیده، دیده می‌شود که تلاش برای بازنشسته کردن این اساتید، یک بار در اسفند سال گذشته و پیش از تعطیلات نوروزی، و یک بار هم در تیر ماه امسال هم در آستانه تعطیلات تابستانی دانشگاه به جریان افتاده است.

بر اساس متن مصوبه هیات امنای دانشگاه تهران، گفته شده مجاز است بازنشستگی این سه نفر، تا پایان تیر ماه سال جاری اجرایی شود. مشخص نیست آیا هیات امنای دانشگاه تهران که پیش‌تر در برابر موج اعتراض اساتید دو بار اجرای این مصوبه را به تعویق انداخت، بار دیگر با تمدید مهلت آن تلاش خود را ادامه خواهد داد یا خیر.

از این سه عضو هیات علمی، قبلاً برای دادن تعهد کتبی فشار آوردند که آن‌ها با دادن این تعهد موافقت نکردند. فشارهای از این دست برای بسیاری از اساتیدی که بیانیه‌های اعتراضی را امضا کردند وارد شده است.

تبصره سوم ماده ۶۲ «آئین نامه استخدامی اعضای هیأت علمی» به روسای دانشگاه‌ها این اختیار را داده که در «موارد خاص» و به «پیشنهاد» او و تأیید هیات امنای امنای دانشگاه‌ها، «با توجه به مرتبه علمی» و بدون درخواست بازنشستگی از سوی اساتید و حتی بدون در نظر گرفتن شرایط سنی، بازنشستگی اجباری آن‌ها بررسی شود.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه تهران، مدیران این دانشگاه برای بازنشستگی اجباری این سه تن، از ابهام موجود در این تبصره بهره بردند: «در تبصره یاد شده، بدون اشاره به رکود علمی یا هر دلیل دیگری، صرفاً با اشاره به موارد خاص، به رئیس دانشگاه اجازه داده شده با ارجاع پرونده آموزشی و پژوهشی اساتید به هیات امنای دانشگاه زمینه بازنشستگی آن‌ها را فراهم کند. همه این‌ها در حالی است که این سه استاد امضا کننده بیانیه‌های اعتراضی از اعضای برجسته هیات علمی دانشکده‌های خود هستند و در برخی سال‌ها امتیاز ممتازی را به خاطر فعالیت خود دریافت کرده‌اند. در واقع مدیران دانشگاه با استفاده از ابهام موجود در این بند قصد اعمال کردن مقاصد سیاسی خود را دارند.»

به گفته این عضو هیات علمی، محمد مقیمی رئیس این دانشگاه در برابر اعتراضات همکاران خود به این تصمیم رسما اعلام کرده «مجوز» این فشارها بر اساتید از سوی شورای امنیت کشور به ریاست وزیر کشور صادر شده است: «ما از طریق ارتباط‌هایی که با برخی روسای دانشگاه‌ها در سایر شهرستان‌ها هم داریم، متوجه شدیم آن‌ها هم تهدید شدید شورای امنیت کشور و مجوز این نهاد امنیتی را بهانه این برخوردهای جدید با اساتید قرار داده‌اند.»

این نخستین بار نیست که روسای دانشگاه‌ها برای برخورد با دانشجویان و اساتید منتقد، از مجوز شورای امنیت کشور به ریاست وزیر کشور سخن می‌گویند.

محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، فرهاد رهبر رئیس دانشگاه تهران در دولت محمود احمدی نژاد، علیرضا زاکانی شهردار تهران و برخی چهره‌های حکومتی دیگر در میان اعضای هیات امنای دانشگاه تهران هستند که پیشنهاد بازنشستگی اجباری سه عضو هیات علمی را به تصویب رساندند.