سه نامزد ریاستجمهوری ترکیه کیستند؟
در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴ مه، ۲۴ اردیبهشت، در ترکیه سه نامزد با هم رقابت میکنند.
رجب طیب اردوغان، رییسجمهور فعلی ترکیه از طرف ائتلاف جمهور و کمال قلیچدار اوغلو از سوی ائتلاف ملت نامزد شدهاند.
از میان سایر نامزدها هم دو نفر با جمع کردن بیش از صد هزار امضای مورد نیاز به انتخابات راه یافتند؛ محرم اینجه، سیاستمدار ناسیونالیست چپ میانه، بیش از ۱۱۴ هزار و سنان اوغان، سیاستمدار ملیگرای راست، بیش از ۱۱۱ هزار امضا جمع کردند.
آقای اینجه کنارهگیری خود را اعلام کرده است.
برای تعیین شماره نامزدها در برگه رای به این ترتیب قرعهکشی شد: رجبطیب اردوغان شماره یک، محرم اینجه شماره ۲، کمال قلیچدار اوغلو شماره ۳ و سنان اوغان شماره ۴.
رجب طیب اردوغان
رییسجمهور ترکیه و رئیس حزب عدالت و توسعه که دو دهه در مسند قدرت بوده، برای سومین بار نامزد انتخابات ریاستجمهوری میشود در حالی که با برنامههای اقتصادی غیرمعمول و تورم ناشی از آن و تبعات زلزله مرگبار پارسال، چالشهایی جدی در راه تداوم قدرتش به وجود آمده است.
او برای دومین بار در انتخابات ریاست جمهوری نامزد مشترک ائتلاف جمهور است. ائتلافی که از اتحاد حزب عدالت و توسعه و حزب راستگرای حرکت ملی تشکیل شده است.
گروههای پارلمانی این دو حزب ۱۶ مارس در جلسه غیرعلنی آقای اردوغان را به عنوان نامزد مشترک اعلام کردند. حزب اسلامگرا و ناسیونالیست افراطی اتحاد بزرگ، و حزب اسلامگرای کرد به نام مطالبه آزاد هم اعلام کردهاند از آقای اردوغان حمایت میکنند.
او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ میلادی ۵۱.۷۹ درصد آرا و در انتخابات ۲۰۱۸ میلادی ۵۲.۵۹ درصد آرا را به دست آورد.
آقای اردوغان ۶۹ ساله از ۱۹۹۴ به مدت چهار سال شهردار استانبول بود و سپس پلههای قدرت را تا راس طی کرد. در سال ۲۰۰۱ حزب عدالت و توسعه را پایه گذاشت و سال بعد در انتخابات پیروز شد.
از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ میلادی نخستوزیر بود و سپس رییسجمهور شد. در سال ۲۰۱۷ با استفاده از رفراندوم نظام پارلمانی ترکیه را به نظام ریاستی تغییر و اختیارات رییسجمهور را در لغو مصوبات پارلمان افزایش داد.
از یک تلاش برای کودتا در سال ۲۰۱۶ موفق بیرون آمد. قدرت او در سیاست ترکیه به اندازهای بوده که در صد سال گذشته سابقه نداشته است.
کمال قلیچداراوغلو
او رقیب اصلی اردوغان در انتخابات ریاستجمهوری است. شش حزب جمهوریخواه خلق، نیک، دموکراسی و پیشرفت، آینده و سعادت در قالب ائتلاف ملت حامی نامزد ۷۴ ساله انتخابات هستند.
کمال قلیچداراوغلو از سال ۲۰۰۷ رهبر بزرگترین حزب لائیک ترکیه به نام حزب جمهوریخواه خلق بوده است؛ قدیمیترین حزب سیاسی ترکیه که کمال آتاتورک آن را تاسیس کرد.
او که گاهی به دلیل شباهت چهره با عنوان «گاندی ترکیه» خوانده میشود، وعده داده کشور را متحول و با اجماع سیاسی و مشورت اداره خواهد کرد. از هر لحاظ نقطه مقابل اردوغان است از جمله حرف زدنش با لحن آرام.
اقتصاددان و سیاستمدار کهنهکار است و در نظرسنجیها با اختلاف بسیار کم از اردوغان جلو افتاده است. انتظار میرود در صورت پیروزی در انتخابات سیاستهای اقتصادی و نرخ بهره را تغییر دهد و وعده داده که ترکیه را دوباره به نظام پارلمانی بازخواهد گرداند.
زلزله مرگبار ترکیه و نارضایتی از وضعیت اقتصادی فرصت خوبی برای قلیچداراوغلو بود تا انتقادهای تندی را علیه «فساد» دولت اردوغان و رعایتنکردن مقررات ایمنی ساختمانها مطرح کند.
آقای قلیچداراوغلو گفته متعهد به آزادی بیان و رسانهها و حکومت قانون است و در صورت پیروزی در انتخابات قانون مجازات توهین به رییسجمهور را لغو خواهد کرد. قانونی که بر اساس آن شماری از منتقدان اردوغان محاکمه شدند.
سنان اوغان
منبع تصویر، Getty Images
سنان اوغان ۵۵ ساله در بین چهار نامزد کمترین شانس را برای پیروزی دارد. ائتلاف آتا متشکل از سه حزب افراطی ملیگرا شامل اتحاد ترکیه، وطن من و ظفر از او حمایت میکند.
آقای اوغان در سالهای بین ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ نماینده پارلمان بوده است. او با حمایت حزب حرکت ملی وارد پارلمان شد؛ حزبی که اکنون با حزب عدالت و توسعه در حمایت از اردوغان ائتلاف کرده است.
او سال ۲۰۱۵ از این حزب اخراج شد و با طرح شکایت در دادگاه دوباره به حزب بازگشت. اما بار دیگر در سال ۲۰۱۷ اخراج شد چون اعلام کرده بود به رفراندوم اردوغان برای برقراری نظام ریاستی رای منفی خواهد داد. آن زمان حزب حرکت ملی گفت که رفتارش «به طور جدی به اتحاد در حزب صدمه میزند».
به عنوان یک ناسیونالیست سرسخت، سیاست خارجی او حذف روز استقلال یونان از تقویم و توجه ویژه ترکیه به کشورهای ترک آسیای میانه شامل جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان است.
محرم اینجه (نامزدی که کنار رفت)
محرم اینجه ۵۹ ساله، نامزد حزب مملکت بود و هیچ ائتلاف دیگری از او حمایت نکرد.
آقای اینجه امروز ۱۱ مه از شرکت در انتخابات انصراف داد.
او در انتخابات سال ۲۰۱۸ میلادی مقابل اردوغان ۳۰.۶۴ درصد آرا را به دست آورد. در آن انتخابات از طرف حزب اپوزیسیون جمهوریخواه خلق نامزد شده بود که اکنون حامی قلیچداراوغلو است.
آقای اینجه بعد از جدا شدن از حزب جمهوریخواه خلق، حزب مملکت را تاسیس کرد. این حزب به عنوان یک حرکت اعتراضی علیه کمال قلیچداراوغلو در راس حزب جمهوریخواه خلق ایجاد شد.
اما در یک برنامه تلویزیونی گفت در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم از قیلچداراوغلو در مقابل اردوغان حمایت خواهد کرد. آنها با هم دیداری هم برگزار کردند و بعد از آن آقای اینجه در پاسخ به تقاضای کسانی که خواستار کنارهگیری او به نفع قلیچداراوغلو بودند، گفت قرار نیست از انتخابات انصراف بدهد. (او در نهایت انصراف داد.)
او گفته هدفش کنار گذاشتن اردوغان از قدرت است.
وعدههای انتخاباتی آقای اینجه شامل برقراری حکومت قانون و آزادی مطبوعات، توسعه اقتصادی ترکیه و توجه به صنعت جهانگردی و صلح و امنیت است.