سیف العدل: درباره «رهبر بعدی» احتمالی القاعده چه می‌دانیم؟

او متهم به دست داشتن در بمب‌گذاری‌های همزمان سفارت‌های آمریکا در تانزانیا و کنیا در اوت ۱۹۹۸ است که منجر به کشته شدن بیش از ۲۲۰ نفر شد. 

اما اين نیز گزارش شده است که او با حملات ۱۱ سپتامبر در نیویورک و واشنگتن مخالف بوده است.

در سندی از فوریه ۲۰۲۱، محققان آکادمی نظامی ایالات متحده، معروف به وست پوینت، ادعا کردند که العدل و دیگر شخصیت‌های ارشد القاعده – به درستی – می‌ترسیدند که حمله‌ای در مقیاس بزرگ به خاک آمریکا پاسخی شدید برانگیزد که می‌تواند شامل حمله به افغانستان باشد که در آن زمان پناهگاهی امن برای عوامل القاعده بود. 

العدل در گذشته مطالب مبسوطی در مورد موضوعات مختلف از جمله «امنیت و اطلاعات»، جنگ و انقلاب‌ها نوشته است.

اطلاعات در مورد زندگی قبل از القاعده رهبر احتمالی این گروه بسیار کم است. به گفته اف‌بی‌آی، العدل در ۱۱ آوریل ۱۹۶۳ یا سه سال قبل آن در سال ۱۹۶۰ به دنیا آمده است. 
او علیرغم موقعیتش در القاعده، تا حد زیادی در تبلیغات این گروه حضوری کمرنگ داشته است.
در مورد هویت واقعی او نیز تردیدهایی وجود دارد. نام او سیف العدل (شمشیر عدالت به عربی) احتمالاً یک نام مستعار چريکی است.

محققان وست پوینت ادعا می‌کنند که العدل اغلب با محمد ابراهیم مکاوی، سرهنگ سابق نیروهای ویژه مصر اشتباه گرفته می‌شود.

معروف است که او در دهه ۱۹۸۰ در کنار بن‌لادن و در زمان تأسیس القاعده علیه اشغال افغانستان توسط شوروی جنگیده است.

العدل بعداً به سومالی نقل مکان کرد و در آنجا به آموزش شبه نظامیانی کمک کرد که با مداخله ایالات متحده در جنگ داخلی سومالی مبارزه می‌کردند. آن کارزار به دلیل حادثه‌ای معروف شد که در آن دو هلیکوپتر آمریکایی «ام‌اچ-۶۰ شاهین سیاه» توسط موشک‌هایی در موگادیشو سرنگون شدند. این حمله بعداً موضوع فیلم پرفروش هالیوودی «سقوط شاهین سیاه» در سال ۲۰۰۱ شد. 

گمان می‌رود یکی از موشک‌ها توسط یکی از اعضای تونسی جوخه العدل شلیک شده باشد. 

العدل در اواسط دهه ۹۰ درست زمانی که طالبان در حال تحکیم سلطه خود بر افغانستان بودند، به این کشور بازگشت. او مدت کوتاهی پس از تهاجم ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ دوباره آنجا را ترک کرد و گروهی از عوامل القاعده را از طریق شبکه‌ای از خانه‌های امن به ایران هدایت کرد. گمان می‌رود که او در سال ۲۰۰۳ توسط مقامات ایرانی دستگیر شد و ۱۲ سال بعد به همراه چند تن دیگر از اعضای القاعده در یک مبادله زندانیان آزاد شد.

علیرغم حبس طولانی مدت، العدل شخصیت با نفوذی در القاعده باقی ماند و پس از کشته شدن بن‌لادن به دست نیروهای ویژه آمریکایی در پاکستان در سال ۲۰۱۱، به تثبیت موقعیت الظواهری به عنوان رهبر این گروه کمک کرد.

با این حال، به رهبری رسیدن خود او می‌تواند پیچیده‌تر باشد: کالین پی کلارک، کارشناس تروریسم آمریکایی، ادعا می‌کند که العدل همچنان در ایران است و در «حصر محدود خانگی» به سر می‌برد.

این امر می‌تواند ارتقای او را به خطر بیندازد. 

نه تنها تقریباً دور از ذهن است که او تحت محدودیت در یک کشور شیعه بتواند به طور مؤثر یک گروه جهادی جهانی را رهبری کند ، بلکه مسئله امنیت او نیز وجود دارد.

یکی دیگر از اعضای سرشناس القاعده، ابومحمد المصری، در سال ۲۰۲۰ در یک عملیات محرمانه توسط کماندوهای اسرائیلی در تهران کشته شد. 

با توجه به اینکه بسیاری از شخصیت‌های ارشد القاعده در طول سال‌ها به سرنوشت الظواهری دچار شده‌اند، فهرست نامزدهای دیگر کوتاه است. 
این امکان وجود دارد که القاعده یکی از سران شاخه‌های منطقه‌ای خود در سومالی (شباب)، یمن (انصار الشریعه) یا مالی (جماعت نصرت الاسلام والمسلیمن) را برای به دست گرفتن کنترل در نظر بگیرد.
اگرچه این امر بی‌سابقه خواهد بود، اما ممکن است برای سازمانی که تحت رهبری الظواهری بیش از پیش نامتمرکز شد، چندان شگفت‌انگیز نباشد.
در سال ۲۰۱۳ گزارش شد که ناصر الوحیشی، رهبر انصار الشریعه، به عنوان معاون الظواهری معرفی شده است. این امر می‌تواند نشان دهد که رهبران منطقه‌ای برای نقش‌های رهبری مرکزی در رقابت هستند – البته نه خود الوحیشی، زیرا او در حمله پهپادی آمریکا در سال ۲۰۱۵ کشته شد.
از مشکلات جانشين احتمالی الظواهری اين است که از بیم آماج حمله‌ آمریکا قرار گرفتن، ناگزیر به حضوری کمرنگ و مخفی خواهد شد.