لیگ قهرمانان اروپا؛ غول‌های ایتالیایی از خواب برخاسته‌اند؟

باشگاه‌های ایتالیایی از بهترین‌های اروپا بودند. طبیعی است که اقتدار داخل زمین فوتبال، نتیجه قدرت اقتصادی این باشگاه‌ها بود. قدرتی که به آن‌ها توانایی جذب بزرگ‌ترین ستاره‌های فوتبال جهان را می‌داد.

در ۱۵ سال اخیر اوضاع به سرعت تغییر کرد. حضور میلیاردرهایی که مالکیت باشگاه‌های اروپایی را در اختیار گرفتند، توازن قدرت و همچنین شیوه باشگاه‌داری را تغییر داده است.

مالکان باشگاه‌های ایتالیایی معمولا تاجرهایی بودند که از تیم‌هایشان به عنوان ابزارهایی برای تبلیغ خودشان در آن منطقه استفاده می‌کردند؛ برای نمونه می‌توان به سیلویو برلوسکونی، سیاستمدار و غول تلویزیونی ایتالیا، در آث میلان و کالیستو تانزی و شرکت‌ هلدینگ پارامالات در باشگاه پارما اشاره کرد.

مالکان جدید در فوتبال بین‌المللی اما افرادی با منابع مالی شگفت‌انگیز همراه با شیوه و هدف‌هایی جهانی بودند. فوتبال ایتالیا اما به سنت‌هایش وفادار ماند و بهای آن راه هم پرداخت کرد. در واقع فوتبال ایتالیا توانایی و اراده برنامه ریزی برای ایجاد سیستم و جذب سرمایه گذار خارجی را نداشت.

خریدارهای بالقوه ترجیح می‌دادند که پولشان را به کشورهای دیگر اروپا ببرند؛ رویکردی که اخیرا عوض شده است. حالا باشگاه‌های حاضر در سری‌آ (از جمله دو تیم شهر میلان) مالکانی خارجی دارند. الان در بالاترین سطح فوتبال ایتالیا، پنج باشگاه متعلق به مالکان آمریکایی است، یک باشگاه مالک چینی دارد و دیگری کانادایی.

وضعیت کلی فوتبال ایتالیا در ۱۰ سال اخیر چندان تغییر نکرده است ولی کمبود منابع مالی برخی باشگاه‌ها را مجبور کرد که هوشیارتر عمل کنند.

ناپولی یک نمونه مثال‌زدنی است. اورلیو دلورنتیس، باشگاهی که در حال ورشکستگی بود را در سال ۲۰۰۴ خرید و از آن زمان ناپولی رشد با ثباتی داشته است.

در زمین فوتبال هم ناپولی سه بار نایب قهرمان سری‌آ و یک بار قهرمان جام حذفی فوتبال ایتالیا شده است. ضمن این که باشگاه ۱۳ سال متوالی به رقابت‌های اروپایی راه یافته است. در خارج از زمین فوتبال هم ناپولی گام به گام بهتر شده؛ عملکردی که نقطه اوجش تابستان قبل بود.

باشگاه ستاره‌های اسم و رسم داری مانند لورنزو اینسینیه و کالیبو کولیبالی را فروخت و استعدادهای درخشانی مانند: خویچا کواراتسخلیا و کیم مین جائه را با قیمت ناچیزی به خدمت گرفت. ویکتور اوسیمن در حالی در ناپولی تبدیل به مهاجمی شده که بسیاری از تیم‌های مطرح اروپا به دنبال هستند که میزان کل حقوقی که باشگاه به بازیکنان می‌پردازد سی تا سی و پنج درصد کاهش یافته است.

ناپولی با هدایت لوچانو اسپالتی شگفتی‌سازترین تیم اروپا شده و چشم‌نوازترین عملکرد را دارد؛ تیمی که چه در ایتالیا و چه در اروپا عملکرد باثباتی داشته است.

تمام این پیشرفت در نتیجه برنامه‌ریزی و بهره جستن از اندیشه‌های خلاقانه بدست آمده است؛ در واقع ناپولی درآمد حاصل از فروش گونزالو ایگواین به یوونتوس و ادینسون کاوانی و اسکل لاوتزی به پاری‌سن‌ژرمن را برای خریدن ستاره‌های گران‌قیمت دیگر خرج نکرد.

دلورنتیس و کادر فنی ناپولی سال به سال بهتر شده‌اند.

داستان آث میلان هم تا حدودی شبیه ماجرای ناپولی است؛ البته کمی کوتاه‌تر. وضعیت کنونی باشگاه در نتیجه پروژه‌ بازسازی باشگاه پس از ویرانه‌ای است که سیلویو برلوسکنی و یانگهودونگ لی، تاجر چینی، بجا گذاشتند.

نفر دوم باشگاه را در سال ۲۰۱۷ از برلوسکنی خرید و فقط ۴۴۸ روز بعد وقتی دید که از عهده پرداخت هزینه‌ها برنمی‌آید، آن را به شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی الیوت تحویل داد.

تابستان گذشته شرکت «رد برد کپیتال»، کنترل شرکت را از الیوت تحویل گرفت و از آن زمان استراتژی باشگاه شکلی دیگر پیدا کرد.

رویکرد جدید باشگاه بر پایه چند ستون استوار بنا شد: هویتی که با بازگشت پائولو مالدینی شکل گرفته، جذب چند بازیکن آینده‌دار مانند: رافائل لیائو، مایک منیان، پی‌یر کالولو و مالک تیاو و همچنین ایجاد روحیه برنده در تیم با کمک بازیکنان باتجربه‌ای مانند اولیویه ژیرو و زلاتان ابراهیموویچ.

دو فصل پیش میلان برای هفتمین سال پیاپی در کسب سهمیه لیگ قهرمانان اروپا ناکام ماند و سپس آن‌ها در سال ۲۰۲۲ توانستند پس از ۱۱ سال قهرمان فوتبال ایتالیا شوند.

میلان برای حامیان مالی جذاب است و در زمینه‌های تجاری هم بسیار فعال عمل کرده است. آن‌ها در صنعت موسیقی، نمایش و مد فعالیت دارند.

این یک پروژه مشترک در همه سطوح با مرکزیت استفانو پیولی (سرمربی تیم با تفکر هجومی) و احترام به قوانین مالی یوفا است. «روسونری» گرچه مانند بسیاری باشگاه‌ها پول کافی برای خرج کردن نداشت، اما کمبود پول را با فوتبال جذاب و ایده‌های هوشمندانه جبران کرده و دوباره به اوج بازگشته است.

در میان تیم‌های ایتالیایی حاضر در لیگ قهرمانان اروپا، اینترمیلان باتجربه‌ترین تیم و صاحب بیشتری بخت قهرمانی است؛ هرچند که با این وضعیت مالی، شاید باشگاه در تابستان مجبور شود شماری از ستاره‌هایش را بفروشد.

روملو لوکاکو که دو سال پیش راهی چلسی شد، پس از نمایشی ناامیدکننده در لندن بار دیگر به عنوان بازیکن قرضی به ایتالیا بازگشته است، در حالی که میلان اشکرینیار که حاضر به تمدید قرارداد با اینتر نشد در ژوئیه به عنوان بازیکن راهی پاری‌سن‌ژرمن خواهد شد.

ضمن این که گفته می‌شود آندره اونانا و دنزل دومفریس هم مشتریان لیگ برتری دارند.

شیوه بازی اینتر در مقایسه با آث میلان و ناپولی کمتر کنش‌گرانه است اما این تیم به هر حال توانست با عبور از سد پورتو به مرحله یک‌چهارم نهایی لیگ قهرمانان برسد. البته نباید فراموش کرد که آبی‌های میلان از مرحله گروهی با وجود رقبایی مانند بایرن مونیخ و بارسلونا صعود کردند.

آریگو ساکی، سرمربی اسبق تیم ملی ایتالیا و باشگاه میلان، به روزنامه گاتزتا دلو اسپورت گفت: «اینتر یک تیم تاکتیکی است که منتظر اشتباهات حریفان می‌ماند تا به آن‌ها ضربه بزند، در حالی که میلان و ناپولی تیم‌هایی هستند که شیوه بازی خودشان را به حریف تحمیل می‌کنند.»

«تمایل برای فوتبال (مالکانه) بازی کردن همیشه نتیجه می‌دهد. میلان و ناپولی حالا شانس بیشتری برای رسیدن به فینال مسابقات دارند.»

آیا می‌توان گفت قهرمانی رم در لیگ کنفرانس اروپا اولین مورد از جام‌های متعدد اروپایی‌ست که تیم‌های سری‌آ در سال‌های آتی تصاحب خواهند کرد؟ می‌توان گفت بخشی از این موفقیت نتیجه برگزاری جام جهانی در زمستان است؟ تورنمنتی که هیچ بازیکن ایتالیایی در آن شرکت نداشت. پاسخ سرراستی برای این سئوال وجود ندارد.

تیم ملی ایتالیا با شایستگی قهرمان یورو ۲۰۲۰ شد، اما این تیم یک دهه است که نتوانسته در جام جهانی حاضر شود. آن‌ها همچنین شروعی ناموفق در رقابت‌های انتخابی جام ملت‌های اروپا داشته‌اند و کارشان را با شکست مقابل انگلیس در ناپل آغاز کردند.

روبرتو مانچینی، سرمربی تیم ملی ایتالیا، در جستجو برای یک مهاجم مرکزی، متئو رتگی، بازیکن متولد آرژانتین، را به اردوی تیم ملی دعوت کرده است. او همچنین مدتی است که به دنبال بازیکنانی با اصلیت ایتالیایی می‌گردد تا تیمش را تقویت کند.

مانچینی در پاسخ به سئوالی در مورد وجود رنسانس در فوتبال ایتالیا گفت: «این اتفاق رخ نداده است، این مسئله در مورد فوتبال باشگاهی است. در واقع فقط شش یا هفت بازیکن ایتالیایی در ترکیب ثابت تیم‌های ناپولی، میلان یا اینتر هستند.»

«سی و سه بازیکن عالی هستند، ۵۰ درصد خوب و ۳۰ درصد قابل قبول. مسئله این است که بعضی از تیم‌های زیر ۱۹ سال در حالی در مسابقات داخل ایتالیا بازی می‌کنند که یک بازیکن ایتالیایی هم در ترکیب ثابت ندارند.»

این حقیقت قابل کتمان نیست که فوتبال پایه ایتالیا حال و روز چندان مناسبی ندارد. پیرلوها، توتی‌ها و دل‌پیروهای الان و آینده فوتبال ایتالیا کجا هستند؟

این فصل در مجموع شش باشگاه ایتالیایی به یک‌چهارم نهایی سه جام اروپایی رسیده‌اند؛ گذشته از میلان، اینتر و ناپولی که به جمع هشت تیم نهایی لیگ قهرمانان رسیده‌اند، رم و یونتوس در لیگ اروپا هستند و فیورنتینا در لیگ کنفرانس اروپا حاضر است.

این فصل دست‌کم یک تیم ایتالیایی در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان حاضر خواهد بود و اگر اینتر بتواند بنفیکا را حذف کند، آن‌گاه این آمار دو برابر خواهد شد. اما آیا این اتفاق فقط محدود به امسال خواهد بود یا تیم‌های ایتالیایی در فصل آینده هم می‌توانند موفقیت خود را تکرار کنند؟

واقعیت این است که از نظر اقتصادی فاصله زیادی بین باشگاه‌های ایتالیایی و غول‌های فوتبال اروپا وجود دارد و بعید است که این فاصله در آینده نزدیک از بین برود.

اما خب همین فاصله مالی هم برخی از باشگاه‌ها را مجبور می‌کند به این فکر کنند که چگونه می‌توانند از داشته‌هایشان در فوتبال ایتالیا به بهترین شکل ممکن استفاده کنند؛ موفقیت اینتر، ناپولی و میلان گواهی بر این قضیه است که تیم‌های حاضر در سری‌آ هم شانس موفقیت در اروپا را دارند.

اما این موفقیت را نمی‌توان به کل فوتبال ایتالیا تعمیم داد. با یک گل بهار نمی‌آید و ایتالیایی که پس از قهرمانی اروپا در ومبلی با ناکامی‌های مختلف دست و پنجه نرم کرده، بهتر از هرکسی آن را می‌داند.