محمد یوسف مستری میگوید بیش از «۱۲هزار نفر از جمله کودکان و زنان» در زندانهای طالبان به سر میبرند
- نویسنده, سید انور
- شغل, بیبیسی
گارد طالبان در محوطه زندان پلچرخی در حومه کابل
محمد یوسف مستری، رئیس عمومی زندانهای طالبان میگوید «بیش از ۱۲ هزار زندانی» در زندانهای تحت مدیریت طالبان نگهداری میشوند که تعدادی از آنها کودکان و زنان هستند.
در همین حال، کمیته بین المللی صلیب سرخ نیز گفته است که این نهاد «سه وعده غذا» برای زندانیان تهیه میکند و نامههای آنها را به خانوادههایشان میرساند و بر زندانهای طالبان «نظارت» دارد.
حدود یک و نیم سال قبل و همزمان با تسلط طالبان بر افغانستان، تصویرهایی نشر شد که زندانیان را در حال خروج از زندان پلچرخی کابل نشان میداد. همچنین با ورود طالبان به کابل (پانزده آگست سال ۲۰۲۱) و مراکز ولایات نیز دروازههای زندانها باز و هزاران زندانی به شمول مجرمان جنایی، افراد وابسته به طالبان و همچنین افرادی که به اتهام ارتباط با گروه داعش در بازداشت بودند، همه از بند آزاد شدند و زندانهای کشور خالی شدند.
حالا مسئولان اداره تنظیم امور زندانهای حکومت طالبان از نگهداری بیش از ۱۲ هزار زندانی در سراسر افغانستان خبر میدهند.
آقای مستری درباره آمار زندانیان در گفتگو با بی بی سی میگوید: «در سراسر افغانستان ۱۲۵۰۰ زندانی داریم. صد نفر کم یا زیاد، زیرا هر روز در محاکم دوسیهها (پروندهایی) برای بررسی هست و شماری آزاد میشوند و در همان روز ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر بازداشت میشوند. در تمام ولایات حدود ۸۰۰ زن زندانی هستند.»
او افزود: «در زندان پلچرخی حدود ۲۵۰۰ زندانی داریم که بیش از ۳۰۰ تن (آنها) زن است. تقریبا ۱۰۰۰ نیر زیر سن (کودکان) هستند. زندانیان کم سن، بیرون از زندانهای اصلی نگهداری میشوند.»
در گذشته، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان و برخی نهادهای دیگر حقوق بشری و کمیسیون امور زندانها در پارلمان از وضعیت زندانها نظارت و گزارش ارائه میدادند.
این نهادها پس از تسلط طالبان، فعالیت ندارند و عملا صدای زندانیها و مشکلات آنها مانند گذشته که هر از گاهی از داخل زندان با رسانهها تماس میگرفتند دیگر به گوش رسانهها نمیرسد.
کمیته بیناللملی صلیب سرخ: بر زندانهای طالبان نظارت میکنیم
اما تنها کمیته بین المللی صلیب سرخ از وضعیت در زندانها نظارت میکند و مواد غذایی و بهداشتی برای زندانیان فراهم میکند.
لوسین کریستن، یکی از سخنگویان این نهاد در این مورد به بی بی سی گفت: «کمیته بینالمللی صلیب سرخ در چند دهه گذشته در بازداشتگاهها در سراسر افغانستان کار کرده است. از اگست سال ۲۰۲۱، جمعیت بازداشت شده تغییر کرده است و وضعیت در کشور نیز تغییر کرده است، اما کمیته بین المللی صلیب سرخ کماکان به فعالیتش ادامه داده و برای کمک به افراد بازداشت شده با مقامات همکاری میکند.»
او افزود که «به عنوان مثال، کاری که ما اکنون انجام میدهیم، تهیه سه وعده غذا در روز برای بیش از ۱۲ هزار زندانی در سراسر افغانستان است. همچنین ما پیوسته از ۵۰ بازداشتگاه در سراسر کشور بازدید میکنیم. در این مراکز وضعیت بازداشتیها را تحت نظارت داریم تا مطمین شویم که بازداشت شدگان در شرایط انسانی و آبرومندانه نگهداری میشوند و به غذا و امکانات صحی دسترسی دارند.»
زندانیان در محوطه زندان مرکزی قندهار در انتظار رهایی بنا به فرمان هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان به مناسبت عید فطر هستند
به گفته مسولان، همه زندانیها مجرمین جنایی هستند و شماری هم به اتهام قاچاق مواد مخدر زندانی شده اند.
پیشتر، عبدالحق آخند، معاون وزارت داخله طالبان، در امور مبارزه با مواد مخدر به بی بی سی گفته بود که بیش از ۲۰۰۰ قاچاقبر مواد مخدر در بازداشت به سر میبرند.
در همین حال، مسئول اداره تنظیم امور زندانهای طالبان مدعی است که در بین زندانیان «هیچ زندانی سیاسی وجود ندارد» و زندانیان از امکانات خوب صحی و غذایی نیز برخوردار هستند.
او گفت: «افرادی که با امارت اسلامی مخالفت داشتند، در آغاز در سراسر افغانستان وجود داشت، اگر شماری در زندان هم بودند من ندیده ام. نزد ما یک زندانی مخالف امارت وجود ندارد، نه در کابل نه در ولایات. همه رسانهها اجازه دارند که با درنظرداشت شرایط از اتاق زندان و محل نگهداری آنها بازدید کرده و فرش و ظرف و مواد غذایی شان را بررسی کرده و از زندانیان بپرسند که افراد سیاسی هستند یا جنایی. یک زندانی سیاسی نزد ما نیست، همه زندانیان جنایی هستند.»
زندانیان سیاسی نزد استخبارات طالبان خارج از نظارت هستند
اما اداره استخبارات طالبان هر از گاهی از بازداشت افراد وابسته به گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) در کابل و برخی مناطق دیگر خبر میدهد. پیشتر، گزارشهایی از بازداشت افرادی مربوط به جبهه مقاومت ملی پخش شده و در برخی موارد هم استخبارات طالبان منتقدان حکومت خود مانند فعالان جامعه مدنی و فعلان رسانهای و روزنامه نگاران را نیز بارها بازداشت کرده است.
به نظر میرسد که زندانیان مخالف حاکمیت طالبان در زندانهای رسمی نه بلکه در توقیف گاههای استخبارات طالبان نگهداری میشوند. سخنگوی کمیته بین المللی صلیب سرخ در پاسخ به پرسشی در مورد حضور اتباع کشورهای خارجی در زندانهای طالبان گفت در این مورد مشخص اطلاعاتی در اختیار ندارد.
او در مورد حضور زندانیان سیاسی نزد طالبان گفت: «این اطلاعاتی نیست که بتوانم با شما شریک کنیم چون در این مورد هنوز مشغول گفتگو هستیم، اما بدون شک ما عوامل بازداشت افراد را نظارت میکنیم. چیزی که از نگاه وضعیت بشری برای ما مهم است، حصول اطمینان از اینکه وضعیت در بازداشتگاههاست که وضعیت خوب است، این کاری است که ما حالا انجام میدهیم، و در دهههای گذشته انجام داده ایم و در آینده نیز این کار را انجام خواهیم داد.»
او افزوده که «برقراری تماس بین زندانی و خانواده یکی از فعالیتهای صلیب سرخ در افغانستان است و ما حالا هم این کار را انجام میدهیم. البته میزان فعالیت در این زمینه کاهش یافته، زیرا دلایل و عوامل بازداشت افراد تغییر کرده است، اما هنوز یکی از فعالیتهای ماست. به گونه مثال ما نامههای تحت عنوان صلیب سرخ را که توسط زندانیان نوشته شده، به گونه محرمانه به خانواده اش انتقال میدهیم. محتوای این نامهها به وضعیت صحی و محل نگهداری آنها متمرکز است، زیرا گاهی اوقات خانوادهها نمیدانند که عزیزانشان کجا زندانی هستند.»
بر اساس طرز العمل اداره تنظیم امور زندانهای طالبان، اعضای خانواده زندانیان هفته یک بار میتوانند به ملاقات زندانی خود بروند. اما به گفته مسولان، به دلیل نگرانیهای امنیتی کسی اجازه ندارد که از بیرون مواد غذایی و دیگر مواد مورد نیاز را به داخل زندان ببرد.