«مسمومیت» دانش‌آموزان در ایران؛‌ نگرانی خانواده‌ها و مسئولان سردرگم با اظهارات متناقض

یکشنبه ۷ اسفند در دبیرستان دخترانه ۱۵ خرداد بروجرد ۱۰۷ دانش آموز دچار علائم مسمومیت شدند.

روز قبل آن ۶ اسفند هم در مدرسه احمدیه بروجرد اتفاق مشابهی افتاد که باعث شد خانواده‌های نگران گروهی از دانش‌آموزان، در مقابل مدرسه تجمع کردند.

این دومین بار بود که در این مدرسه این اتفاق افتاده است و سه شنبه هفته گذشته،‌ ۲ اسفند هم در همین مدرسه احمدیه بروجرد تعدادی از دانش‌آموزان در اثر علائم مسمومیت راهی بیمارستان شدند.

روزنامه هم‌میهن در گزارشی نوشته که دیروز در دبستان فرشتگان واقع در منطقه یک بروجرد هم تعدادی از دانش‌آموزان با علائم مسمومیت راهی بیمارستان شدند: «اتفاقی که به گفته والدین یکی از دانش‌آموزان مصدوم، نزدیک به ۶۰ دانش‌آموز را روانه بیمارستان کرد.»

ایرنا از نگرانی دانش‌آموزان و مراجعه والدین نگران به مدارس در بروجرد نوشته و گزارش داد که امروز، دوشنبه ۸ اسفند ماه و «پس از دامنه دار تر شدن این مسمومیت ها و تکرار آن در تعداد مدارس بیشتری دراین شهر از جمله مدرسه خیام، حافظیه و مهرگان برخی والدین در نوبت بعداز ظهر مانع از رفتن فرزندان شان به مدرسه شده اند.»

اما مجید منعمی،‌ معاون سیاسی،‌ امینی استانداری لرستان به ایرنا گفته بود که «مشکل خاصی برای سلامت دانش آموزان وجود ندارد» و جای هیچگونه نگرانی نیست.

او افزوده بود که «علت یابی این مشکل نیازمند بررسی دقیقتر است.»

جلال رشیدی کوچی، رئیس کمیته امنیت داخلی مجلس هم از تصمیم مجلس برای تشکیل یک «کمیته حقیقت یاب» برای بررسی مساله خبر داد.

محمد جعفر منتظری،‌ دادستان کل ایران هم در شهر ساوه با سوالات خبرنگاران رو به رو شد و گفت که هنوز «نتوانستند به سرنخ های مشخصی برسند.»

به گزارش ایرنا،‌ او گفت که آزمایش های فراوانی انجام شده و احتمالاتی داده می‌شود «اما با احتمال نمی‌توان نظر قطعی داد و منتظریم کارهای کارشناسی و سم شناسی به نتیجه نهایی برسد که ببینیم این حادثه تعمدی یا غیرعمدی بوده است.»

پیش از او دادستان قم هم که پیشتر با نامه دادستان کل ایران مسئول پیگیری این مساله شده بود به خبرنگاران گفت که «با جدیت» به این موضوع «ورود» پیدا کرده و «در حال پیگیری بوده اما تا کنون نتیجه ای گرفته نشده است.»

اولین مورد روز نهم آذرماه امسال،‌ درهنرستان دخترانه نور در شهر قم بوده که ۱۸ دانش‌آموز دختر این هنرستان با علائم مسمومیت به بیمارستان منتقل شدند.

یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش درباره مسمومیت‌ برخی دانش‌آموزان طی ماه‌های اخیر گفت که وزارت بهداشت پیگیر است و نتیجه آن را اعلام خواهد کرد.

او روز دوشنبه ۸ اسفند در حاشیه مراسمی در تهران در پاسخ به سوالات مسئولیت پاسخگویی را به وزارت بهداشت محول کرد و گفت که «وزارت بهداشت پیگیر آن هستند و نتیجه آن را اعلام خواهند کرد.»

او گفت که قرار شده وزارت بهداشت نتیجه را از طریق رسانه ها اعلام کند.

این در حالی است وزارت آموزش و پرورش به عنوان متولی مدارس در ایران مسئولیت حفظ جان دانش‌آموزان را دارد.

وزیر آموزش و پرورش پیشتر هم با تعطیل کردن مدارس مخالفت کرده بود و گفته بود که «در ماجرای مسمومیت دانش‌آموزان قم، شاهد شایعات هستیم در حالی که مشکلی وجود ندارد و دانش‌آموزان می‌توانند به مدارس بروند.»

رسانه های ایران گزارش‌های متعددی به نقل از دانش‌آموزانی که راهی بیمارستان شدند،‌ منتشر کردند.

سوزش حلق و بینی،‌ سرگیجه و تپش قلب، سردرد، بی‌حسی اعضای بدن به ویژه پاها،‌ کمردرد،‌ درد در قفسه سینه و افت اکسیژن خون از جمله علائمی است که دانش آموزان از آن شکایت دارند.

مسمومیت فقط شامل دانش‌آموزان نبوده و حتی گزارش شده که چند معلم و کادر مدرسه هم در میان کسانی بودند که کارشان به بیمارستان کشیده شده است.

روزنامه هم‌میهن به نقل از یکی از معلمان می‌گوید که دانش‌آموزان مدرسه ۱۵ خرداد می‌گویند که چیزی شبیه به بمب در بخشی از مدرسه ترکید و از آن دودی با بوی نعنا خارج شده است.

پیشتر درباره استنشاق بویی شبیه به بوی پرتغال یا مواد شوینده هم گزارش شده بود.

حتی در مواردی برخی از دانش‌آموزان گفتند که بدون احساس هیچ نوع بویی به طور ناگهانی حالشان بد شده است.

یک دانش آموز به روزنامه هم میهن گفت: «علت مسمومیت روز شنبه مشخص نیست. چون این‌بار هیچ بویی نیامد و حال‌مان بد شد. دفعه اول دچار سردرد و سرگیجه شدم و دفعه دوم، قفسه سینه‌ و قلبم درد گرفت.»

پیشتر چند دانش آموز مسموم شده هنرستان نور قم به خبرگزاری ایسنا گفته بودند که توان تکان دادن پاهایشان را ندارند و بدون کمک نمی‌توانند را ه بروند.

بر اساس این گزارش تعداد دیگری از دانش آموزان هم از بی حسی و دردپاها گفته بودند.

یکی از دانش‌آموزان هم گفته بود که «کادر مدرسه خیلی دیر به حرف آنها گوش دادند و به آنها گفتند که شما می‌خواهید از درس و مدرسه فرار کنید.»

یکی از پزشکان اورژانس در بیمارستان شریعتی بروجرد که مداوای گروهی از دانش‌آموزان مسموم را به عهده داشته به روزنامه هم‌میهن گفت که بیشتر دانش‌آموزان با علائم سردرد، مشکلات تنفسی، بی‌حالی و حالت تهوع و افت فشار مراجعه کرده‌اند. او همچنین به ضرورت آزمایش دقیق سم شناسی در آزمایشگاه‌های تهران خبر داده است.

«مشخص شد افرادی دوست داشتند که تمامی مدارس، به خصوص مدارس دخترانه تعطیل شوند.»

این اظهارات یونس پناهی، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت ایران روز یکشنبه ۷ اسفند در جلسه‌ای در شهر مشهد به عنوان تاییدی بر «عمدی بودن» این مسمومیت‌ها ارزیابی شد.

آقای پناهی حتی درباره نوع ترکیبات شیمیایی استفاده شده در مسمومیت دانش آموزان گفته بود: «مسمومیت دانش آموزان مدارس قمی ناشی از ترکیبات شیمیایی در دسترس بوده،‌ جنگی نیست،‌ هیچ نشانه ای از مسری بودن ندارد.»

او توضیح بیشتری نداده بود و فقط گفته که «دانش‌آموزان مسموم شده نیاز به درمان تهاجمی ندارند و درصد زیادی از عوامل شیمیایی دخیل در این مسمومیت پیشگیرانه است.»

ساعاتی پس از انعکاس این اظهارات آقای پناهی،‌ وزارت بهداشت ایران به نقل از او نوشت: «تنها تحلیل علمی و طبی مسمومیت‌ها از جمله ماهیت غیر ویروسی و غیر میکروبی آن در کمیته علمی صورت گرفته و درباره این که این مسمومیت‌ها ناشی از کدام علت بیرونی و عامدانه بوده است یا خیر، بنده اطلاعی ندارم.»

اظهارات مبهم این مقام وزرات بهداشت که به نوعی اولین تایید مسئولان از «عمدی» بودن این اتفاقات ارزیابی شد با واکنش فوری مجلس ایران رو به رو شد.

علیرضا منادی،‌ رئیس کمیسیون مجلس ایران خبر «عمدی بودن» مسمومیت دانش‌آموزان دختر را «خبر بسیار بدی» دانست و گفت که «به زودی با حضور وزارت بهداشت، آموزش و اطلاعات در کمیسیون آموزش جلسه‌ای برگزار می‌شود تا این اتفاقات تکرار نشوند.»

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان گفت که مسموم کردن دانش‌آموزان دختر در قم و بروجرد عملی غیر انسانی،‌ ضد اسلامی و دشمنی با تحصیل و آموزش زنان، و انتقام از خیزش اخیر آنان است.

بر اساس این اظهارات که در اکانت اینستاگرام و توییتر او منتشر شده آمده: «امیدواریم هرچه زودتر عوامل این جنایت سریالی شناسایی شوند و به سزای اعمالشان برسند.»

محمدعلی ابطحی،‌ از مقامات «دولت اصلاحات» جمهوری اسلامی در توییتی نوشته بود: «تایید وزارت بهداشت بر عمدی بودن مسمومیت دانش آموزان دختر یعنی بوکوحرام هم از راه رسید. افراطی‌گری به خصوص از نوع دینی آن بزرگترین خطر برای همه جوامع است.»

او از دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران خواست که برای عاملان و آمران این کار«سرعت عمل نشان دهند وگزارش مورد قبول جامعه ارایه کنند.»

جمیله کدیور هم دریادداشتی در روزنامه اطلاعات از مبهم بودن مساله پس از گذشت سه ماه نوشت: «حتی شنیده شده خانواده‌ها نیز از نتایج آزمایش‌های فرزندان خود بی‌اطلاعند و اطلاع‌رسانی روشنی برای آرامش و امنیت خاطر دانش‌آموزان و خانواده‌ها تا امروز صورت نگرفته است. شاید به همین دلیل شکایت قضایی ۳۰ خانواده را شاهدیم.»

او هم «اظهارنظرهای ضد و نقیض برخی مقامات» را باعث دامن زدن به نگرانی مردم خواند.

خانم کدیور «استمرار و تعدد» مسمومیت در مدارس را موید آن دانست که این حوادث نمی‌تواند اتفاقی باشد و «نفوذی های اپوزیسیون برانداز در داخل کشور» و «طیف‌های تندرو خودسر داخلی را که در صدد جایگزینی جمهوری اسلامی با خلافت یا امارت اسلامی از نوع طالبان» هستند را دو گروهی خواند که از این وضعیت سود میبرند.

علی مجتهد زاده، وکیل دادگستری هم در یادداشتی در روزنامه اعتماد از جنبه حقوقی به این مساله نگاه کرده و گفته که بر به گواه قوانین موجود در ایران «با یک تروریسم بهداشتی مواجه» هستند.

او ابراز امیدواری کرده که خاتمه این ماجرا با خاتمه جنایت اسید پاشی‌های اصفهان یا تبلیغ و ترویج رفتارهای خطرساز و ضد بهداشتی در اوج کرونا مانند «لیسیدن ضریح حرم‌های مطهر» متفاوت باشد.