نیم قرن در حسرت المپیک؛ نگاهی به «تاجی» که دوباره سر فوتبال ایران گذاشته شد

از هشتم شهریور ۱۴۰۱ که مهدی تاج بار دیگر بر کرسی ریاست فدراسیون فوتبال ایران نشست تا ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ که تیم فوتبال امید ایران مقابل ازبکستان شکست خورد تا حتی رسیدن به مرحله مقدماتی انتخابی المپیک بدل به رویا شود، فوتبال ایران با سریال ناکامی‌های تاریخی مواجه بود.

تیم ملی فوتبال ایران در رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، بدترین نتیجه تاریخ فوتبال ایران در ادوار جام جهانی را گرفت؛ شکست ۶ بر ۲ مقابل انگلیس با سرمربیگری کارلوس کی‌روش.

مهدی تاج قبلا و به محض بازگشت به فدراسیون فوتبال، حکم به اخراج دراگان اسکوچیچ و بازگشت کی‌روش داده بود. دراگان اسکوچیچ در ۱۵ بازی نخست خود شکست نخورده بود و بهترین آمار در تاریخ تیم ملی را بدست آورده بود. ایران زیر نظر این مربی، تنها در دو بازی مقابل کره‌جنوبی در سئول و مقابل الجزایر در بازی دوستانه شکست خورده بود.

آقای تاج تنها یک بار در برنامه «جام ۲۲» صداوسیما حضور یافت تا پاسخگوی نتایج ضعیف تیم ملی ایران در این رقابت‌ها باشد. اما جدل لفظی یک ساعته» او با جواد خیابانی و رسول مجیدی، مجریان این برنامه، فقط انتقادها از او را جدی‌تر کرد.

بسیاری رسانه‌های ایران به شکل پاسخ‌ها، تمسخر مجریان، به استهزا گرفتن سوالات انتقادی و حتی چگونگی نشستن او روی صندلی انتقاد کردند و برخی او را «صاحب مصونیت» از هرگونه بازخواست احتمالی چه در پرونده‌های قضایی و فساد مالی‌اش و چه در نتایج کسب شده دانستند. انتقادها تا حدی بالا گرفت که فدراسیون فوتبال کمی بعد با انتشار بیانیه‌ای در مورد آن مصاحبه توضیح داد؛ هرچند که در این بیانیه هم اثری از عذرخواهی نبود.

ناکامی تیم ملی فوتبال در جام جهانی، نخستین ناکامی فدراسیون مهدی تاج بود. بیست اسفند ۱۴۰۱ تیم فوتبال جوانان ایران با شکست مقابل تیم جوانان عراق از رسیدن به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی جوانان باز ماند. جوانان ایران در تمامی ۶ دهه گذشته فقط دو بار در سال‌های ۱۹۷۷ و ۲۰۰۰ مقابل جوانان عراق شکست خورده بودند که هر دو بار نیز در نهایت به جام جهانی جوانان صعود کردند؛ این بار اما صعودی در کار نبود.

شکست تیم‌های جوانان زنان در جام ملت‌های آسیا در خرداد ۱۴۰۲، برگزار نشدن منظم اردوهای آماده‌سازی تیم ملی فوتبال زنان، شکست در فینال جام ملت‌های فوتسال آسیا مقابل ژاپن و نحوه انتخاب امیر قلعه‌نویی، که گفته شد با اما و اگرهایی در مورد دخالت نهادهایی خارج از فوتبال همراه بود، بخشی دیگر از کارنامه آقای تاج در طول یک سال ریاست بر فدراسیون فوتبال است.

در بخش‌هایی از این گزارش تلویحی و غیرمستقیم اشاره شده بود که مهدی تاج، از حمایت‌های برخی از ارگان‌های حکومت برخوردار بوده است. روزنامه شهروند با اشاره به پرونده‌های قضایی رئیس حال حاضر فدراسیون فوتبال نوشت: «اهرمی که او را در مقابل این پرونده‌های باز، نگه داشت قدرتمندتر از قوانین و اساسنامه فدراسیون فوتبال بود.»

این رسانه، تعدادی از مهم‌ترین وعده‌های انتخاباتی مهدی تاج را بررسی کرد: آزادسازی پول‌های بلوکه‌ شده ایران در کنفدراسیون فوتبال آسیا، رفع ممنوعیت ورود زنان برای ورود به ورزشگاه‌ها، جلوگیری از حذف احتمالی باشگاه‌های ایرانی از لیگ قهرمانان آسیا و گرفتن حق پخش تلویزیونی از صداوسیما. این‌ها بخشی از وعده‌های تاج پیش از انتخابات فدراسیون فوتبال بود.

فوتبال ایران به هیچ یک از اهداف ترسیم شده از سوی رئیس کنونی این فدراسیون نرسیده است.

خشک شدن زمین تمرین آکادمی ملی فوتبال ایران که در زمان ریاست محسن صفایی فراهانی ساخته و در زمان ریاست محمد دادکان تکمیل شد و گسترش پیدا کرد نیز از دستاوردهای معکوس آقای تاج است. رسانه‌های ایران در روزهای اخیر تصاویری از خشک شدن تمامی چمن‌های این کمپ منتشر کرده‌اند.

تخریب سکوها، رختکن‌ها، جایگاه‌های ویژه و حتی سرویس‌های بهداشتی ورزشگاه آزادی در فاصله کمتر از پنج روز مانده به آغاز رقابت‌های لیگ برتر نیز از جمله انتقاداتی بود که به فدراسیون فوتبال ایران وارد شده است.

مهدی تاج سوم مرداد ۱۴۰۱ پیش از برگزاری انتخابات فدراسیون فوتبال گفته بود: «آقای ترامپ رفته و تحریم‌ها هم یا با او رفته‌اند یا سبک شده‌اند، برای همین می‌دانم که می‌توانیم کاری بکنیم. [اشاره به بازگرداندن پول‌های بلوکه شده در کنفدراسیون فوتبال آسیا] اما اگر قرار باشد بعد از مدتی ببینم نتوانستم کاری بکنم، بهتر است نمانم و بروم.»

مهدی تاج از فروردین سال ۱۳۹۸ تاکنون نایب رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز هست.

خبرگزاری مهر اردیبهشت ۱۴۰۲ در گزارشی، وعده‌های انتخاباتی مهدی تاج را «بی‌خاصیت» خوااند و با اشاره به جلسات مکرر او با جانی اینفانتینو، رئیس فدراسیون جهانی فوتبال، این نشست‌ها را «سرکاری» و «تبلیغاتی» دانست. مهر نوشته بود پول‌های ایران که نزد کنفدراسیون فوتبال آسیا است نه تنها آزاد نشده که قرار نیست در آینده نزدیک هم آزاد شود.

روزنامه اعتماد ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ با طرح سوالاتی، غیرمستقیم به یک پروژه سیاسی-امنیتی در بازگشت مهدی تاج به فدراسیون فوتبال اشاره کرده بود.

با توجه به برخی از سندهای افشا شده پس از هک فارس، خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران، در آذر ۱۴۰۱، به نظر می‌رسد که نهادهای حکومتی، امنیتی و اطلاعاتی، برای به قدرت رسیدن دوباره مهدی تاج در فدراسیون فوتبال به اجماع رسیده بودند.

بخشی از اسناد و یک فایل صوتی که گروه «بلک ریوارد» بعد از هک کردن خبرگزاری فارس، منتشر کرده بود، مربوط به برنامه‌ریزی حکومت برای کنترل شرایط در داخل و خارج از ایران در ارتباط با حضور تیم ملی فوتبال در جام جهانی قطر می‌شد.

در این فایل صوتی منتسب به «قاسم قریشی، جانشین سازمان بسیج»، به «چگونگی انتخاب شدن مهدی تاج به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال»، «ضمانت‌های آقای تاج برای اجرای منویات رهبری در فوتبال» و همین‌طور «توجیه شدن کارلوس کی‌روش برای کنترل بازیکنان تیم ملی جهت همراه نشدن با اعتراضات سراسری» اشاره می‌شد.

در مورد پیشینه آقای تاج اسناد دقیقی در دست نیست، اما برخی از رسانه‌ها و شاهدان، مهدی تاج را عضو اسبق سازمان‌های اطلاعاتی و سپاه پاسداران معرفی می‌کنند.

خبرگزاری مهر شهریور ۱۴۰۱ با اشاره به پرونده‌های فساد مالی مهدی تاج در قوه قضاییه، در گزارشی با کنایه نوشت که «در ایران، با وجود پرونده فساد مالی و کارنامه مردود مدیریتی» هم می‌توان رئیس فدراسیون فوتبال شد.

خبرگزاری ایسنا نیز پانزدهم شهریور همان سال فهرست کاملی از پرونده‌های آقای تاج در دستگاه‌های قضایی را منتشر کرد.

فدراسیون فوتبال ایران پس از گذشت یک سال از ریاست مهدی تاج، شکست‌ها، ناکامی‌ها و فضایی امنیتی را تجربه کرد. آن‌چه اما جامعه فوتبال ایران از آن اظهار نگرانی می‌کند، «بی‌اهمیت بودن نتایج و شیوه مدیریت» رئیس یک فدراسیون ورزشی و اعمال نفوذ نهادهای حکومتی برای بقا یا عدم بقای مدیران مورد تایید خود در فدراسیون‌ها است.