وزیر خارجه ایران با ولیعهد عربستان دیدار کرد

ولیعهد سعودی در عین حال سمت نخست وزیری این کشور را در دست دارد و از او به عنوان «رهبر واقعی» عربستان نام برده می‌شود. این اولین بار از زمان از سرگیری روابط دیپلماتیک که یک مقام جمهوری اسلامی ایران با محمد بن سلمان ملاقات می‌کند.

آقای امیر عبداللهیان روز گذشته وارد ریاض شد و با وزیر خارجه سعودی ملاقات کرد. برنامه سفر او شامل بازگشایی سفارت ایران در عربستان بوده که از زمان قطع روابط دو کشور در پی حمله به سفارت سعودی در تهران در هفت سال پیش فعالیت نداشته است.

به گزارش خبرگزاری سعودی، در دیدار وزیران خارجه دو کشور، گسترش روابط دوجانبه مورد بررسی قرار گرفت و آنان سپس در یک نشست خبری مشترک شرکت کردند.

در این نشست خبری، وزیر خارجه ایران گفت که در پی ازسرگیری روابط دو کشور، هر دوطرف خواستار گسترش این روابط هستند و تا کنون اقداماتی در این راستا صورت گرفته است. وزیر خارجه سعودی نیز تاکید کرد که کشورش در تمایل به گسترش روابط «صادق و جدی است» و آن را به نفع دو کشور و ملت‌ آنها و ثبات منطقه می‌داند.

وی همچنین «بر اهمیت اجرای مفاد مورد توافق دو کشور تاکید و برای ادامه همکاری و آغاز مرحله جدیدی از روابط دوجانبه بر اساس منافع مشترک و احترام متقابل ابراز امیدواری کرد.»

از زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران، روابط بین حکومت به رهبری روحانیون شیعه در این کشور و پادشاهی در عربستان اکثرا سرد و در مواردی متشنج بوده است.

در سال‌های اخیر، اختلافات دو طرف در زمینه حمایت و رویکرد سیاسی نسبت به تحولات لبنان، سوریه، عراق و بحرین و به خصوص جنگ داخلی یمن شدت گرفت. جنگ داخلی یمن عملا به صحنه جنگ نیابتی دو کشور تبدیل شده و در موارد متعدد، حوثی‌های تحت حمایت حکومت ایران نقاطی در داخل خاک عربستان را هدف قرار داده‌اند.

در حالیکه ولیعهد عربستان در پی اجرای برنامه‌ای برای تبدیل این کشور به بزرگترین قدرت اقتصادی منطقه است، ادامه جنگ یمن نه تنها هزینه اقتصادی قابل توجهی را به این کشور تحمیل کرده بلکه جنبه‌هایی مانند آسیب‌های جانبی آن به غیرنظامیان باعث مخدوش شدن اعتبار و موقعیت سیاسی عربستان در غرب شده است.

در دیماه سال ۱۳۹۴ تظاهرکنندگان معترض به اعدام یک روحانی شیعه در عربستان به مراکز دیپلماتیک عربستان در مشهد و تهران حمله کردند و سفارت آن کشور را به آتش کشیدند. در واکنش به اقدام، دولت سعودی ضمن قطع رابطه با حکومت ایران، حمایت گروهی از کشورهای عرب و مسلمان را در محکومیت این اقدام به دست آورد.

در اسفندماه سال گذشته، دو کشور با میانجیگری دولت چین در مورد از سرگیری روابط دیپلماتیک به توافق رسیدند.

جزئیاتی از توافقی که به از سرگیری روابط دوجانبه منجر شد یا مذاکرات پس از آن منتشر نشده است اما احتمالا انتظار عربستان این است که این توافق به نحوی بتواند جنگ داخلی یمن را فیصله دهد.

در ایران، این توافق با تبلیغات گسترده مقامات و رسانه‌های حکومتی همراه بوده و به عنوان یک دستاورد عمده برای دولت ابراهیم رئیسی و نشانه‌ای از شکست غرب در تشدید انزوای سیاسی قلمداد شده است. برخی مقامات حتی از تشکیل نوعی ائتلاف نظامی برای حفظ امنیت منطقه و کاهش حضور کشورهای غربی سخن گفته‌اند.

به گفته کارشناسان، چنین انتظاراتی در شرایط کنونی و با توجه به اختلافات عمیق عقیدتی و سیاسی حکومت‌های دو کشور واقع‌بینانه نیست و بعید به نظر می‌رسد که عربستان سعودی و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به جای اتکای به حمایت غرب از امنیت خود، در این زمینه به همکاری با ایران روی بیاورند. حتی در دوره قبل از انقلاب اسلامی نیز پایه‌های اتکای این کشورها به حمایت ایران روابط نزدیک ایران با غرب مبتنی بود.

همزمان با دیدار وزیر خارجه ایران و ولیعهد عربستان، خبرگزاری رسمی سعودی گزارش کرد که وزیر خارجه این کشور با همتای آمریکایی خود تماس تلفنی داشته و دو طرف بر «هماهنگی و تقویت همکاری دوجانبه در مورد موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی به خصوص ارتقاء امنیت و ثبات در منطقه خاورمیانه و تلاش دو کشور متحد برای ایجاد پایه‌های صلح در منطقه و جهان به طور کلی» گفتگو کردند.

این خبر در حالی منتشر شده که منابع مختلف از تلاش ایالات متحده برای میانجیگری بین عربستان سعودی و اسرائیل در راستای عادی‌سازی روابط دو کشور و دستیابی به توافقی مانند «توافق ابراهیمی» بین اسرائیل و چند کشور دیگر عرب خبر داده‌اند. براساس برخی گزارش‌ها، عربستان سعودی خواستار حمایت ایالات متحده از تقویت توان نظامی این کشور و همچنین کمک در ایجاد «صنایع صلح‌آمیز» هسته‌ای شده است.