ویل گاد؛ ورزشکاری که نگران نابودی یخ‌هاست

گاد متوقف شد و به اطراف نگاهی انداخت، ولی چیزی نبود. هیچ حرکتی به چشم نمی‌خورد. به همین دلیل هم او و گروه‌اش با سرعت تمام حرکت کردند تا خودشان را بجای امنی برسانند.

بعد ناگهان اتفاق افتاد. سنگ‌هایی که شل شده بودند، به پایین می‌غلتیدند و به سوی گروه می‌آمدند.

گاد فریاد کشید: «به سمت راست بروید.» گروه به تکاپو افتادند تا خودشان را از آوار نجات دهند. گروه خوش‌شانس بود و تنها صدمه‌ای که وارد شد یک بازوی شکسته بود.

آن‌ها واقعا ترسیده بودند اما گاد می‌دانست که اوضاع ممکن بود، بدتر هم باشد: «باید منتظر رسیدن گروه نجات می‌ماندیم. آن موقع هیچ سنگی در آن دره سقوط نکرده بود؛ حتی یک مورد. یک متخصص آنجا آمد و به موقعیت خیره شد. به او گفتم که زیر صخره بایستد چون ممکن بود بازهم سنگ‌هایی به پایین سقوط کنند.»

او گفت: «هیچ چیزی نمی‌افتد، تو پارانویا گرفته‌ای.» من گفتم :«شاید، اما نگاه کن ما اینجا به یک دردسر برخورده‌ایم.»

خب، دلیل این سقوط غیرمنتظره چه بود؟

گاد گفت: «گمان می‌کنم که آن سنگ‌ها و آن حادثه مربوط به ذوب یخ‌های دائمی باشد.»

این ورزشکار کانادایی از باتجربه‌ترین افراد در رشته یخ‌نوردی است. او از رشته کوه آلپ گرفته تا آبشار یخ‌زده نیاگارا در زمستان، به نقاط مختلف جهان سفر می‌کند که از سخت‌ترین صخره‌های یخی صعود کند.

دست و پنجه نرم کردن با یک صخره یخی به خودی خود کاری بسیار هیجان‌انگیزست. اما نظرتان در مورد پریدن از بالای آن صخره با چتر چیست؟ گاد به شوخی می‌گوید: «من نرمال نیستم.»

اما برای گاد این فراتر از ماجراجویی صرف است: «فقط این ورزش‌ها را به دلیل خطرناک بودن آن‌ها انجام نمی‌دهم. اگر فقط به دنبال خطر بودم، می‌رفتم و وسط یک اتوبان شلوغ می‌دویدم. هیچ نکته جالبی در این قضیه نیست اما پرواز با پاراگلایدر بر فراز گرند کنیون یا بالا رفتن از یک آبشار بزرگ یخ‌زده جذاب است. این یک فعالیت پیچیده ذهنی و بدنی است که من را برمی‌انگیزد.»

حالا اما مسائل متفاوت است. یخ‌نوردی به دلایلی خارج از کنترل حتی چالش برانگیزتر از قبل هم شده است.

سال ۲۰۱۴ گاد سفری به کلیمانجارو در تانزانیا داشت. کلیمانجارو که در شرق آفریقا قرار دارد، مرتفع‌ترین قله مستقل جهان (بدون این که بخشی از یک رشته کوه باشد) است.

او در واقع می‌خواست مسیری را امتحان کند که اولین بار رینولد مسنر، کوهنورد پیشرو ایتالیایی در سال ۱۹۷۸ پیموده بود. گاس سپس در سال ۲۰۲۰ هم به کلیمانجارو بازگشت.

گاد در اولین حضور متوجه شد که صخره‌های بزرگ یخی کلیمانجارو در مقایسه با تصوراتی که از نقشه‌ها و عکس‌ها در ذهنش شکل گرفته بود، کوچک‌تر هستند. دفعه دوم این تغییرات به مراتب محسوس‌تر بودند.

او گفت: «می‌خواستم دقیقا از همان مکان‌های پنج سال پیش عکس بگیرم و ببینم چقدر تغییر کرده‌اند. اما یخی آنجا نمانده بود. می‌دانید قطعاتی عظیم به طور کامل از بین رفته بودند. فقط توانستم قطعات کوچکی پیدا کنم و قبل از این که کاملا از بین بروند از آن‌ها عکس بگیرم.»

آب شدن کوه‌های یخی یکی از بارزترین نشانه‌های تغییرات اقلیمی است. تخمین زده می‌شود که کلیمانجارو از سال ۱۹۱۲ تا کنون دست‌کم ۸۵ درصد یخ‌هایش را از دست داده است.

یخچال‌ها، صفحات یخی، یخ‌های شناور در اقیانوس و خاک‌های منجمد، همگی با بالا رفتن دمای زمین در حال ذوب شدن هستند.

این عوامل به نوبه خود و همچنین در ترکیب با شرایط دیگر، موجب شرایط آب و هوایی حاد در زمین می‌شوند. ذوب شدن یخ‌ها و یخچال‌ها موجب افزایش سطح دریا می‌شوند و رطوبت بیشتر در هوا باعث بی‌ثباتی در الگوهای آب و هوایی می‌شود.

یخ‌ها همچنین نقش مهمی در کاهش آثار گرمایش جهانی دارند. آن‌ها موجب بازتاب نور و گرمایی می‌شوند که خورشید به زمین می‌تاباند، در حالی که یخ‌های شناور در دریا، دمای اقیانوس‌ها را پایین نگه می‌دارند و مانع از گرم‌ شدن اتمسفر بالای آن می‌شوند. با آب شدن یخ‌ها، طبیعتا چنین فرآیندهایی هم رخ نخواهد داد.

با ناپدید شدن یخ‌های دائمی که مانند چسبی سنگ‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند، یخ‌نوردی برای گاد روز به روز خطرناک‌تر می‌شود. او در ثبت تغییراتی که در این ورزش ایجاد شده است، نقش مهمی دارد.

سال ۲۰۱۸ گاد به دلیل کمک‌هایش در تحقیقات دانشمندان اقلیمی جایزه قهرمان محیط زیستی کوهستان را از سازمان ملل متحد گرفت. همان سال او یکی از معدود افرادی شد که از زیر صفحه یخی گرینلند بالا رفت.

سفر او در فیلم مستند «زیر یخ» نمایش داده شد و او نشان داد که تجربه او در یخ‌نوردی چگونه می‌تواند به دانشمندان کمک کند که برآورد بهتری از تغییرات اقلیمی داشته باشند.

او می‌گوید: «اگر این مکان‌ها واقعا خطرناک بودند، من سراغشان نمی‌رفتم، ولی برای دانشمندان این تلاشی بود تا متوجه شوند که سیستم اقلیمی گرینلند چگونه کار می‌کند. همه ما در مورد ذوب شدن یخ‌های گرینلند خوانده‌ایم. ولی خیلی خوب است که در یک بخش کوچک تفاوت ایجاد کنید.»

در رابطه با تغییرات اقلیمی، گاد خودش را «قناری در معدن زغال سنگ» (حیواناتی که زودتر از همه خطر در معدن را متوجه می‌شدند) توصیف می‌کند.

در فیلم مستند «آخرین صعود» که به دنبال سفر گاد به کلیمانجارو در سال ۲۰۲۰ ساخته شد، تلخی ناشی از ذوب شدن یخ‌ها به خوبی احساس می‌شود.

گاد می‌گوید: «من یک یخ‌نورد هستم و وقتی به آنجا رفتم صخره‌های یخی که از آن‌ها بالا می‌رفتم، ناپدید شده بودند. عکس‌هایی از ۵۰ سال پیش کلیمانجارو را دیده بودم و متوجه بودم که اوضاع تغییر می‌کند اما فکر نمی‌کردم که روند آن اینقدر سریع باشد.»

«امیدوام که مردم به این تغییرات نگاه کنند و با خودشان بگویند، “وای، چه خواهد شد؟” امیدوارم که این کمی بیشتر از یک مقاله علمی خشک مورد توجه قرار بگیرد. دنیا بدون یخ‌نوردی هم به کارش ادامه می‌دهد ولی یخ‌هایی که ناپدید می‌شوند، فقط نشانه‌هایی از تغییرات بزرگ‌تر هستند.»

حالا حدود ۱۰ سال از آن روز ماه اوت که کوهنوردان تازه‌کار کانادایی نزدیک بود جانشان را از دست بدهند، گذشته است.

گاد قبلا به عنوان یک ورزشکار حرفه‌ای و برای حضور در مسابقات مختلف، دست‌کم سالانه ۱۶۰ هزار کیلومتر سفر هوایی در اطراف دنیا داشت (به شوخی خودش را یک جنایتکار تولید‌کننده کربن می‌نامد.)

او که حالا ۵۵ ساله‌است، می‌گوید: «وقتی که از کشته شدن با سقوط یک سنگ نجات پیدا می‌کنید، این را باید به عنوان هشداری برای تغییر دیدگاه‌تان تعبیر کنید.»

آن قضیه موجب شد که او چند تصمیم مهم برای زندگی‌اش بگیرد، از جمله خوردن محصولات حیوانی کمتر و پیدا کردن منابع انرژی سازگار با محیط زیست برای خانه‌اش. و البته از همه این‌ها مهم‌تر کاستن از سفرهای طولانی برای کمتر شدن تولید کربن حاصل از آن.

گاد که معتقد است «بجای بی‌نقص بودن باید عملکرد بهتری داشت»، از هر فرصتی برای آگاه کردن مردم استفاده می‌کند: «با مردم در سفرها صحبت می‌کردم و آن‌ها دوست دارند بدانند که “یک یخ‌نورد دیوانه چه کار می‌کند؟”»

« این یک بحث واقعاً عالی است، اما تقریباً نیمی از آنها به عنوان گردشگران یخ‌نوردی آنجا بودند. می‌خواستند بیایند و این فعالیت را قبل از رفتن انجام دهند.»

«من بیشتر و بیشتر چنین نمونه‌هایی می‌بینم، مردمی که برای دیدن یخ‌های کانادا و صخره‌های یخی می‌آیند. قبل از این که تمام آن‌ها از بین بروند.»