«چطور زندگی می‌کنی؟»؛ این آخرین ساخته هایائو میازاکی، کارگردان ژاپنی است؟

عنوان فیلم «چطور زندگی می‌کنی؟» از رمان سال ۱۹۳۷ یوشینو گنزابورو گرفته شده اما داستان آن کاملا متفاوت است و میازاکی خود آن را نوشته شده است.

ماجرای فیلم در ژاپن زمان جنگ جهانی دوم می‌گذرد و سرگذشت پسر جوانی به نام ماهیتو است که مادرش را در یک آتش‌سوزی از دست داده است.

اندکی پس از آن، پدر اوکه در کارخانه تولید هواپیماهای جنگ کار می‌کند، با خواهر کوچکتر همسرش ناتسکو ازدواج می‌کند و خانواده به خانه بزرگ اجدادی او در حومه شهر نقل مکان می‌کند.

ماهیتو که از ناتسوکو به خاطر گرفتن جای مادرش رنجیده است، به کاوش در اطراف خانه می‌پردازد و برجی مرموز را کشف می‌کند که به او گفته می‌شود نباید وارد آن شود.

او همچنین با حواصیل خاکستری رنگی روبرو می‌شود که می تواند حرف بزند (که در پوستر فیلم هم دیده می‌شود). پرنده ادعا می‌کند که مادر ماهیتو در واقع زنده است و در برج منتظر است کسی او را نجات بدهد. ماهیتو این ادعا را نمی‌پذیرد، اما وقتی نامادری‌اش در برج ناپدید می‌شود، تصمیم می‌گیرد او را نجات بدهد.

با ورود به برج، به دنیای موازی جادویی قدم می‌گذارد که در آن با دوستان و دشمنانش به یکسان روبرو می‌شود.

این فیلم مملو از دلمشغولی‌های ویژه میازاکی و تصاویر عجیب و شگفتی‌آور است: موجودات زیبا و در عین حال وهم‌آور، خوراکی‌های فوق‌العاده و پروازهای تخیلی که گرانش را به چالش می‌کشد. اکثر تصاویر با دست کشیده شده و با روانی و حس وزن حرکت می‌کند که نمایانگر کار استاد است.

این فیلم از نظر موضوعی، مانند فیلم‌هایی از قبیل شهر اشباح و سرویس تحویل کی‌کی داستان کودکی است که باید بلوغ یابد بر خودخواهی‌هایش غلبه کند و زندگی برای دیگران را یاد بگیرد.

فیلم چطور زندگی می‌کنی؟ زندگینامه خود کارگردان را هم یادآور می‌شود. پدر میازاکی، مانند پدر ماهیتو، در شرکت سازنده قطعات هواپیماهای جنگی کار می‌کرد و اعضای خانواده‌اش در طول جنگ از شهر به روستا تخلیه شدند. میازاکی همچنین پیوند عمیقی با مادرش داشت و گفته می‌شود مادرش تاثیر زیادی بر کار او و شخصیت‌های زن قوی در فیلم‌هایش داشته است.

اکران این فیلم با آن سطح از تبلیغات همراه نبود که برای کار جدیدی از این کارگردان مشهور انتظار می‌رفت. در تلویزیون ژاپن این فیلم تبلیغ نشد و تنها اشاره رسانه‌ها به آن پوستر رازآلود آن بوده است.

این رویکرد گریز از روابط عمومی در واقع استراتژی عمدی توشیو سوزوکی، رئیس استودیو جیبلی و تهیه کننده این فیلم است که در ماه ژوئن به یک مجله مشهور ژاپنی گفت: «فکر می‌کنم پخش اطلاعات زیاد علاقه مخاطبان را کاهش می‌دهد.»

بررسی چند سینما در محله شینجوکو که یکی از مناطق تفریحی معروف توکیو است نشان می‌دهد که بلیت‌های نمایش صبح و عصر تمام شده اما بلیت برای نمایش آخر شب موجود است.

جالب این است که بسیاری از دوستانم که هفته گذشته با آنها تماس گرفتم نمی‌دانستند که فیلم جدیدی از میازاکی آخر هفته نمایش داده می‌شود. باید منتظر آمار فروش بلیت در روزهای آخر هفته ماند تا تصویر کاملی از میزان استقبال از فیلم به دست آید اما این احتمال وجود دارد که فروش بلیت به آرامی شروع شود و موضوع دهان به دهان بگردد و در هفته‌های آینده تعداد بیشتری را به سینماها جلب کند.

میازاکی بارها هشدار داده که در نظر دارد از ساختن فیلم بلند بازنشسته شود و به خصوص در سال ۲۰۱۳ پس از اکران فیلم «باد برمی‌خیزد» تاکید داشت که چنین خواهد کرد اما در سال ۲۰۱۶ کار روی فیلم جدید را آغاز کرد.

ساخت این فیلم هفت سال طول کشید و با توجه به سن کارگردان (که در ژانویه ۸۲ ساله شد)، ظاهرا باید آخرین فیلم بلند او باشد.

در حالیکه میراث میازاکی برجای خواهد ماند، آینده استودیو جیبلی چندان روشن نیست. این استودیو که برای تولید فیلم‌های میازاکی و تاکاهاتا تاسیس شده، طی سال‌ها تلاش‌ فراوانی را برای سپردن سکان به نسل بعدی صورت داده اما موفقیت آن کامل نبوده است.

یوشیفومی کوندو، یکی از جانشینان احتمالی که در سال ۱۹۹۵ فیلم «نجوای قلب» را کارگردانی کرد، کوتاه مدتی پس از رسیدن به سن ۴۷ سالگی درگذشت. پسر میازاکی، گورو، سه فیلم از جمله حکایت دریای زمین، حکایت دریای زمین و پونیو را در این استودیو کارگردانی کرده است اما فیلم های او به اندازه فیلم‌های پدرش از موفقیت مالی یا استقبال منتقدان برخوردار نبوده است.

توشیو سوزوکی اعلام کرده است که جیبلی در حال برنامه‌ریزی برای فیلم بعدی است و استودیو اخیرا فعالیتش را به پروژه‌هایی مانند پارک جیبلی، شبیه دیزنی‌لند در ناگویا، ژاپن، گسترش داده است.

صرفنظر از اینکه برای موسسه جیبلی چه پیش خواهد آمد، میراث نهایی میازاکی این است که فیلم‌های انیمیشن را به محبوب‌ترین نوع سرگرمی ژاپنی تبدیل کرد.