منبع تصویر، Getty Images
نشست مشترک سوناک، بایدن، آلبانیز – رهبران سه کشور هدف از اوکاس را مقابله با گسترش حضور چین اعلام کردند
چین نسبت به توافق آمریکا، استرالیا و بریتانیا برای تولید مشترک نسل جدیدی از زیردریایی هسته‌ای واکنش نشان داده و این سه کشور را به دامن زدن به مسابقه تسلیحاتی جدیدی متهم کرده است.
وزارت خارجه چین گفته است که توافق این سه کشور «نمود ذهنیت جنگ سرد» است و آنها را متهم کرده است که با انتقال اورانیوم غنی شده به یک قدرت غیر‌هسته‌ای، پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای را نقض کرده‌اند.
ونبین وانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین در نشست خبری امروز خود گفت که جدیدترین بیانیه مشترک ایالات متحده، استرالیا و بریتانیا نشان می‌دهد که این سه کشور «مسیر اشتباه و خطرناکی را برای پیشبرد منافع ژئوپلیتیکی موردنظر خود انتخاب کرده و نگرانی جامعه بین‌المللی در این زمینه را کاملا نادیده گرفته‌اند.»
روز گذشته، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا و آنتونی آلبانیز، نخست وزیر استرالیا در یک نشست خبری مشترک در پایگاه نیروی دریایی آمریکا در سن دیه‌گو، کالیفرنیا، جدیدترین مرحله طرح اوکاس Aukus را اعلام کردند. این طرح که نام آن مخفف اسامی این سه کشور است برای تولید زیردریایی با سوخت اتمی برای استرالیا امضا شده است.
منبع تصویر، Getty Images
زیردریایی‌های دارای سوخت اتمی توانایی به مراتب بیشتری برای ماموریت مسافت‌های دور و ماندن زیر دریا دارند
رهبران سه کشور گفتند که هدف از این توافق منظور مقابله با گسترش حضور نظامی تهاجمی چین در اقیانوس آرام گرفته است و استرالیا به زودی اولین زیردریایی سوخت اتمی خود را دریافت خواهد کرد. قرار است نیروی دریایی سلطنتی استرالیا هفت زیردریایی دیگر هم دریافت کند و به این ترتیب، تعداد زیردریایی‌های آن به دوبرابر افزایش خواهد یافت.
موتور محرکه این نوع زیردریایی‌ها با سوخت هسته‌ای کار می‌کنند و برخلاف زیردریایی‌های سوخت متعارف، نیاز به سوخت‌گیری در فواصل زمانی کوتاه ندارد و می‌تواند برای مدت طولانی‌تری زیر آب بماند. این نوع زیردریایی لزوما به تسلیحات اتمی مجهز نیست و زیردریایی تحویلی به نیروی دریایی سلطنتی استرالیا تسلیحات اتمی ندارند.
به گفته مقامات سه کشور، پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای کاربرد مواد هسته‌ای برای مصارف غیرتسلیحاتی،مانند نیروی محرکه کشتی و زیردریایی را منع نکرده و نقل و انتقال این مواد نیازی به حضور و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نداد.
با اینهمه، هیئت نمایندگی چین در سازمان ملل در یک رشته توییت گفته است که توافق این سه کشور به وضوح ناقض پیمان منع گسترش است.
در این بیانیه آمده است که طرح اوکاس برای همکاری در تولید زیردریایی هسته‌ای «اقدامی است که آشکارا که خطرات جدی اشاعه تسلیحات هسته‌ای را به همراه دارد، نظام بین‌المللی عدم اشاعه را تضعیف می‌کند، به مسابقات تسلیحاتی دامن می‌زند و به صلح و ثبات در منطقه لطمه وارد می‌آورد.»
هیئت نمایندگی چین گفته که «طنز تلخ اوکاس این است که دو کشور دارای سلاح هسته‌ای که ادعا می‌کنند بالاترین ضوابط منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را رعایت می‌کنند، چندین تن اورانیوم غنی شده با خلوص مناسب برای تولید تسلیحات اتمی را به یک کشور غیراتمی منتقل می‌کنند و این اقدام آشکارا با هدف و مقصود پیمان منع گسترش در تناقض است.»
این هیئت گفته که «این رویکرد نمونه کامل معیارهای دوگانه است که قطعا به جایگاه و تاثیر نظام بین‌المللی آسیب می‌زند» و افزوده است «ما از این سه کشور می‌خواهیم به تعهدات خود به عنوان امضاکنندگان پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی عمل کنند و به خواست جامعه بین‌المللی پاسخ مثبت دهند.»
در مراسم روز گذشته در پایگاه پویینت لوما نیروی دریایی آمریکا برگزار شد، نخست وزیر بریتانیا گفت که توافق اوکاس متضمین آزادی و دسترسی آزادانه به اقیانوس‌ها به عنوان منبع رفاه جهانی و «حفظ آزادی، صلح و امنیت برای نسل حاضر و نسل‌های آتی» خواهد بود.
انتظار می‌رود این توافق باعث ایجاد چند هزار شغل جدید در کارخانه‌های کشتی‌سازی بریتانیا شود. بدنه و موتور این زیردریایی‌ها عمدتا توسط کارخانه‌های بریتانیایی ساخته می‌شوند و ایالات متحده تامین کننده تجهیزات فناوری پیشرفته است که در اختیار دو کشور دیگر هم قرار می‌گیرد.
