یخبندان شدید انسان‌های اولیه را برای ۲۰۰ هزار سال از اروپا راند

شواهد آن یخبندان بزرگ در رسوبات بستر دریا در ساحل لیسبون پرتغال پیدا شد. هر سال لایه‌ای رسوب می‌کند که رکوردی از شرایط دریایی در آن دوره به جا می‌گذارد. این لایه‌ها همچنین حاوی گرده درختان است که نشان می‌دهد پوشش گیاهی خشکی‌های اطراف از چه نوعی بوده.

محققان در مرکز مطالعات فیزیک آی‌بی‌اس در بوسان کره جنوبی با استفاده از داده‌های این رسوبات شبیه‌سازی کامپیوتری انجام دادند. آنها دریافتند که میانگین دمای زمستانی در بسیاری نواحی اروپا حتی در منطقه معتدل‌تر مدیترانه به زیر صفر درجه افت کرد.

پروفسور اکسل تیمِرمَن، مدیر این گروه، می‌گوید: «انسان‌های اولیه هنوز برای تطبیق دادن خود با این شرایط شدید آمادگی نداشتند. هنوز شواهدی وجود ندارد که نشان دهد آنها حتی آتش را کنترل می‌کردند. بنابراین آب وهوای شدیدا سرد و خشک در اروپا و در نتیجه کمبود مواد غذایی، باید بقای انسان را با مشکل جدی روبرو کرده باشد.»

قدیمی‌ترین بقایای شناخته شده انسانی در اروپا به ۱.۴ میلیون سال قبل برمی‌گردد که در جایی که حالا اسپانیاست پیدا شد. این نشان می‌دهد که انسان اولیه به نام «هومو اِرِکتوس» که در آفریقا سرچشمه گرفته بود، در آن زمان از طریق جنوب شرقی آسیا خود را به اروپا رساند.

پروفسور کرونیس تزیداکیس از دانشگاه کالج لندن که این تحقیق را هدایت کرده، از کارشناسانی که در زمینه سکونتگاه‌های انسان اولیه تخصص دارند کمک گرفت تا ببیند آیا این نظریه که انجماد بزرگ آنها را به ترک اروپا واداشته در آثار فسیلی و باستانی قابل تایید هست یا نه.

آنها بعد از یک بررسی جامع دریافتند که بقایای انسانی به قدمت ۱.۱ میلیون سال در اسپانیا وجود دارد و بعد برای ۲۰۰ هزار سال اثری از آنها نیست تا اینکه دوباره ۹۰۰ هزار سال قبل آثاری مثل ابزارهای سنگی و رد پای انسان در هاپیسبرگ واقع در نورفوک انگلستان ظاهر می‌شود.

به دلیل فقدان شواهد فسیلی، معلوم نیست که چه گونه‌هایی از انسان در هاپیسبرگ حضور داشتند، اما بقایای اخیرتر در سایر بخش‌های اروپا حاکیست که ممکن است نوع پیشرفته‌تری به نام «انسان پیشگام» (Homo antecessor) بوده باشد.

یخبندان زمانی که انسان‌های اولیه در هاپیسبرگ بودند پایان یافته بود، اما هوا همچنان سرد بود – سردتر از آنچیزی است که این بخش اروپا امروز تجربه می‌کند.

به گفته پروفسور نیک اشتون در موزه بریتانیا، تصور می‌شود که آن دسته از انسان‌های اولیه به اندازه کافی خود را با شرایط سردتر تطبیق داده بودند تا بتوانند در اروپا بمانند.

او به بی‌بی‌سی نیوز گفت: «آن شرایط ممکن است به تغییرات تکاملی در انسان دامن زده باشد، مثلا بیشتر شدن چربی بدن به عنوان عایقی در برابر سرما، یا در آوردن موی بیشتر.»

«همچنین ممکن است به تحولات فنی مثل کارآمدتر شدن شکار یا مهارت بیشتر در یافتن غذا و توانایی‌هایی برای تهیه پوشش تن و پناهگاه بهتر منجر شده باشد.»

به گفته پروفسور کریس استرینگر از موزه تاریخ طبیعی لندن ممکن است همین پیشرفت‌ها باشد که به انسان امکان داده دوره‌های بعدی سرمای شدید را تحمل و از آن زمان به بعدی به طور پیوسته در بخش‌هایی از اروپا زندگی کند.

او گفت: «اروپا آزمایشگاهی برای تطبیق انسان با شرایط متغیر بود.»

دانشمندان می‌گویند گونه‌ای که رد پای آن در هاپیسبرگ پیدا شده ممکن است در روند تکامل به نئاندرتال تبدیل شده باشد، گونه‌ای که ۴۰۰ هزار سال قبل جای پای محکمی در اروپا پیدا کرده بود.

گمان می‌رود که گونه ما، هومو ساپین، حدود ۴۰۰ هزار سال قبل در آفریقا تکامل یافته باشد. انسان ۴۲ هزار سال قبل در اروپا تثبیت شد به طوری که برای مدتی با نئاندرتال همزیستی داشت، اما این گونه حدود ۴۰ هزار سال قبل منقرض شد.